A convicción profunda da actualidade da revolución, fai necesaria a organización política da clase obreira.

G. Lukács
 

miércoles, 30 de diciembre de 2009

TRAS A CIMEIRA DO CLIMA EN DINAMARCA: POR UMHA SAÍDA SOCIALISTA

Roberto Laxe
1.- A cimeira do Clima en Dinamarca, coa presenza de miles de manifestantes, coas detencios masivas nun dos estados supostamente mais democráticos do mundo, remarca un feito: a tendencia ao desgoberno e o desorde mundial.



2.- A crise economica ten contra as cordas a todas as potencias mundias, que non ven a saída do túnel, mais alo de recupercions parciais. Mas ista cimeira o que vem a remarcar é o valeiro na direccion política do imperialismo. O plante do G77, é dicer, os mais pobres com China á cabeza, diante da negativa das potencias imperialistas a sufragar os custes das medidas contra o cambio climático, demonstran que as tendências marcadas xá hai dez anos, na cimeira de Seattle, non fixeron mais que afondarse.



3.- No fondo de todo achamos a crise, e a incapacidade do sistema de atopar umha saída á queda da taxa de lucro. Non teñen o novo modelo de acumulacion que sustitúa ao neoliberalismo, baseado na especulacion financeira e a privatizacion de todos servizos públicos.



4.- A pelexa tem vários frentes de loita; um, entre os sectores da burguesia imperialista que seguen na inércia do modelo pasado (a direita mundial, cós republicanos ianquis nas súas campañas contra Obama á cabeza), dous, os sectores productivos e financeiros das potencias imperialistas ligados ao que se lle chama “capitalismo verde” (produccion de enerxias renovabéis, de bio combustibles, etc., que no Estado Español teñen nome e apelido, Iberdrola, Jove, Sacyr,...), três, as potencias do BRIC (Brasil, Rusia, Índia e China) que queren a sua parte na torta, e catro, os países pobres, semicoloniais, moeda de troco entre todos eles e ao tempo, queren aproveitar para sacar mais tallada –daí o seu plante-.



5.- Pólo que fai ó movimento de masas, temos que reafirmar que segue côa mesmas características da ultima discusion: mobilizacions “hailas”, com zonas ou paises donde o enfrentamento é mais duro, como Grécia; más o retraso dumha resposta conscente á crise, á dureza das políticas que comezan a desenvolver as burguesias e os seus gobernos, fai que moitos caian na desesperacion (a agresion a Berlusconi non é mais que umha expresion).

Temos que recuperar a vella frase de Trotski do Programa de Transicion: “a crise da humanidade reducese, em ultima instancia, á crise da direccion revolucionaria”.



6.- Por isto, o discurso de Morales e Chavez em Dinamarca, ao afirmar que a culpa do cambio climático é do capitalismo e que se impon a loita pólo socialismo, tem um calado moi fondo; pois, mais alo do que hoxe fagan dentro dos seus países –que é capitalismo nacional-, estan decindolle ao mundo o que hai que decirlle; contra os desastres sociais e ecoloxicos, só colle umha alternativa, o socialismo.

E isto inflúe sobre o ativismo.



7.- Neste cadro, na Union Europa a contradiccion entre os países que comezan a sair da crise, os centrais como Alemaña ou Franza, e os demais profundizase. Grécia esta em crise aberta, tanto social como política ou econômica. Itália tem umha fonda crise social, Gran Bretaña xá non conta nin como grande potencia, e asi para baixo.



8.- Mas, a Union Europea segue a ser a reaseguro de todos eles. As políticas antiobreiras son cuestion dos estados (a frase de Ângela Merkel de que cada quen se salve como poda), mas a rede é o euro (a mesma Merkel dixo que non deixarian caer a ningun país).

E para elo os Estados teñen xá toda umha bateria de medidas legais para levar adiante esas políticas, as directivas Bolkestein, á dos servizos, o Plan Bolonia e a lexislacion contra os imigrantes.



9.- Neste cadro atopamos a situacion do Estado Español, cun goberno em crise, sustentado pólas burocracias sindicais, que fan umha manifestacion para apoialo.

Um goberno em crise co seu mellor sócio no sur, Marruecos, póla política do imperialismo español respecto o Sahara, um goberno em crise porque sabe que modelo da especulacion e o turismo, remataram, mas é incapaz de dar umha proposta estatrexica á situacion da economia española (o Plan de Economia Sustentable é a máxima expresion dese “quero e non podo”).



10.- Um goberno em crise nun rexime em crise: o retraso na sentencia do Estatut é o maior sintoma, pois véu acompañado dos “referendos” independentistas em Catalunya, que por moito que digan que a particacion foi escasa, é para consumo interno. Que num referendo “para legal” póla independencia, participe o 30% do censo, é cualitativo. Tivo mais participacion, se cadra, que algumhas eleccions europeas, e non por isso, descualificanse estas eleccions.

O rexime e as suas institucions fundamentais, a xudicatura, os partidos estatais (PSOE e PP, xunto com EU), os sindicatos oficiais (CCOO e UXT), estan hoxe cuestionados póla sociedade. Mas estan cuestinados póla pasiva, sem que haxa um proxecto alternativo claro, e por isso sobreviven.



11.- O movimento de masas do Estado Español é a retaguardia do movimento de masas europeo. Hoxe Grécia ou Portugal marcan o camiño das loitas, e isso, como xá dixemos, expresouse nas eleccions europeas.

Non quer dicer que o movimento de masas non loite, e mais na Galiza, onde as mobilizacions obreiras e sociais son constantes, mas loita sem proxeto e isoladas umha de outra, sem um obxectivo estratexico.



