Carlos Dafonte
Día 1.
1919. Finaliza
o congreso fundacional do Partido Comunista de Alemaña. Rosa
Luxemburgo e Karl Liebknecht configúranse como os seus líderes máis
importantes. (Ver efemérides mes anterior).
1959. Entrada
dos revolucionarios cubanos na Habana. O mes de decembro fora
desastroso para as forzas armadas do réxime da ditadura. As columnas
guerrilleiras comandadas por Che Guevara e Camilo Cienfuegos,
derrotan en Santa Clara e Yaguajai ás forzas de Batista e avanzan
cara a capital. En Oriente eran derrotadas en As Mercedes, Mayarí,
San Luis e Ságua de Tánamo.
Na
madrugada do 1 de xaneiro o ditador Batista e numerosos colaboradores
foxen de Cuba deixando nomeado unha especie de goberno provisorio a
fronte da cal esta o membro do Tribunal Supremo Juan Manuel Piedra e
ó xeral Cantiles como xefe do exército ca intención de negociar,
acción que se frustra cando Fidel chama a folga xeral e paralízase
todo o pais.
Esa
madrugada entrara na Habana a “columna Ameijeiras” da 2ª Fronte
Escambray; ó día seguinte fano as tropas do “26 de xullo”
comandadas polo Che Guevara e Camilo Cienfuegos que toman os cuarteis
Columbia, onde deteñen ó xeral Cantiles, e a Cabaña. O mesmo día
1 Fidel entra en Santiago de Cuba, declarándoa capital provisional.
O día 8 fano na Habana en medio dunha enorme manifestación de apoio
popular.
Créase
un goberno provisorio presidido polo maxistrado Manuel Urrutia cunha
maioría moderada que tentaba frear as medidas de carácter
revolucionario, polo que se van a producir grandes mobilizacións
populares que obrigan a cambios no goberno ata acada-la presidencia
da República Osvaldo Dorticós e Fidel Castro é nomeado primeiro
ministro.
Día 2.
1922. O
Partido Obreiro Socialista de Chile, no seu III º Congreso celebrado
en Rancagua, acepta as 21 condicións esixidas pola III ª
Internacional, cambia o seu nome polo de Partido Comunista de Chile,
e adhírese á Internacional Comunista. O POS fundárase en 1912 no
que destacaba a figura do seu principal dirixente Luís Emilio
Recabarren. Tiña unha estrutura asemblearia que mantivo o PCCH ata o
congreso de 1924 en que estableceu que a base da organización eran
as células constituídas nos lugares de traballo.
Día 3.
1961. Os
EE.UU rompen relacións con Cuba.
1966. Comeza
na Habana a Conferencia Tricontinental.
Existía
unha organización formada por antiimperialistas e loitadores contra
o colonialismo de Asia e África, a Organización de Solidariedade
dos Pobos de Asia e África (OSPAA), que na xuntanza do seu Comité,
celebrada en Bandung en 1961, foi invitado a participar un delegado
cubano como observador, que recolleu o devezo expresado por numerosos
delegados de que se incorporase América Latina ó proceso.
Na
III ª Conferencia celebrada en Tanganica, había observadores
latinoamericanos e o cubano presentou a proposta de Fidel Castro de
celebrar a I ª Conferencia Tricontinental na Habana. O comité
preparatorio estivo presidido polo marroquí Ben Barka que non puido
asisti-la conferencia por ser asasinado polos servizos secretos
francés e marroquí.
Comezou
o día 3 e finalizou o 15 de xaneiro cun acto de clausura no teatro
Chaplin, no que falou Fidel. Asistiron representantes de movementos
políticos, sindicais, estudantís, femininos, partidos, organismos
internacionais e observadores dos chamados países socialistas.
Na
conferencia se configuraron, dun xeito informal, tres bloques; un
encabezado pola URSS, que contaba co apoio da maioría dos partidos
comunistas de América Latina, outro por China, co partido comunista
de Indonesia, poucos de América Latina e algún movemento africano,
e o terceiro, que planteaba a loita armada contra o imperialismo, por
Cuba e Vietnam, que contaba con delegados da República Popular de
Vietnam e o Vietcong, que loitaba no sur, contaba co apoio da maioría
dos movementos de liberación, o Partido Comunista de Venezuela,
dirixido por Douglas Bravo e algúns de África. Á proposta deste
terceiro bloque opuxéronse os outros dous, aínda que estaba moi
“quente” o enfrontamento China-URSS. Che Guevara enviou unha
mensaxe á Conferencia, que foi publicado un ano despois, e que se
considera o seu testamento político.
Entre
os acordos estivo o de formar a Tricontinental, con representantes de
Asia, Africa e América Latina.
Día 5.
1877. Morre
Giusseppe Fanelli. Veu ó estado español para dar a coñecer e
introducir a AIT entre os traballador@s.
Nacera en 1928 no seo dunha familia acomodada. En 1848-49 loitou
contra o papado e os reinos que dominaban Italia a favor da
república. En 1860 participou, seguindo a Garibaldi, na expedición
dos “Mil de Marsala” que expulsou ós Borbóns do reino das Dúas
Sicilias. En 1862-63 atópase en Polonia loitando contra o Imperio
Ruso, onde puido observar como se comportaba a burguesía e a
aristocracia polacas, só interesadas na independencia para poder
explotar mellor ós traballadores. En 1866 loita xunto a Garibaldi
contra os austríacos para recupera-lo Véneto. A partires deses anos
racha con Mazzini e entra a formar parte xunto con Bakunin da minoría
do Congreso Internacional de Berna e fundan a Alianza da Democracia
Socialista. En 1868 ven o Estado Español e xúntase cunha serie de
traballadores creando o primeiro núcleo da AIT, de tendencia
anarquista, que era unha posición moi minoritaria na I
Internacional. Foi deputado no Parlamento italiano.
1919. Mobilizacións
obreiras en Alemaña. Despois da derrota da contrarrevolución no mes
de decembro, do proceso de radicalización das masas e da creación
do Partido Comunista de Alemaña, prodúcese un equilibrio inestable
entre o poder obreiro e o poder burgués, encarnado polo goberno
socialdemócrata e o Estado Maior do Exército que deciden derrotar
por todos os medios ó movemento obreiro e restaura-la legalidade
burguesa. Para levar a cabo o seu plano, utilizarán a provocación,
ós chamados Corpo Franco de Cazadores Voluntarios, Freikorps e a un
home, o socialdemócrata Gustav Noske.
