Carlos Dafonte
Nos últimos anos da segunda guerra mundial os EEUU tiñan unha idea
fixa, evitar que a desmobilización dos exércitos trouxera unha nova depresión e
para elo era necesaria a reconstrución das outras dúas potencias industriais do
planeta moi afectadas pola contenda, Xapón e Alemaña e crear un área de libre
comercio onde chegasen os produtos norteamericanos. Pero segundo Perry Ánderson
en “Imperium et Consilium”, este obxectivo tívose que retrasar pola existencia
de dous exércitos o vermello e o popular de liberación, que o podían poñer en
cuestión. Polo tanto a primeira idea deixou paso á de ser o garante de todo o
sistema capitalista, que seguro tamén tería a súa recompensa, aínda que o prazo
alongábase.
En Europa, as antigas potencias do Eixe, debían converterse en
prósperos baluartes do “mundo libre” e as primeiras casamatas defensivas fronte
“o comunismo” do poder militar norteamericano xunto as potencias vitoriosas que
tamén foran arruinadas pola guerra, Francia e Gran Bretaña. Dean Acheson, o
principal forxador da política exterior de USA e Secretario de Estado de
Asuntos Exteriores con Truman, consideraba esta rexión nunha alocución no
Congreso, “a pedra angular do mundo” e o cambio de estratexia dos EEUU, o que
coñecemos como Guerra Fría, vai impor o Plan Marshall a Gran Bretaña, que en un
ano a levaba a ruína, a creación da OTAN, a división de Alemaña para que a URSS
non puidera “mete-lo nariz” no seu control, a depuración dos gobernos onde
entraran os partidos comunistas e a integración europea, onde Alemaña
occidental tiña que xogar un importante papel baixo o control anglonorteamericano.
O primeiro elemento de ruptura que da inicio a esta estratexia se produce en
1947, cando se pon en coñecemento da URSS que non vai percibir ningún tipo de
indemnización polos enormes estragos, materiais e humanos, sufridos como
consecuencia da invasión do seu territorio polo exército nazi.