12.- O goberno da Xunta é um goberno que so tem um obxectivo: desmontar o pouco feito pólo bipartido e enfrentar a crise côas receitas do neoliberalismo, privatizar todos os servizos; non deixar ningun. Alen diso, o sector da burguesia que ista Xunta expresa é a burguesia “rentista”, a que historicamente viviu da dependência da Galiza, cobrando o cupon que lle dera a burguesia española.

A recente venda da fabrica de Pascual a La Arzuana, umha cooperativa em crise aberta, e rompendo o acordo prévio com Feiraco despois dumha reunion co Conselleiro, non é mais que um paso para a sua venda ao capital español.

As manobras dilatórias no plan eólico, desmontado a lei do bipartido, sen facer unha nova. Alem mais, a nova non conta co apoio da patronal eólica galega (a que lle dera o apoio a Feijoo para desbancar o bipartido), expresa cal é o obxectivo real, provocar um retraso no desenvolvimento da enerxia eólica na Galiza, beneficiando aos seus competidores castelans e demais.

A proposta de Feijoo de fusion das Caixas de aforro é um agasallo envelenado. O que esconde Feijoo é o proxecto de Caja Madrid, umha vez resoltas a súas liortas entre Espe Aguirre e Gallardon, co nomeamento de Rato. A final, a idea do PP de Feijoo é que a nova Caixa caia nas mans de Caja Madrid.

Estes son alguns dos exemplos do papel da Xunta atual: vender Galiza ao mellor postor, e privatizar todo o privatizable.

Deixar morrer os gandeiros, impedir a constitucion do Grupo Lácteo Galego, e demais, son parte desta política neoliberal e antigalega: que se salve o mais forte, para logo vendelo ao capital español.

Esta é a esencia econômica do ataque centralista do PP e da Xunta, côa colaboura necesaria do PSOE.



13.- Mas Feijoo esta atopando resposta, ainda que isolada, de certos sectores da sociedade. Dos asalariados nas carnes dos atacados pólas privatizacions, e as loitas do metal e o comercio de Coruña e Pontevedra; dos gandeiros; dos taxistas, etc.

Mas son respostas, como dixemos sempre, sem direccion. Non van ao fondo do problema, a política da Xunta e do goberno central, que amparados nas directivas da Union Europea, atentan contra as conquistas sociais.

Por isso, como alicerce da nosa política é avanzar na UNIDADE DA RESPOSTA SOCIAL E OBREIRA ás políticas gubernamentais.



14.- Neste cadro, o papel das organizacions chamadas de esquerda (nomeadamente o BNG) é deplorabel. Non tem a menor intencion de pórse a cabeza desta conflictividade, salvo naqueles sectores onde a súa base social presione (Consorcio de Igualdade).

O BNG e as organizacions que dirixe, a CIG, teñen como obxectivo facer de “leal oposicion parlamentaria”, côa súa axenda política marcada pólas datas electorais (as municipais son as que temos mais perto), e non pólas necesidades da mobilizacion das masas.

Para elo, van derivar todo ou o pântano da via xudicial (escolas de idiomas), ou de preguntas parlamentarias (Consorcio), sem darlle a menor perspectiva de loita ás masas.

Mas, a Xunta do PP apunta duro, apunta á privatizacion de todo, com dous puntos fortes, o Sergas (côa aplicacion da directiva dos servizos, que permite a entrada das ETTs no servizo de saúde) e a entrada das empresas na Universidade, co Plan Bolonia e a LOU, baixo o argumento da crise e a queda dos orzamentos para eles.



15.- A partir das actuais e futuras mobilizacions obreiras e populares contra as políticas dos gobernos que descarregan as consecuencias da crise nas suas costas, é preciso explicar o seu profundo contido político; que non abondan as respostas sindicais, de reivindicaciones parciais, senon que son parte dumha politica global do sistema para sair da crise recuperando a taxa de lucro, incrementando a explotacion dos traballadores e traballadoras e o saqueo dos pobos, e para isso tem que derrotar á clase obreira



16.- É preciso espallar que a única saída, o único proxecto social alternativo ao capitalismo, causante dos desastres sociais e ecoloxicos, é o socialismo.

Mas iste camiño non se vai percorrer de um xeito espontâneo, senon construindo umha organizacion que, conscentemente, teña como centro o desenvolvimento da atividade política das masas. Que transforme o movimento social em movimento político.