En
decembro dimiten os ministros do Partido Socialdemócrata
Independente, o que é aproveitado polo goberno do Socialdemócrata
Ebert e o Exército, para iniciar unha campaña de desprestixio
contra o xefe de policía de Berlín, o independente Eichhorn, que é
cesado o 4 de xaneiro polo goberno, cese que rexeita e provoca a
solidariedade d@s traballador@s
da capital. O Partido Comunista, os Socialdemócratas Independentes e
os delegados revolucionarios convocan unha manifestación para o día
5, contra a opinión de Rosa Luxemburgo que era partidaria da folga
xeral. Este día 5, Berlín coñece a manifestación máis importante
da súa historia, pero acabou o día sen que os revolucionarios foran
capaces de dar orientacións concretas ás masas mobilizadas.
As
diferencias entre os principais líderes do movemento o vai lastrar;
Luxemburgo e Jogiches eran partidarios, como xa se dixo, da folga
xeral, mentres que Liebknecht e Pieck de poñer fin ó goberno
socialdemócrata e tomar o poder, nunha operación aventureira e sen
a preparación necesaria; Radek defendía volta-lo traballo. Nestas
circunstancias imponse a negociación co goberno que visto as
diferencias na dirección revolucionaria, tenta impoñer unhas
condicións de difícil cumprimento ó tempo que inicia unha campaña,
cos enormes medios dos que dispuñan, por toda Alemaña contra os
“terroristas” Rosa Luxemburgo e Karl Liebknecht; os
“socialdemócratas independentes” abandonan a loita o día 9, e
comunistas e delegados obreiros revolucionarios fan un chamamento á
folga xeral e a insurrección armada. Radek o delegado dos
bolxeviques, envíalle unhas reflexións a Rosa Luxemburgo, tentando
corrixir a política dos comunistas, pero non lle fan caso. O día 9
comeza a ofensiva do goberno e as tropas, os Freikorps, dirixidas
por Noske bombardean , asaltan e deteñen todo o que cheire a
revolucionario; Rosa Luxemburgo e Karl Liebknecht pasan á
clandestinidade, pero son detidos, torturados e asasinados o día 15.
Noske e as súas tropas, o máis reaccionario do exército alemá, ó
servizo da socialdemocracia e da burguesía, adícanse a destruír
todos os “consellos de obreiros e soldados” que se formaran por
todo o territorio de Alemaña, confirmando o que lle prometera a
Ebert, “serei o teu can de presa”. A posibilidade dunha
revolución proletaria en Alemaña, foi derrotada.
Día 6.
1918. Fúndase
en Bos Aires o Partido Socialista Internacionalista, que máis tarde
se converte no Partido Comunista da Arxentinas. Co estoupido da
Primeira Guerra Mundial, a dirección do Partido Socialista e os seus
Deputados, amósanse belicistas, partidarios da coalición formada
por Francia , Gran Bretaña e Rusia; en abril de 1917 nun Congreso
Extraordinario a esquerda do partido gaña unha enmenda onde se
rectifica esta posición. En setembro, os deputados socialistas, con
motivo do afondamento dun barco arxentino polos alemás, aproban
medidas belicistas provocando unha fonda crise no partido, que se
resolve ca ameaza de expulsión dos internacionalistas, e o abandono
destes do partido, moi influídos pola revolución dos soviets en
Rusia, para crear o Partido Socialista Internacional, cuxo primeiro
comité executivo estivo encabezado por Luís Emilio Recabarren que
terá un importante papel no desenvolvemento das ideas e da
organización comunista en Chile
1927. Segunda
invasión dos Estados Unidos de Norteamérica do territorio
nicaragüense. Unha vez asumida a presidencia por Solorzano en 1925,
solicita a retirada dos marines norteamericanos que ocupaban o país
desde 1912. Pero unha vez retiradas as tropas, iníciase de novo a
contenda civil co golpe do xeral conservador Chamorro, que se
proclama presidente, sen o consentimento dos EEUU que apoian a Afonso
Díaz, que unha vez no poder, solicita a presencia dos marines no
territorio nicaragüense e nomean a un “delegado” Henry Stimson.
Este logra poñer de acordo a conservadores e liberais no que se
coñece como “pacto do Espiño Negro” que establecía a
pacificación, amnistía xeral, inclusión dos liberais no goberno,
desarme dos bandos enfrontados, permanencia das tropas
norteamericanas no territorio nicaragüense ata que se formalice unha
forza armada que os substitúa, organización da forza armada baixo
comando estadounidense e eleccións en 1928 con supervisión por
parte dos EEUU. Cesar Augusto Sandino non acepta o pacto e inicia a
guerra contra o imperialismo para liberar Nicaragüa e expulsa-los
invasores.
Día 7.
1907. Insurrección
obreira en Rio Branco, Veracruz, México. Esta mobilización como a
de Cananea do ano anterior, considéranse como un antecedente do
comezo da revolución mexicana.
A
situación dos traballadores mexicanos que provocará o estalido
revolucionario de 1910, era moi difícil, moitas horas de traballo e
salarios de miseria, o que obrigaba ó traballo feminino e infantil
aínda en condicións máis penosas; non había prestacións por
risco no traballo, enfermidade, nin descanso semanal remunerado e o
salario a maioría das veces pagábase nas tendas da empresa que lle
descontaba do xornal os produtos que mercaba; como os prezos subían
o antollo do patrón, os traballadores sempre debían ó empresario.
Desde había dous anos a organización dos traballadores
consolidábase, ca axuda do Partido Liberal Mexicano fundado por
Flores Magón, esixindo melloras de salarios e condicións no
traballo, e menor horario.
A
principios de decembro de 1906, os empresarios da área
Pueblas-Tlaxcala aproban un novo regulamento de traballo que
establecía a xornada laboral en 14 horas diarias. Descontentos co
Regulamento preto de 7000 traballadores de 34 fábricas decláranse
en folga e nunha asemblea aproban un proxecto de novo regulamento.
Fronte a organización e a firmeza obreira, os patróns pechan 93
fábricas deixando no paro a máis de 57.000 traballadores.
A
mediados do mes de decembro solicítase a mediación do presidente de
México Porfirio Díaz, que emite un laudo favorable ós empresarios
o 4 de xaneiro, obrigando a abri-las fábricas de Puebla, Veracruz,
Jalisco, Querétaro, Tlaxcala e distrito Federal o día 7.
O
laudo presidencial se lles deu a coñece-los traballadores nun teatro
onde estaban reunidos, destacando dous dirixentes do Circulo de
Obreiros Libres, Moreno e Juárez, que se opuxeron ó laudo; ó día
seguinte fronte a fábrica téxtil de Rio Branco concéntranse un
numerosos grupo de traballadores, que tentan queimala, asaltan a
tenda onde lles obrigaban a mercar así como a cárcere, polo que son
dispersados pola policía; tamén prodúcense balbordos noutras
localidades próximas onde traballadores da Rio Branco se unen ós
das zonas en folga asaltando as tendas e casas de persoas
adiñeiradas. De volta a Rio Branco, son interceptados polo exército
que dispara indiscriminadamente contra os traballadores e as súas
familias, producíndose decenas de mortos e feridos; máis de
douscentos apresados son fusilados sen xuízo; ata o día 11
continúan os enfrontamentos, cun balanzo de máis 1500 mortos e
feridos e preto de 300 encarcerados.
Pasados
uns días do esmagamento da rebelión, o presidente Porfirio Díaz,
deulle un banquete os propietarios estranxeiros das fábricas
afectadas.
1919. Comeza
a mobilización popular en Bos Aires que se coñece como “semana
sanguenta”. En decembro de 1918, en plena ditadura de Irigoyen,
para tentar de solucionar as deplorables condicións de traballo, as
dúas centrais sindicais existentes, a FORA V Congreso de carácter
anarquista e a FORA IX Congreso, socialista, fan unha convocatoria
conxunta para unha folga xeral. Os talleres metalúrxicos Vasena, no
Parque dos Patricios, vai ser un centro moi importante da acción
obreira. As reivindicacións eran a rebaixa do horario diario de once
a oito horas, descanso dominical, melloras nas condicións de
traballo, aumento dos soldo e deixar sen efecto os despidos dos
delegados. O Departamento Nacional de Traballo acepta as condicións
pero non os empresarios, que utilizan rompefolgas e grupos violentos
contra os obreiros. Os traballadores toman a fábrica e se producen
choques ca policía que produce varios detidos.
Prodúcense
os primeiros mortos e a FORA chama a folga xeral que os anarquistas
converten en revolucionaria. O paro e xeneral. No enterro hai
enfrontamentos e intervén o exército; segundo a prensa oficial 14
mortos, segundo a obreira máis de cen e ducias de feridos; fronte a
fábrica Vasena baixo o mando do tenente Juan Domingo Perón, o
exército dispara contra os traballadores.
Os
días seguintes segue a patronal ca súa postura e comeza por toda a
cidade unha caza de traballadores e asalto de sinagogas e centros
xudeus, locais sindicais, ateneos, bibliotecas obreiras e se asaltan
os barrios onde viven traballadores inmigrantes co balanzo de centos
de mortos, asasinados a maior parte pola Liga Patriótica Arxentina,
unha organización de ultradereita, creada nas folgas de finais de
1918, que actuaba contra estranxeiros, xudeus e obreiros en folga;
formaban parte da mesma desde xerais e almirantes a monseñores e
xentes poderosas economicamente. Xuntábanse nas comisarías onde
recollían armas e brazaletes e a policía e o exército “deixáballes
facer”.
O
día 11 o goberno chega a un acordo ca FORA socialista, libera-los
máis de 2000 presos, aumentos salariais entre un 20-40% segundo
categorías, e xornada de nove horas. As asembleas obreiras
sucédense para discuti-las condicións, o trunfo da rebelión é un
feito. O día 16 a normalidade en Bos Aires é total. O día 20 os
traballadores de Vasena volveron ó traballo. O costo da vitoria, en
vidas humanas, foi enorme, máis de 700 mortos e máis de 4000
feridos, aínda que as cifras oficiais rebaixaron moito este número.
A
“boa sociedade”, os máis ricos, as grandes empresas, iniciaron
colectas para premia-las forzas da orde.
Día 8
1933. Folga
xeral revolucionaria convocada pola CNT. É a segunda das
insurreccións levadas acabo pola CNT durante a república A idea da
acción acordase no comité celebrado o 1 de decembro como apoio a
folga xeral dos ferroviarios e aínda que estes desisten, Joan García
Oliver consegue que a partires do 1 de xaneiro, e dun xeito
escalonado se inicien toda unha serie de accións, ca idea de que non
se afianzase a “república burguesa”. Hai explosións en
Asturias, Sevilla e provincia, Lleida e se toma o Concello de Pedro
Muñoz, declarándose o comunismo libertario.
Descóbrense
depósitos de explosivos en Cataluña e agrávanse nos días
sucesivos a folga de tipógrafos, metalúrxicos e empregados de
electricidade en Valencia.
O
día 8 intentase asaltar en Madrid os cuarteis de A Montaña,
Carabamchel e Maria Cristina e o das Atarazanas en Barcelona. En toda
a zona de levante, en numerosos pobos prodúcense conflitos. O día
10 a axitación esténdese por Zaragoza, Murcia e Oviedo e tamén por
Andalucía onde se producen os “sucesos de Casas Viejas”,
provincia de Cádiz, entre o 10 e o 12, cando os anarcosindicalistas
proclaman o comunismo libertario e asaltan o cuartel da Garda Civil,
matando a un sarxento e a un número. A represión posterior produciu
19 homes e un neno mortos, moitos integrantes da familia dun
carboeiro coñecido como “seisdedos”. Varias das vítimas
asasinadas despois de ser detidos. Os feitos chegaron ata o Congreso
dos Deputados, onde a dereita, os utilizou contra Azaña e o goberno
republicano-socialista, que saíu moi debilitado de todo o proceso.
1976. Falece
o revolucionario chinés Zhou Enlai. Participou na sublevación
comunista de Sanghai de 1927. Foi compañeiro de Mao na “larga
marcha” e unha vez no poder o PCCh, foi ministro de Asuntos
Exteriores onde desenvolveu unha grande labor a prol do recoñecemento
de China na esfera internacional.