28 de decembro do 2009

miércoles, 25 de noviembre de 2009

CORRUPCIÓN E SISTEMA CAPITALISTA

Carlos Dafonte

Se o cumio do iceberg da corrupción que percorre o estado español, non ocupara tantas páxinas de diarios e revistas e horas de programación nos medios, posiblemente estaríamos a falar e discutir máis na sociedade e con maior fondura, da crise económica, da súa xénese, as particularidades do caso estatal e galego, sobre a “reconstrución” do capitalismo, das alternativas a este sistema depredador, do novo modelo que di o presidente do goberno querer construir, dos impostos, da situación real dos bancos e as súas ganancias e das caixas de aforros e as posibles fusións, e de toda outra morea de elementos que saen co gallo da crise económica e do modelo burgués de explotación. Pero tamén dun elemento que volve dun xeito recorrente nos momentos máis depresivos da economía capitalista, refírome á teoría do derrube do sistema, que fixo correr rios de tinta e sumiu á socialdemocracia e os principais partidos e dirixentes revolucionarios en numerosas polémicas desde finais do século XIX e principios do XX ata a actualidade.
Ningún marxista negará que o capitalismo avanza cara a un proceso de derrube; que como todo modo de produción tivo o seu inicio e terá o seu fin, pero isto, entendo, non nos debe levar a pensar, dun xeito simplista, que o capitalismo desapareza como resultado da crise e vai ser substituído polo socialismo. Pero sen entrar nesta cuestión que tratarei noutro artigo, algunhas consideracións sobre a corrupción.
En primeiro lugar, que se utilizan os casos de corrupción e se fala deles do xeito que menos interesa á clase traballadora: se os corruptos son “galgos ou podencos”, é dicir cal dos dous grandes partidos PSOE e PP, ámbolos dous representantes de sectores da oligarquía española, teñen máis corruptos nas súas fileiras, meténdonos no xogo, tamén con este tema, do bipartidismo. O análise nestes medios ten que ser superficial, para que cheguemos á conclusión que todos son corruptos, que é o poder quen corrompe e non un sistema económico e uns valores determinados.
Polo tanto fálase moito menos, por pertencer todos os medios a emporios capitalistas, se baixo este sistema e xestionado por individuos que son partidarios do mesmo, é posible unha xestión correcta dos cartos públicos e gobernos honestos das nosas institucións. En suma abrir un debate sobre a realidade económica, social, política e institucional que leva á corrupción. Pero é evidente que iso significa falar do capitalismo, da democracia española, da etapa chamada transición, da monarquía, etc, elementos sobre os que non hai moito interese en falar.
Sobre a sociedade ten actuado nos últimos 150 anos varios vectores que a configuran como a realidade actual: en primeiro lugar o chamado “sistema da restauración” ou sistema “canovista”, resultado do pacto interburgués na España de 1876, propiciado polo medo producido pola irrupción das masas obreiras e populares a partires da revolución de 1868. Este protagonismo xerou un sistema corrupto e oligárquico que perdurou ata 1930, ó que a segunda república tentou poñer fin, desde unha perspectiva burguesa, nun momento moi contraditorio de forte loita de clases. Este sistema ideado por Cánovas que contaba coa anuencia de Sagasta, teoricamente máis progresista, buscaba a quenda entre dous partidos, e marxinar da vida política ás clases populares a quen representaban republicanos e socialistas, e para elo servía calquera medio. Un segundo chanzo e a longa ditadura franquista produto da sublevación militar, de marcado carácter fascista, onde a corrupción era xeneralizada a todos os niveis: para gañar unhas oposicións, ata conseguir un posto de traballo ou comprar un coche; o terceiro chanzo, a propia saída pactada á ditadura, que non permitiu unha verdadeira rexeneración dunha grande parte do tecido social, corrompido por tantos anos de oscurantismo e a inserción sobre todo dos niveis medios e altos de dirección do franquismo na vida política; e por último, un proceso do que xa temos falado algunhas veces, e que se coñece dun xeito amplo como a derrota da esquerda, que se materializa nas últimas décadas do século XX, e que no estado español ten como fitos máis importantes a aceptación polo PSOE dun xeito “desmesurado” do sistema capitalista, a súa renuncia ó marxismo e a cooptación, como resultado de todo o anterior, de sectores do movemento obreiro para estas políticas. A isto debémoslle engadir, a práctica desaparición da esquerda comunista e todo o amplo sector que se situaba a súa esquerda. Visto doutro xeito podemos afirmar que a transición trouxo consigo a derrota dunha certa hexemonía do movemento obreiro, do que irradiaban toda unha serie de valores distintos dos actuais, resultado dunha realidade manifesta, incontestable, ser a dirección e o eixo vertebrador durante moito tempo na loita contra a ditadura. Derrota que pon de manifesto a hexemonía no debate ideolóxico, das ideas que son alicerces do capitalismo e o retroceso das de carácter socialdemócrata e marxistas revolucionarias.
Este último aspecto ten unha importancia capital para entender a situación de corrupción actual.
Hoxe os principios e os valores burgueses son os dominantes na sociedade; o afán de lucro, o enriquecemento o máis axiña posible e por calquera medio, o individualismo, a insolidariedade, o desprezo do público e do coñecemento, pero tamén o entreguismo de sectores do movemento obreiro, nos que ten penetrado toda unha serie de valores da clase dominante. Todos estes, son entre outros elementos aquí non citados, os que configuran a sociedade na que vivimos, que ademáis, como lle escoitei hai pouco a Julio Anguita, “pasou, da idade sen libros a idade da televisión, o que é demoledor”.
E non nos levemos a engano, os políticos reflicten a sociedade na que se vive, son parte da mesma, e unha sociedade alicerzada nos principios da nosa , dará máis políticos corruptos que unha sociedade que esté asentada noutros distintos. E cando os valores da esquerda son substituídos polos do capitalismo e hai unha perda da conciencia de clase, os resultados están á vista desde 1982.

En Galicia no mes de novembro de 2009

viernes, 23 de octubre de 2009

DESPOIS DO 18 DE OUTUBRO, ¿QUÉ PERSPECTIVAS PARA A DEFENSA DO GALEGO?