Día 10.
1929. Asasinado
en México Julio Antonio Mella, dirixente comunista cubano. Foi un
destacado dirixente estudantil, periodista, atleta e combatente
contra a ditadura do xeral Gerardo Machado. Comezou a destacar como
líder estudantil e creador en decembro de 1922 da Federación
Estudantil Universitaria. Foi o dirixente máis importante da loita
pola reforma universitaria e presidente do I º Congreso Nacional de
Estudantes. Fundador da Universidade Popular José Martí, da Liga
Anticlerical, da Sección Cubana da Liga Antiimperialista das
Américas e do primeiro Partido Marxista -Leninista de Cuba. Pola súa
constante loita en favor da clase traballadora e contra a ditadura
foi expulsado da Universidade e sometido a constante persecución por
parte da policía, o que lle leva ó exilio en México, onde varos
sicarios o asasinan diante da súa acompañante, a fotógrafa e
revolucionaria Tina Modotti
Día 12.
1896. Nace
Joaquín Maurin en Bonansa, Huesca, fillo de pequenos propietarios
campesiños. Estudou Maxisterio na Escola Normal da capital, onde
publicou un periódico “El Talión” que lle custou varios
procesos. Marchou a Lleida onde deu clases. De volta do servizo
militar que fixo en Madrid, afiliouse a CNT e en 1920 foi elixido
secretario xeral e director do periódico “Lucha Social”. Formou
parte da delegación que CNT enviou en abril de 1921 a Moscova para a
creación da Internacional Sindical Vermella. En outubro de 1921 foi
elixido secretario xeral da CNT, cargo no que estivo ata a súa
detención en 1922. En maio de 1922 publicou o folleto “O
sindicalismo á luz da Revolución Rusa”, onde inicia unha crítica
do anarcosindicalismo e defendía a concepción marxista do
sindicalismo.
En
decembro de 1922, aparece en Barcelona o semanario “A Batalla”
dirixido por Maurín e Bonet, que se definía primeiro como órgano
“sindicalista revolucionario” e máis tarde como “sindicalista
comunista”. Era a época do pistolerismo patronal que asasina o 10
de marzo de 1923, o gran líder sindical Salvador Seguí, o “noi
del sucre”; Maurín participa nos actos de protesta xunto a líderes
destacados como Pestaña e Peiró. A principios de 1924 o grupo de “A
Batalla” ingresou no Partido Comunista de España. Ca chegada da
ditadura de Primo de Rivera todos os compoñentes da redacción foron
á cárcere. Maurín foi ferido por disparos e despois dun intento de
fuga trasladado a Madrid. Ó saír da cadea en 1927 marchou a Paris,
como correspondente da axencia soviética Tass; en París recibe
información de Andreu Nin e membros da Oposición de Esquerdas,
sobre as disensións na URSS e na Internacional Comunista. A finais
da ditadura volve de novo a cárcere e a Federación Comunista
Catalano-Balear do PC racha ca Internacional Comunista e fusiónase
co Partit Comunista Catalá para formar o Bloc Obrer e Camperol, con
Maurín como secretario xeral, que axiña ten presencia en toda a
zona de Levante, Aragón e Asturias. Ca chegada ó poder da dereita
en 1933, o BOC lanza a consigna das Alianzas Obreiras, que frutifica
en Asturias en 1934. Esta experiencia é para algúns o que permite a
reunificación da CNT e a creación do Partido Obreiro de
Unificación Marxista (POUM), unión do BOC ca “Izquierda
Comunista” de Andreu Nin, en setembro de 1935. O día da
sublevación fascista, atopábase en Galicia no congreso “rexional”
do POUM, tentou chegar a Aragón e foi detido en Jaca e encarcerado
en Salamenca. Xulgado en 1944 foi condenado a 30 anos de cadea. Posto
en liberdade, despois de dez anos de cárcere, en 1946, xunto co
estratego militar anarquista Cipriano Mera. Marchou a EEUU onde
morreu en 1973
1928. O
goberno francés acorda dete-los deputados comunistas. Entre eles ó
secretario xeral Pierre Sémard, ferroviario, pola campaña contra o
colonialismo francés en Marrocos, a chamada “guerra do Rif”,
acción conxunta co goberno español, desde 1925, para poñer fin á
constante sublevación das cábilas rifeñas.
Día 15.
1919. Asasinato
de Rosa Luxemburgo e Karl Liebknecht. Son detidos e levados ó hotel
Eden de Berlín, onde sofren torturas físicas e morais, e comunicada
a mesma ós xefes da socialdemocracia no poder, que permiten o seu
asasinato. Foron as dúas figuras máis importantes, tanto teóricas
como políticas da á esquerda do partido ata que comprendendo a
imposibilidade que tiña a socialdemocracia de levar a cabo
transformacións sociais, fundan primeiro a Liga Espartaquista e
máis tarde o Partido Comunista. Os dous encheron dunha práctica
marxista, na defensa dos explotados, os últimos anos da política en
Alemaña; os dous se opuxeron á Primeira Guerra Mundial e
encabezaron todas as loitas pola liberación dos traballadores. Por
iso a xenreira da burguesía e do exército contra as súas persoas e
dunha parte maioritaria da socialdemocracia a quen lle recordaban a
cotío, ca súa existencia e a súa actividade, as renuncias
constantes, os enganos ós traballadores e o pacto ca burguesía
explotadora. Ademais Rosa era xudía, polaca e feminista.
O 14
de xaneiro Rosa Luxemburgo escrebe, o seu derradeiro artigo “A orde
reina en Berlín” que remata cas seguintes verbas : “¡A orde
reina en Berlín! ¡Esbirros estúpidos!A vosa orde esta edificada
sobre area. A revolución mañá xa, 'se elevará de novo con
estrondo cara ó alto' e proclamará, para o voso terror, entre o son
de trompetas: ¡Fun, son e serei!”
Cando
os levan para subilos a camións cargados de soldados, Rosa é
recoñecida por xentes que estaban no hotel que a golpean a insultan;
un soldado, Runge, que tamén matou a culatazos a Karl Liebknecht,
dalle un golpe ca culata do fusil na cabeza, cae ó chan e alí
recibe outro culatazo, métena nun dos camións que esperan; os
espectadores puideron escoitar un disparo cando o camión arrancaba.
No mes de maio atopan os cadáveres; o de Rosa Luxemburgo no
Lendwehrkanal o de Liebknecht a cen metros no Neuen See. Leo Jogiches
o compañeiro de Rosa, dirixente do Partido Comunista tenta indaga-lo
seu paradeiro despois da detención, e tamén é asasinado
impunemente.
Un
poeta novo, de 21 anos, Bertolt Brecht escribiu
A
Rosa vermella agora tamén desapareceu
onde
se atopa é descoñecido.
Porque
ela ós pobres díxolles a verdade
os
ricos do mundo fixérona extinguir.
1921. Iniciase,
en Livorno, o Congreso do Partido Socialista de Italia no que se
creará o Partido Comunista. Despois das derrotas da revolución en
1919, en Berlín, Baviera e Hungría, a “cuestión comunista” en
Italia se converteu nun debate de primeiro orde para a III
Internacional. Desde meados de 1920, dentro do Partido Socialista se
van configurando tres tendencias, con matices que non aparecen
reflectidos nesta breve nota, a encabezada por Serrati,
revolucionaria, maioritaria, partidaria de entrar na Internacional
Comunista como Partido Socialista, pero que non aceptaba a expulsión
dos reformistas de Turati, como esixían as 21 condicións impostas
pola IC, autonomeábanse “comunistas unitarios”; a encabezada por
Turati, reformista, pero partidarios de entrar na Internacional
Comunista e a Comunista, na que había tres grupos, o de Bordiga,
partidario de non participar nas eleccións e avanzar axiña cara a
creación do Partido Comunista, o de Terracini e Togliatti,
partidarios de participar nas eleccións e o de Gramsci, minoritario
que opinaba que discutir eleccións si ou non, era ficticio, afondaba
as disensións no grupo comunista, abandonando o labor no terreo da
acción de masas, o labor da loita revolucionaria. Nas eleccións na
sección de Turín do PS, en agosto do mesmo ano, gañan os
comunistas e o grupo de Togliatti foi maioría.
No
II º Congreso da Internacional Comunista, discutiuse o “caso
italiano”; alí interviñeron Serrati, Bordiga e ningún
“odinovistas” pois non figuraban na delegación, aínda que
Lenin, ben informado chegou a dicir, nas “Teses sobre as tarefas
fundamentais” saídas do Congreso, que as críticas e as propostas
da revista Ordine Novo, cuxo director era Gramsci, “correspondían
plenamente a todos os principios fundamentais da III Internacional”
e atacou as posicións de Bordiga, por esquerdista, e de Serrati, xa
que Lenin tiña aínda moi presente o comportamento da
socialdemocracia na revolución alemá e húngara.
Entre
o Congreso da Internacional e o do PSI, a polémica foi aumentando, e
Lenin participou moi activamente na mesma, convencendo co seu artigo,
“Falsos discursos sobre a liberdade” escrito o 4 de decembro e o
11 de novembro, a Gramsci, no que no fondo aprobaba a tese de Bordiga
de “ruptura á esquerda”. Serrati lle vai contesta-lo 16 de
decembro, argumentando a necesidade da unidade dos socialistas
italianos, nun momento de reacción da burguesía.
O 15
de xaneiro abríase co Congreso do PSI en Livorno, e o consenso non
se fixo, como Lenin pensaba, a redor das teses dos chamados
“comunistas puros”. A dirección do PSI ficou en mans de Serrati,
98.000 votos contra os 58.000 dos comunistas e os 14.000 de Turati. O
día 21 no teatro San Marco constituíase o Partido Comunista de
Italia, dominado polos partidarios de Bordiga, que tiñan maioría no
Comité Central con oito membros, cinco maximalistas de esquerda e
dous “ordinovistas”, Terracini e Gramsci.
Día 16.
1892. Congreso
obreiro Rexional na Habana. Primeira manifestación de ideas
socialistas en Cuba; asisten 74 delegados de todo o territorio e se
acorda solicita-la xornada de oitos horas, o dereito á folga como
xeito de loita para conseguir melloras dos patróns e poñer fin a
todo acto discriminatorio cos traballadores de raza negra. Na
declaración final apoiouse a causa da independencia nacional. O
Congreso foi disolto polas autoridades coloniais españolas e todos
os participantes encarcerados
1934. Falece
o intelectual e dirixente comunista cubano Rubén Martinez Villena,
contaba 34 anos de idade. Ós 21 anos xa era un destacado poeta e
graduárase en Dereito Civil. Traballou no despacho do antropólogo
Fernando Ortiz, onde formou a súa conciencia antiimperialista. Foi o
líder da “protesta dos trece” contra o presidente Zayas, sendo
encarcerado por primeira vez. Participou no I Congreso Nacional de
Estudantes invitado por Julio Antonio Mella, de quen será avogado
defensor, e na creación da Universidade popular José Martí da que
foi secretario. Foi fundador en 1923 da “Falanxe de Acción
Cubana”. Afiliouse ó Partido Comunista de Cuba, fundado en 1925, e
dirixido por José Baliño e ca chegada da ditadura de Gerardo
Machado desenvolve unha intensa actividade. Foi asesor da
Confederación de Obreiros de Cuba, membro do Comité Central do PCC.
Abandonou a poesía para adicarse a acción política.
Foi
organizador da primeira folga política en Cuba, que paralizou o país
o 20 de marzo de 1930 e máis tarde viaxa a URSS, para afastarse da
represión e tentar cura-la tuberculose pulmonar. De regreso a Cuba
dirixe a Folga Xeral Revolucionaria do 12 de agosto de 1933, cando xe
sabía que a súa enfermidade era incurable, que derriba a ditadura.
En decembro participa en todas as tarefas do IV Congreso Nacional de
Unidade Sindical.
Foi
contemporáneo de importantes intelectuais como Juan Marinello, Alejo
Carpentier, Pablo de la Torriente Brau, que morreu na cidade
universitaria de Madrid defendendo á II Republica, Lezama Lima,
Nicolás Guillén, etc
Día 17.
1961. Asasinato
de Patrice Lumumba, presidente do Congo.( Ver efemérides mes de
xullo)
Día 18.