Roberto Laxe

Non é exaxerado dicer que foi a maior manifestacion trás a do 1 D contra o atentado de Prestige. A política linguicida da Xunta do PP foi respostada na rua.
Mais alo do carácter dos convocantes e os seus obxectivos iniciais, que non era outros que ter un eixo político que disciplinara ás fileiras do BNG e o seu em torno, roto tras a derrota electoral, o certo é que a manifestacion do 18 foi um êxito rotundo.
A convocatória da Plataforma partia dun feito certo: o ataque da Xunta do PP ao galego é demoledor. O seu obxectivo é a vella “doma e castracion” do pobo galego, nunha da súas principais sinais de identidade, a lingua. E para isso conta co apoio expreso e aberto dos sectores da burguesia mais poderosos, a afincada em Coruña e Vigo.
Mas a convocatória foi feita nunhas condicions políticas e econômicas moi precisas. A crise econômica é a que esta trás o ataque ao galego, a Xunta do PP fai recurtes de gastos em todo aquelo que para o sector da burguesia á que representan é “inútil”, a educacion publica, a saúde publica, o transporte colectivo... E, como non, o idioma. Para eles, o galego é tan inútil como ter unha educacion publica, non tem rendabilidade econômica directa para á burguesia, e pólo tanto, sobra. E se, ademais, liquidan unha sinal de identidade do pobo traballador galego, mellor que mellor.
Para eles so existen dous idiomas, um o español, o idioma dominante no Estado, dous, inglês, o idioma dominante no mundo. Nos seus negócios, porque disto se trata cando falamos de idiomas, non colle o galego, e por isso sobra.
Este é o ataque ao galego. Mas, resulta que a Xunta do PP foi um goberno que chegou non por méritos próprios, senon por deméritos dos outros. De feito, ninguen esperaba, nin eles, que tiveran que gobernar. A elo há que sumar que desde que tomar o goberno só teñen um obxectivo, desmantelar as poucas cousas progresivas que existian ou que fixo o Bipartido (com todos os limites, as galescolas, o centro de I+D+i, que ameaza com a perda de 150 postos de traballo, os limites á construccion no rural, e poucas cousas mais), e lanzar unha política totalmente neoliberal na educacion coa supresion da gratuidade dos libros sustituida pola política pro burguesa das subvecions, ou as peonadas nas operacions quirurxicas na saúde.
Mas isso si, mantendo os programas políticos centrais dos dous gobernos, Gaiás/Cidade da Cultura, Porto Exterior da Coruña e AVE.
Para recuperar os benefícios da patronal, teñen moita presa por desmantelar o pouco estado do bem estar que existia na Galiza, e isso non fai mais que acumular masa crítica contra eles. O que Fraga “consiguiu” em 17 anos, enfrontarse a amplos sectores da poboacion galega, Feijoo leva camiño de conseguilo em menos de catro.
E em tudo isto, salta o caso Gurtel. Sabemos que a base social do PP non é das mais influenciabéis pola corrupcion, de feito, moitos deles son corruptos a pequena escala - viven das esmolas da administracion que controlan, como os pequenos concellos, as diputacions, etc.- Mas, tamen é publico, que a corrupcion xera ódio nas clases traballadoras. O rexime do Pentapartito em Italia caeu, entre outras, porque estaba corrupto ata a medula. Tan corrupto como que algun dos seus máximos exponente, Bettino Craxi, tivo que sair exiliado a Tunez.
Mas isto no quer dicer que a corrupcion por si mesma derrube um goberno; só se ista se convirte nun catalizador da mobilizacion das masas populares, podese acadar. Mas, a denuncia da corrupcion é unha das mellores ferramentas para denunciar o verdadeiro caracter, podre, do capitalismo.
Poren, a pouco que as masas comecen a mobilizarse, as ratas comezaran a abandoar o barco (o deputado do PP catalan enviando um SMS decindo, “iste (partido (o PP) é unha merda)”, ou Crespo respostando a Fraga de que pode cantar moito).
A Xunta do PP é um goberno moi débil, moito mais débil que o de ZP a nivel estatal (iste conta co apoio das cupulas sindicais e a gran banca), pois apoiase nunhas estructuras que dependen da subvecion e dun sector economico em crise total, a especulacion inmobiliaria; e fronte a el van acumulandose os agraviados pólos seus ataques ás conquistas sociais.
Salvalle a debilidade da oposicion.
Temos que apostar, claramente, por impulsar a mobilizacion social contra iste goberno, e a manifestacion do 18 foi das primeiras nas que amplos sectores da poboacion aproveitaron para descarregar a “mala ostia” que comeza a acumularse.
Por este motivo, a posicion tem que ser moi clara; fronte o contido despolitizado que lle queren dar (cultural/sentimental, como se Afonso X tivera razon cando dixo que o galego non era um idioma para a administracion, mas si para a cultura), há que dicer que o ataque ao galego é um ataque ao principal direito democrático dun pobo, expresarse no seu idioma, e parte dun proxecto burgués e ultracentralista, que quere convertir ao pobo traballador galego no que sempre foi “imigrante na sua terra”, ou forzalo á emigracion.
Que a defensa só tem unha perspectiva, a de a loita pólos direitos nacionais da Galiza fronte a centralismo español, e que a defensa do galego insirese nessa perspectiva, a da soberania nacional. Deixando claro que ista non é posible em alianza com ningun sector da burguesia, por moi “galeguista” que hoxe pretenda ser, senon baixo a independência política da clase traballadora e os seus aliados no pobo.
Ningun burguês esta, hoxe, pola soberania nacional da Galiza, senon por mellorar a sua situacion na negociacion co estado, e nos negócios co norte de Portugal, e por isso, a súa proposta non é Na Galiza em Galego. Como moito defenden o Bilinguismo Harmonico de Fraga, mesmo o BNG, que é a Normalizacion da Lingua dos 80, e isso tamen é a morte do idioma, pois o galego, a diferenza co português - de feito o galego non deixa de ser um português falado baixo a presion de séculos do español-, non tem um estado nacional que lle protexa dos médios de comunicacion, da presion da burguesia española e do seu idioma.
Por isso, a defensa do galego é parte fundamental do direito a autodeterminacion, lle da um contido concreto. Poren, o problema do galego é um problema político e non cultural, pois enfrenta um dos aspectos da política da burguesia española: concentrar e centralizar o estado, as institucions, a cultura e a comunciacion (o idioma), a redor do capital dominante, o español.
Temos concluir que o obxectivo tem que ser: se queremos manter a riqueza dos idiomas, temos que rematar co domínio da burguesia, é dicer, construindo o socialismo, Do mesmo xeito que a barbárie ecoloxica só se pode solucionar côa derrota dos causantes, a acumulacion de capitais pólos capitalistas, a barbárie cultural contra o idioma só pode ser solucionada rematando cós que só vem na língua unha ferramenta para facer negócios e non para a comunicacion entre as persoas.
Calquer outra perspectiva so significa acompañar ao galego na sua lenta agonia.