1932. Insurrección
no Alto Llobregat da CNT. Desde os primeiros días da II República
dentro da CNT hai dúas tendencias, unha máis sindicalista, que co
tempo cristalizará como a “trentista”, que lle da un certo apoio
á república e outra, encabezada pola FAI que, en función da
inxustiza social, existente, propia do sistema capitalista, baixos
salarios, tremendas condicións de traballo, enorme explotación e
polo tanto beneficios dos patróns, desde a proclamación da
república, amosa a súa oposición e tenta implanta-lo comunismo
libertario. Esta é a primeira das tres insurreccións que leva a
cabo a CNT no período republicano.
Figols
é un pobo do Alto Llobregat onde días antes do 18 de xaneiro de
1932, realizan unha xuntanza elementos faistas cos mineiros do
potasio e todo tipo de traballadores da zona, interveñen Durrutti e
outros líderes partidarios da insurrección, diante do fracaso das
reformas republicanas. Días despois no sector téxtil de Figols
prodúcese unha folga que recibe de inmediato a solidariedade dos
mineiros, cuxo líder era o asturiano Manuel Prieto que se converte
en insurrección propagándose pola zona, Sallent, Berga, Cardona,
Alcoriza...proclamándose o “comunismo libertario”, a abolición
do diñeiro e comezando a organiza-la sociedade cara a Anarquía. En
Figols desarmouse ó Somatén, e requisáronse as armas dos burgueses
e do propio párroco; a Garda Civil péchase no cuartel pero non se
lle ataca, e iníciase a nova organización social en tres frontes,
a organización militar e as reorganizacións da economía e da
administración; se crean milicias de voluntarios, tamén un comité
revolucionario para organiza-la produción, que era de carácter
voluntario e o consumo, mediante un economato e vales, pois o diñeiro
foi abolido, e o día 20 hai eleccións para elixi-la Comuna por
sufraxio universal. Fixéronse numerosos planes para crear escolas,
hospitais e bibliotecas. A CNT non considerou o de amplia-lo
movemento e a chegada do exército o día 23 rematou co o proceso. Na
maioría dos lugares depuxeron a actitude dun xeito pacífico, pero a
represión posterior foi moi dura, o que propiciou que os elementos
máis moderados da CNT foran desprazados, en numerosos lugares, polos
faistas
Día 19.
1942. Nace
o revolucionario e poeta peruano Javier Heraud, na cidade de
Miraflores. En 1947 iniciou os estudos no Colexio Sagrados Corazóns
de Belen e en 1948 ingresa nun colexio británico para facer a
educación primaria, destacando desde moi novo na composición
poética. En 1958 ingresa co número un na Universidade Católica de
Lima, onde se inicia como poeta. En 1960 publica “El Rio” e máis
tarde “El Viaje”. En 1961 traballa como profesor de literatura e
inglés na Unidade Escolar Melitón Carvajal e ese mesmo ano se
afilia ó Movemento Social Progresista de carácter socialdemócrata
e ingresa na Universidade Nacional San Marcos para estudar Dereito.
Viaxa a Moscova para participar no Festival Mundial da Mocidade.
Percorre diferentes partes da URSS e visita China; de volta a Perú,
en París, visita a tumba de César Vallejo. Gaña os Xogos Florais
da Universidade de San Marcos co poemario “Estación Reunida”.
En
1962 abandona o Movemento Social Progresista, na súa carta de
renuncia escrebe “É a formulación falsa deste chamado socialismo
humanista o que esta condicionando toda a marcha do movemento e o
leva a unha praxe trabucada. Eu non creo que sexa suficiente chamarse
revolucionario para selo” e marcha a Cuba como becario para estudar
cinematografía; ten que pasar por Arica, en Chile, onde o reciben os
militantes do Partido Comunista. Baixo o alcume de Rodrigo Machado
intégrase na guerrilla dirixida polo comandante Luis de la Puente
Uceda. É asasinado polos militares ó cruza-lo rio “Mai de deus”
nunha canoa en Porto Maldonado, o 15 de maio de 1963. Contaba 21 anos
de idade.
Día 20.
1973. Asasinato
por axentes portugueses, do dirixente revolucionario guineano Amilcar
Cabral. Inxenieiro agrónomo e escritor, fora o fundador, en 1956 do
“Partido Africano Para a Indepenencia de Guinea e Cabo Verde”,
que levou todo o peso da loita contra o colonialismo portugués No
mesmo ano, xunto a Agostiño Neto, fundaran o “Movemento Popular
para a Liberación de Angola”. Participara na I ª Conferencia
Tricontinental na Habana.
Día 21.
1921. Fúndase
o Partido Comunista de Italia en Livorno.
1924. Falece
Vladimir Ilitch Ulianov, Lenin. Desde 1922 a súa saúde sofre
constantes quebrantos,
polo
que solicita non se-lo ponente no XI Congreso do Partido, pero acaba
redactando o informe que se considera unha especie de testamento,
sobre todo na denuncia do burocratismo que afogaba ó Estado
Soviético e o propio partido. Consciente da súa enfermidade búscase
substituto para a Presidencia do Consello dos Comisarios do Pobo e o
21 de maio marcha a descansar a Gorki e dous días despois da
chegada, unha parálise lle afecta a perna e o brazo dereito. En
outubro volveu ó traballo baixo a indicación médica de non facelo
máis de cinco horas ó día, recomendación que desatendeu. A finais
de outubro e en decembro intervén no Comité Executivo dos Soviets e
no IV º Congreso da Internacional onde fixo un balanzo dos cinco
últimos anos. O 12 de decembro tivo que abandonar todo o traballo e
ditar artigos e notas desde a cama. É nesta época cando as
relacións con Stalín fanse xélidas e parece que no mes de febreiro
de 1923, tenta facer un bloque con Trotski contra “o burocratismo
do estado soviético”. O 9 de marzo sufriu unha nova parálise que
o deixou sen fala e totalmente incapacitado; foi trasladado a Gorki,
onde faleceu. O seu corpo e trasladado a Moscova o día 23 para ser
velado na Casa dos Sindicatos.
Anos
máis tarde Bertolt Brecht fixo o seguinte poema a Lenin na súa
morte:
Ao
morrer Lenin, un soldado da garda, segundo se conta, dixo os seus
camaradas:
eu non quería crelo. Fun onda el e griteille ao oído: “Illitch,
aí veñen os
explotadores”.
“Non se moveu”
Agora
teño certeza de que morreu.