Galiza, 20 de outubro do 2009

lunes, 21 de septiembre de 2009

¿UNS NOVOS PACTOS DA MONCLOA?. FOLGA XERAL PARA UNIFICA-LOS TRABALLADORES FRONTE Á CRISE

Carlos Dafonte

Escribín neste blog vai para un ano, con motivo do debate da investidura de Rodriguez como presidente do goberno:
“Todo o seu discurso e o debate posterior, estivo inzado de requirimentos ó PP para levar adiante acordos, recibindo por parte do partido conservador, respostas no mesmo senso. O que interpreto con todas as prevencións que o caso require é que nas condicións económicas, políticas e sociais polas que esta a pasar o estado español, os chamados poderes fácticos, os que verdadeiramente mandan, dan cretos e perdoan débedas, poñen os medios de comunicación ó servizo dos partidos, etc, apostan por unha recomposición do bloque oligárquico, evitar fisuras para facer fronte máis unidos ós próximos anos de forte crise económica e social.”
Os feitos diarios deste ano confirman as miñas verbas: inexistencia dunha política de oposición nos aspectos centrais da economía por parte do PP, desbotando a posibilidade da presentación dunha moción de censura, en momentos en que nos atopamos cun PSOE desnortado, sen ideas, amosando a súa incapacidade para levar adiante un programa de reestruturación económica de acordo cos intereses dos grupos oligárquicos e perdendo co paso do tempo capacidade para o liderado político; diante desta realidade un número importante de voces desde os centros económicos reclaman a colaboración entre os dous grandes partidos, para dar unha saída a esta situación, que se vai agravar co paso dos anos. Todas estas voces chamando ó “acordo máis amplo posible”, a “arrima-lo ombreiro tod@s” para sacar a economía da situación na que se atopa, se viron reforzadas desde hai uns meses por nunha intervención pública de Francisco González presidente do BBVA. Ó calor desta cualificada intervención, comezouse a falar nalgúns medios da necesidade “duns novos pactos da Moncloa”.
Estes foron un elemento clave na chamada “transición política” da ditadura ó que temos hoxe. Asinados o 25 de outubro de 1977, meses despois das primeiras eleccións que deran o trunfo á Unión de Centro Democrático de Adolfo Suárez, por unha grande parte dos partidos do “arco parlamentario”, tamén foron asinados por organizacións sindicais e patronais e ratificados dous días despois polo Congreso dos Deputados. A idea como na actualidade, era a de “arrima-lo ombreiro” para entre tod@s sacar ó país da fonda crise na que se atopaba, con cotas de desemprego de máis do 20 %, cunha inflación galopante e un déficit público moi elevado. Non debemos esquecer que estabamos a sufrir a primeira grande crise capitalista despois da segunda guerra mundial, tráxico acontecemento que permitira o sistema saír, por uns anos, da fonda recesión iniciada en 1929.
Os pactos da Moncloa conseguiron, entre outros, dous obxectivos moi favorables para as clases dominantes: desmobilizar a unha parte importante da poboación e cargar o peso da crise sobre as costas d@s traballador@s. Ese foi o resultado final. Con independencia de que na letra dos acordos apareceran outra serie de medidas que debían favorecer a grande maioría da sociedade e que ficaron como letra morta, como papel mollado. O mesmo que pasa con determinados dereitos que aparecen na vixente constitución; non son de obrigado cumprimento, segundo din os leguleios ó servizo do sistema capitalista.
Todo o gran coro mediático e dos axentes do poder económico, que solicitan uns novos acordos hoxe, está orientado, como non podía ser doutro xeito, para facernos aceptar que o problema clave da actual situación económica, que os acordos deben solucionar, son as rixideces do mercado laboral español; o fundamental e seguir desestruturando o mercado laboral, que o despedimento d@s traballador@s sexa máis barato, pois hoxe en día xa e libre, e que se aumente a xornada laboral. En suma: que os causantes da crise se queden cos cartos de todos nós, que lles da o goberno, e @s asalariad@s carguemos sobre as nosas costas coa responsabilidade, como sempre no sistema capitalista, de saír da mesma perdendo dereitos, calidade de vida, salario, etc.
No debate do estado da nación do presente ano, aprobouse unha resolución pola maioría do Congreso dos Deputados na que se volve sobre esta idea dun gran acordo social, que no fondo tenta paralizar unha vez máis, unha contestación por parte dos traballadores e uni-la súa sorte á da oligarquía do estado; como se as responsabilidades diante da crise foran as mesmas, as dos explotadores que as dos explotados, como se as políticas que pularon os gobernos ó servizo dos capitalistas, responsables da actual situación, tiveran algo que ver coas necesidades d@s que venden a súa forza de traballo a cambio dun salario.
A estas posicións cara a facer un pacto amplo súmase estes días o presidente do Congreso dos Deputados, Bono, figura importante do partido do goberno, Quintás, presidente das Caixas de Aforro e o das Cámaras de Comercio, antigo cargo político nos gobernos do PSOE.
E os empresarios neste marco compórtanse cunha voracidade insaciable; “atrévense” a poñer ó goberno de Rodriguez contra as cordas, na penúltima xuntanza, onde tamén participaban os sindicatos, esixindo unha nova reforma laboral e outra fiscal, esquecendo que no 2006 o goberno xa levou a cabo estas reformas en beneficio exclusivo dos seus intereses. El presidente Rodriguez dixo estes días que ó estar en crise, había que subi-los impostos e que cando os baixou para os máis poderosos, no 2006, tomou esa medida xa que estabamos en tempos de bonanza. Engadira por aquel entón ademais, que “baixas-los impostos é de esquerdas”. No devandito ano, todos os indicadores anunciaban xa a crise e se Rodriguez houbera lido este modesto Blog, ALTERNATIVA, no mes de outono do ano 2006, posiblemente non caería nas contradicións nas que constantemente cae.
Diante das numerosas críticas que reciben, o Goberno e unha parte do partido socialista, tentan aparecer, esperando sacar réditos electorais para seguir no poder, como os defensores dos máis empobrecidos, como os baluartes fronte as políticas da dereita; esta actitude demagóxica é resultado de varias circunstancias: en primeiro lugar por nega-la crise cando estaba claro desde o ano 2006, que entrábamos en recesión e con particularidades que a facían máis fonda que noutros países do entorno; en segundo porque negándoa machaconamente durante varios meses, e acusando de antipatriotas a quen afirmaba a súa existencia, é difícil por parte do goberno, aceptar hoxe, que para saír da mesma non sexan capaces de facelo, sen recibir a axuda doutras forzas políticas, e en terceiro pola ausencia dunha forte mobilización social o que fai que o bloque oligárquico burgués, ó que o PSOE pertence e serve, permítelle unha certa autonomía.
As receitas burguesas para saír desta situación son as de sempre: conxelación salarial que é dito dun xeito nidio, perda do poder adquisitivo d@s traballador@s asalariados centrándose n@s funcionari@s a quen se lles fai aparecer como causantes, en certa medida, da situación e do elevado deficit, como si unha parte moi importante non cobrara pouco máis de 800 euros mes; axuda ó sector bancario e as grandes empresas; redución do gasto público, é dicir menor calidade dos servizos para @s traballador@s; suba dos impostos que pagamos todos; unha maior flexibilidade laboral, etc.
E fronte a este “programa”, no que coinciden PSOE e PP, nas grandes liñas, non se escoitan voces que diga con claridade, que reducir o déficit público tamén se acada minguando os gastos militares, aproximadamente de máis de 68 millóns de euros día; poñendo freo a como se realizan as contratas e subcontratas da obra pública; non regalando cartos á banca privada; perseguindo o inxente fraude fiscal, fundamentalmente no sector empresarial ou non poñendo cartaces que anuncien obras das administracións, o importante é facelas. Voces que expliquen que o estado español e onde hai maior flexibilidade e precariedade da Unión Europea a 15, e que a pesar de iso non somos máis competitivos, que existen contratos de todo tipo e a pesar desta realidade o paro golpea á sociedade dun xeito máis fondo que en outras menos “flexibles” e con menos tipos de contratos. Que digan que o “novo modelo económico” con que nos quere embaucar Rodriguez é “unha carallada”, pois un modelo económico non se construe por decreto, nin en catro anos e si queren modificar o actual, co que tan contentos estaban goberno e oposición estes anos pasados, acordádevos, “xogabamos na “champion”, haberá que plantearse a desaparición da banca privada pois non cumpre o papel social de recoller o aforro e prestalo a quen quere investir; un novo modelo de forzas armadas; os medios de produción socializados; a democratización da sociedade poñendo en primeiro termo a proclamación da IIIª República, etc. E iso é aproximarse a un modelo socialista, que debe ser o gran debate que debía estar vixente entre @s asalariad@s ante a estafa que para os que producen a riqueza, representa o sistema capitalista.
As circunstancias son difíciles, pero unha saída a esta situación de crise que responda ás necesidades dos asalariad@s e da clase obreira, só se pode dar nun marco de mobilización social unido a un repunte da loita de clases. Os traballador@s do metal de Pontevedra indicaron o camiño. Como nos tempos da dictadura franquista, tod@s @s asalariad@s temos a responsabilidadede axudar a que o outono do ano 2009 seña un “outono quente”. Pero esta loita non é efectiva só no estado español, hoxe é unha obriga coordinala a nivel internacional, comezando polas grandes empresas multinacionais. Pero coma sempre chegamos ó “no gordiano”: a carencia de dirección política revolucionaria e a imperiosa necesidade da súa construción.