Si
un home bo quere irse
con
que se pode deter?
Dille
para o que é útil. Iso pódeo deter.
Que
podía deter a Lenin?
O
soldado pensou: se oe que os explotadores veñen,
pode
que estando enfermo se erga.
Tal
vez veña con muletas. Tal vez faga que o traian
máis
erguerase e virá para loitar contra os explotadores.
O
soldado sabía que Lenin tiña pelexado toda a súa vida
contra
os explotadores.
Cando
terminaron de tomar por asalto
o
Pazo de Inverno, o soldado
quixo
regresar ao fogar, porque alí
xa
se tiñan repartido as terras dos propietarios.
Xa
que logo, Lenin díxolle: quédate.
Aínda
hai explotadores. E mentres haxa explotación
hai
que loitar contra ela. Mentres ti existas,
has
de loitar contra ela.
Os
débiles non loitan. Os máis fortes
tal
vez loiten unha hora.
Os
que aínda son fortes, loitan uns anos. Pero
os
máis fortes de todos, loitan toda a súa vida.
Estes
son indispensables.
Día 22.
1891. Nace
Antonio Gramsci. (Estou a preparar unha ampla cronoloxía sobre o
mesmo)
1932. Comezo
da insurrección popular no Salvador dirixida polo Partido Comunista.
Os antecedentes hai que buscalos nas difíciles condicións de vida
na que se atopaba a grande maioría da poboación e na nova situación
política a partires do mes de decembro anterior cando os militares
dan un golpe de estado e poñen fin ó mandato do presidente Araujo.
Había convocadas para xaneiro eleccións xerais e municipais. A
dirección do Partido Comunista, con moita controversia acorda
presentarse para facer pedagoxía sobre a inutilidade das mesmas
nunha situación de carencia de democracia e considerou que a campaña
axudaría a eleva-lo ánimo combativo do pobo. As primeiras en
celebrarse son as municipais. Onde o PC tiña posibilidades de gañar
as eleccións foron suspendidas, onde gañou anuladas, o que
robusteceu a idea da imposibilidade da loita pacífica e que a
insurrección armada era o único camiño para que o pobo se fixera
co poder. Nas elección lexislativas diante da posibilidade de
vitoria do PC, atrásanse o que xera a protesta das forzas políticas.
Estes
procesos electorais prodúcense no marco de numerosas loitas
campesiñas e da brutal represión das mesmas, o que leva ó PC a
facer unha tentativa de xestión co presidente que non produce
solución algunha polo que o Comité Central do PC, actuando
Farabundo Marti como secretario xeral, establece unha data para a
insurrección que é definitivamente o 22 de xaneiro; Farabundo Martí
é encargado das cuestións militares pero é detido xunto cos
estudantes Alfonso Luna e Mario Zapata o día 19, con probas
evidentes do levantamento, o mesmo ocorre nalgunhas gornicións
militares que se atopaban a favor do mesmo. A noite do 20 a dirección
do PC xuntase e decide, despois dunha discusión onde se contrastan
diferentes opinións, continuar co levantamento que comezaría as 24
horas do día 22. O exército e a policía descabezaron axiña o
mesmo e só tivo importancia na zona occidental, Sonsonate, Izalco,
Nahuizalco, Juayúa, Ahuachapán, Salcoatitán, etc; o lugar onde
máis resistiu o poder creado polos insurrectos, foron pouco máis de
sesenta horas.
A
represión foi moi sanguenta, os ricos crearon a “Garda Cívica”
con ese obxectivo, que asasinou a numerosos obreiros, labregos e
estudantes, sumándose os asasinados polo exercito e policía, que
puideron chegar a preto de 30.000, segundo estudos posteriores
levados a cabo por diferentes investigadores..
Farabundo
Marti, Alfonso Luna e Mario Zapata foron fusilados o día primeiro de
febreiro. Antes de morrer Farabundo Martí escribiu unha especie de
declaración na que explicaba a súa ruptura en 1929 con Sandino,
participara no estado maior do exército rebelde nicaragüense, na
que entre outras consideracións afirmaba que se separara de Sandino
pola súa relación cos presidentes de México, a quen Farabundo
cualificaba de axentes do imperialismo, que tentaron separar a
Sandino da Liga de Defensa Antiimperialista e manifesta ademais que
“nese tempo eu xa era comunista e comprendín que Sandino nin entón
nin despois o sería” e terminaba dicindo “Nestes momentos que
estou a dous pasos da morte, quero declarar categoricamente que creo
en Sandino, que non se vendeu ós norteamericanos e que é un home
sincero. Canto se ten dito del, respecto a que se vendeu, é
completamente falso, pois Sandino é un dos poucos patriotas que hai
no mundo. Permanecín unido a el a traveso da distancia e do tempo e
se separeime del foi por deixarse enganar polos axentes do
imperialismo que pretenden o seu exterminio”
Día 23.
1958. Inicio
dun proceso de mobilización en Venezuela que pon fin a ditadura de
Pérez Jiménez. O 2 de decembro de 1952 o coronel Marcos Pérez
Jiménez fíxose co poder en Venezuela, en principio apoiado polos
EEUU e o sector petroleiro; iniciou unha política ó estilo de
Perón, que se pode enmarcar no que se coñeceu na época como
“nacionalismo andino”, que o leva o enfrontamento cas “7
grandes” compañías lideradas pola Shell e Creole, que axiña
empezan a programar a súa queda, o tempo que vai acentuando a
ofensiva represiva contra os sindicatos e estudantes.
Deixa
fora da lei ó Partido Comunista e a Alianza Democrática e este
último máis Copei e a UDR son convocados a Nova Iorque para
discutir con funcionarios norteamericanos a futura transición en
Venezuela. A condición é que o Partido Comunista non poda entrar no
xogo político. En xaneiro de 1958 unha folga xeral paraliza o pais e
grupos armados actúan contra obxectivos gobernamentais; o 23 unha
revolta popular na que tamén interveñen sectores militares, a
mariña, pon fin a ditadura. En decembro comeza a facerse efectivo o
acordo de Nova Iorque, que se materializa na constitución de 1961,
onde se institucionaliza un sistema baseado en dous partidos, Copei e
AD, dous sectores burgueses, que se coñece como o “Pacto do Punto
Fixo” que roubáballe ó pobo os esforzos e o sangue derramado para
poñer fin á ditadura, e sancionaba o saqueo das riquezas do pais en
beneficio dun sector moi minoritario da sociedade.