En Galicia no mes de Setembro de 2009

sábado, 29 de agosto de 2009

SOBRE A FUSIÓN DAS CAIXAS DE AFORRO

Roberto Laxe
Estas son unhas ideas sobre um acontecemento que pode ter importantes repercusions no desenvolvimento econômico da Galiza e da súa relacion co resto do estado, a serpe de veran que son as “ameazas” de “fusion” de Caixa Galicia com Cajá Madrid; co obxectivo manifesto de construir umha empresa financeira superior á Caixa de Barcelona, capaz de competir co capital financeiro catalán desde o control directo político do PP (os Bancos como BSCH ou o BBVA non contan, pois non teñen ningun controlo político).
Em primeiro lugar clarexemos. Coñecendo a estrutura do estado español, sería unha absorcion da primeira póla ultima, non só pólo tamaño delas, mas tamen pólo centralismo existente.
Non é o primeiro caso em que unha empresa galega maior que a de fora, é absorvida por ista. Lembremos cando Union Electrica de Madrid unificouse com Fenosa, ista era catro veces maior que a UE... Mas seria inconcebible nun estado como o Español, que vive do centralismo, que non fose a Union Electrica que se fixera cós centros de decision. A estrutura centralista do Estado permite que empresas de menor tamaño (Union Electrica/Fenosa, Puleva com Leyma ou mais recentemente Martinsa com Fadesa) absorvan ás maiores, e trasladen todos os seus servizos centrais –coa conseguinte perda de centos ou miles de postos de traballo directos e indirectos- á capital.
Bem, neste caso xuntaríase o caracter centralista do Estado co tamaño das Caixas de Aforro. Mais, isto seria um problema para o desenvolvimento da Galiza?
Em curto prazo, e vendo as outras absorcions, que Caja Madrid absorvera CG significaria o peche dos servizos centrais desta na Galiza - deixarían como moito unha “delegacion” especial-, e de todas as subcontratas que traballan nelas (desde o mantenimento ate a limpeza). Non é necesario ser adiviño para velo.
Alguns din que pior sería a alternativa da fusion com Caixanova, pois há unha duplicidade nas oficinas e moitas pecharían as súas portas, cousa que non acontece com Caja Madrid.
Desde o punto de vista da clase traballadora, calquera das duas alternativas supon perda de postos de traballo. Isto esta fora de dubida, e, nun principio, é absolutamente rexeitable.
porque tanto empeno na fusion das Caixas.
A crise econômica no capital significa alen da destruccion masiva de forzas productivas e postos de traballo, a “limpeza” entre competidores. Os capitais menos rendibles saen do mercado, e van a quebra ou son absorvidos pólos mais rendibles, nun proceso que Marx definiu como de “concentracion e centralizacion do capital”.
Se a elo engadimos lle o caracter centralista do Estado Español, cun PP representando os sectores mais duros da burguesia asentada em Madrid, temos todos os elementos para que nestos procesos, nunhas institucions financeiras tan ligadas ao poder político como son as Caixas de Aforro, o conflito sexa garantido.
O goberno central côa nova lei de Caixas, permitindo a fusion interterritorial e a cúpula do PP, cos seus sectores mais “casposos” centralistas com Esperanza Aguirre, Rajoy e demais á cabeza, son os que estan pelexando nas oficinas de Madrid para que Caja Madrid absorva Caixa Galicia e a outras (a CAM de Valencia é a outra candidata). A burguesía española - que é a asentada na capital do Estado, que controla o domicilio social 80% das empresas, mas só o 18% do PIB, o que inclúe os gastos e servizos non productivos da administracion publica, pólo que a diferenza em produccion sae do resto do Estado - quere ter control absoluto da vida econômica do estado.
Desta maneira cortarían de raiz a tendência á descentralizacion econômica aberta póla existência de administracions autonômicas, que xeraron ou seu redor unha estrutura empresarial, financiada póla existência dun capital financeiro “autoctono” e controlado pólas CC AA, as Caixas de Aforro.
Neste sentido, a perda dunha Caixa de Aforros, que no caso galego é a primeira entidade financeira, significaria um retroceso importante na capacidade das pequenas empresas e os autonomos para financiarse.
Mas non só isso. O caracter publico das Caixas de Aforro, que son a primeira forza financeira do Estado (a principal entidade bancaria do estado é a Caixa de Barcelona, por riba do BSCH e do BBVA), o control politico que exercen, ou deberían exercer, tanto os poderes públicos, como as organizacions sindicais, etc. presentes nos seus consellos, o seu orixe ligado ao aforro popular de Monte de Piedad, que lles permite captar o aforro das clases traballadoras, a obriga de destinar os seus lucros as gastos sociais - incumprido sistematicamente porque a direccion delas fica nas mans de empresários-, fai delas un obxectivo para o capital privado.
O feito de que estean dirixidas por empresários, co aceptación das centrais sindicais e dos poderes públicos, e com critérios empresariais, as pon a um paso da súa privatizacion. Neste sentido hai que saírse da discusion embaixo istes critérios de rendabilidade e de canto maior mellor. Mas, isto é relativo, pois Cajá Madrid é a caixa co índice de morosoidade maior, pólo que o perigro de quebra é superior a calquera outra: foi, e é, unha das caixas mais implicadas na burbulla especulativa.
A “absorcion” de Caixa Galicia por Caja Madrid so incrementaria o caracter de entidade ao servizo da financiacion de obras especulativas ou negócios de nulo caracter social (Cajá Madrid prestoulle 200 millons de euros ao Real Madrid para financiar a compra de xogadores), alen da perda de control dunha meirande parte do aforro do pobo traballador galego.
A discusion temola que situar na esencia do que deberían ser as Caixas de Aforro, entidades sociais, sem animo de lucro, pólo que o seu obxectivo tem que ser a Obra Social. Neste sentido, hai que sacalas dos critérios de rendabilidade capitalista, recuperandoas para a poboacion traballadora, sacando as mans dos empresários da súa direccion, que só entenden que os recursos captados van a financiar ás empresas directamente, e póla via da Obra Social, a xustificar o seu caracter “benéfico”.
As caixas de aforro teñen sentido como o xermolo dunha banca estatal, ao servizo das necesidades sociais, para financiar a obra publica, baixo control directo das organizacion sindicais e sociais, e dos poderes públicos.
O “debate” e a pelexa aberta póla proposta de unificacion tem que ser aproveitada pólas forzas galegas para pór sobre a mesa o debate do caracter das Caixas de Aforro, mas a defensa da “galeguidade” das Caixas non debe ser unha xustificacion para pór-las ao servizo dos capitais galegos, nun remedo, em pequeno, do que aconteceria se fose absorvida.
As Caixas de Aforro, a Caixa Galicia, tem que deixar de ser um coto privado dun sector do capital, para se converter no apoio financeiro no camiño da resolucion das necesidades do pobo traballador galego.
18 de agosto de 2009