Día 24.
1919. Chamamento
a crear unha Internacional Comunista. Neste día o Partido Comunista
Ruso (bolxevique) xunto os partidos comunistas polaco, húngaro,
alemá, austríaco, letón, finés, a Federación Socialista
Balcánica e o Partido Socialista Obreiro norteamericano, fixeron
público o seguinte chamamento:
“Os
partidos e organizacións abaixo asinantes consideran como unha
imperiosa necesidade a xuntanza do I º Congreso da nova
Internacional Revolucionaria. Durante a guerra e a revolución púxose
de manifesto non só a total bancarrota dos vellos partidos
socialistas e socialdemócratas e con eles á da II Internacional,
senón tamén a incapacidade dos elementos centristas da vella
socialdemocracia para a acción revolucionaria. Ó mesmo tempo,
perfílanse os contornos dunha verdadeira Internacional
Revolucionaria”.
O I
º Congreso da III ª Internacional celebrouse en marzo de 1919.
Día 28.
1918. Decreto
de creación do Exército Vermello. Despois do comezo da agresión
dos exércitos das potencias imperialistas e dos “exércitos
brancos” tsaristas, contra o poder do proletariado, o Consello de
Comisarios do Pobo discutiu a necesidade de substituír a Garda
Vermella, de carácter provisorio, por unha forza armada permanente,
e mediante decreto do 28 de xaneiro, créase o Exército Vermello de
Obreiros e Campesiños. O encargado da súa creación foi León
Trotski, Comisario do Pobo para a Guerra entre 1918 a 1924.
Día 30.
1968. Comeza
a chamada “ofensiva do Tét”, en Vietnam do Sur, por parte das
forzas revolucionarias, contra a presencia dos EEUU e pola
reunificación do país.
Pódese
considerar como a acción militar que cambiou o curso da guerra de
Vietnam e chamouse así porque comezou nas Festas do Tét que daban
paso ó ano do Mono. Había 14 anos que o país estaba dividido polo
rio Ben Hai, no paralelo 17. No norte a República Popular de
Vietnam, dirixida polo Partido dos Traballadores, antigo Partido
Comunista de Indochina, no sur un goberno títere pronorteamericano
que se mantiña no poder, grazas ós máis de 500.000 soldados
estadounidenses e as enormes cantidades de cartos e material bélico.
As forzas imperialistas levaban a cabo unha agresión brutal contra o
territorio do norte. As forzas revolucionarias van deseñar unha
campaña que levase a guerra a todos os currunchos do sur, o artífice
da mesma, vai ser o xeral Vo Neguyen Giap, o organizador da guerra
vitoriosa contra os franceses uns anos antes.
As
forzas revolucionarias atacaron 36 da 44 capitais de provincias do
sur, así como máis de 60 bases militares, portos, aeroportos e
estacións de ferrocarril. En Hué, a antiga cidade imperial, onde os
norteamericanos concentraban a maior parte dos órganos de dirección,
as forzas revolucionarias toman bases militares, aeródromos, os
hoteis onde se atopaban os norteamericanos, bases de tanques e o día
1 de febreiro a bandeira do Vietcong ondaba na cidade; en Saigón a
capital do goberno títere, asaltan numerosos centros militares,
loxísticos e a propia embaixada norteamericana que é tomada baixo
control das forzas revolucionarias.
Esta
ofensiva, que durou oito meses máis, foi posible pola incorporación
á loita de traballadores, a mocidade e mulleres das diferentes
organizacións da Fronte Nacional de Liberación. Aínda que os
norteamericanos e as tropas do goberno do sur conseguiron recupera-lo
terreo perdido nos primeiros días, decatáronse que non era posible
gaña-la guerra e pouco tempo máis tarde, iniciábanse as
negociacións en París ó tempo que continuaban as accións
militares, que tardarían seis anos en dar froitos, a derrota dos
norteamericanos obrigados a marchar de Vietnam, e a unificación do
país.
1920.
En día non determinado deste mes, naceu en Rabat Ahmed Ben
Barka, político independentista marroquí, loitador
terceiromundista, fundador do partido Istiqlal e da Unión Nacional
de Forzas Populares. Foi o primeiro matemático marroquí e un
opositor encarnizado ás forzas coloniais, que o encarceraron e
desterraron, e unha vez acadada a independencia e pasados os
primeiros anos da monarquía que o situou en diversos cargos
políticos, ó réxime monárquico ditatorial. A mediados dos anos 50
se entrevistou con Ho Chi Mhin, Mao e outros líderes do chamado
“terceiro mundo” para atopar solucións a situación marroqui,
converténdose co paso do tempo nun dirixente deste movemento, sobre
todo cando funda o partido UNFP, cunha tendencia de esquerdas e de
denuncia da corrupción institucional e a explotación a que estaba
sometido o pobo de Marrocos. Reclamou eleccións libres, unha
constitución, a igualdade home muller, a reforma agraria e reformas
sociais. Iniciase a persecución contra os membros do novo partido e
Ben Barka exíliase en Paris.
Regresou
en 1962, para participar no congreso do seu partido, e non puido ler
o informe por consideralo a dirección “moi revolucionario”; o
réxime tentouno asasinar, e presentouse ás eleccións de 1963 que
foron unha fraude a favor do partido creado polo palacio e milleiros
de militantes e unha grande parte da dirección do seu partido son
detidos, moitos torturados e numerosos “desaparecidos”; Ben Barka
consegue escapar a Arxelia sendo protexido polo presidente Ben Bella,
que lle encarga tarefas relacionadas co movemento terceiromundista.
No xuízo á UNFP foi condenada a morte. Foi nomeado presidente do
comité organizador da Conferencia Tricontinental que se celebraría
na Habana. Desapareceu en París o 29 de outubro de 1965, secuestrado
por axentes franceses que o entregan o xeral Ufkir, ministro do
interior de Marrocos, que chega ó día seguinte e o tortura ata a
súa morte. Os seus restos nunca foron atopados. A investigación
posterior deixou claras as conexións existentes entre os diferentes
servizos secretos, así como todo o acontecido no lugar onde foi
recluido.