lunes, 20 de julio de 2009

A FOLGA DO METAL. AS LECCIÓNS DUNHA FOLGA HISTÓRICA

Roberto Laxe

Pola importância que tivo, e tem, a folga na clase obreira galega, temos que facer o esforzo de chegar a algunhas conclusions, pois é unha folga histórica. Alen diso, temos que lembrar que para novembro comeza a negociacion do convenio do metal do resto da Galiza, e, segun as declaracions de Alcantara, a posicion dun sector da CIG é o de avanzar cara a unificacion das negociacions do convenio.

Em primeiro lugar, e desde a distancia, o levantamento da folga póla CIG é froito do cansancio dos traballadores trás 27 dias de folga, e, sobre todo, póla division sindical, que viña anunciada desde a folga xeral do metal do 30, convocada em solitário póla CIG, e que fixo fronte á desconvocatoria com nocturnidade de CCOO. Este foi um momento chave, no que os traballadores derrotaron a manobra da burocracia de CCOO de rematar de mala maneira a folga naquel momento, e que reforzou á CIG.

Os traballadores do Metal de Pontevedra deron unha leccion de combatividade, de métodos democráticos e de firmeza na loita, mais atoparonse cun illamento cuase total das forzas da esquerda, especialmente o BNG e a UPG. Puxo en evidencia que ista loita tiña “dirixentes mas non dirección”. Os seus dirixentes atuaron em solitario, sem unha organizacion que lles dera um respaldo, e sem unha orientacion estratexica.

A folga tivo que enfrontar o “xuramento” de lealdade do conxunto da patronal –a “asemblea” de 2500 empresarios em Vigo despois do asalto á Camara de Comercio-, a política combinada da Xunta e o goberno Central (os “negociadores”), a toma policial de Vigo (1000 policias, o despregamento de forzas policiais em Compostela na Marcha foi “espectacular”), a brutal campaña de criminalizacion dos medios (La Voz de Galicia chegou a pedir a xulgamento das direccions sindicais se “non condenaban a violencia”, xa comeza a ser un recurso recurrente para criminalizar), a ambiguedade permanente de CCOO e UXT, sempre ao borde da desconvocatoria da folga, e o illamento cando a CIG convocou á solidariedade em Ferrol e CCOO e UXT dixeron que non, porque o convenio non lles afectaba, e o silencio absoluto do BNG e a UPG, silencio que se convirtiu em boicote á Marcha a Compostela: só a CIG de Ferrol enviou um autobus, de Compostela nin de Coruña foi ninguen, salvo honrosas excepcions.

O unico momento no que se rompeu este illamento foi o manifesto de Intelectuais, asinado por Perez Esquivel, Beiras e outros, e lido diante dos traballadores e traballadoras, alen do envio de comunicados de solidariedade a nivel estatal e internacional.

Estas condicions de illamento cuase total por parte de todas as organizacions políticas institucionais, alen da atitude pasiva da imesa maioria da chamada esquerda independentista, marcan um cadro dramático para os traballadores e as traballadoras. E ainda asi, foron capaces de manter a folga 27 dias, de facer retroceder á patronal, que non impuxo os seus obxectivos de conxelar os salários e rematar coa bolsa de traballo. Alen mais, mesmo nestas condicions, se quere asinar, tem que firmar um convenio que respete a bolsa e suba os salários. Pase o que pase, os traballadores gañaron.

Mais, o illamento tivo as súas consecuencias: a loita entra nunha situacion de impasse, non há um vencedor claro e todo queda para o próximo convenio... salvo que se de a situacion de que a negociacion dos convênios do metal no resto da Galiza resulten nunha mobilizacion de todo o sector. E a isto temos que apostar.

Evidentemente, nin CCOO nin UXT, e seguramente a maioria da CIG, estan á tarefa. Mais é unha gran oportunidade para avanzar na loita por uns convênios dignos, a unidade do metal em toda Galiza trás a súa vangarda que son os metalúrxicos de Pontevedra.

Mas há outro elemento, que para nós é central: a afirmacion de que foi unha folga “com dirixente, sem direccion”. Alcantara é o dirixente da loita, um sindicalista que se apóia na mobilizacion das masas, e isso é moi progresivo. A folga sobreviviu grazas a súa política. Mas, como din o outro, non só de “política vive o home”... doutra maneira. Se non tés unha organizacion que apóie na sociedade, no resto da clase obreira, umha folga do calado da que falamos; que extenda a solidariedade, que este á procura de apoios concretos na extension da loita, etc., o “dirixente” convirtese nun corcho na maré que esta provoca.

Esta folga demostra que para gañar nestas condicions, de crise na que a patronal e os seus gobernos estan xuramentados para resgatar ao capital da súa crise, de impor unha derrota exemplar á vangarda da clase, é imprescindible unha organizacion que, partindo do respeto absoluto aos métodos desenvolvidos pólos metalurxicos, de democracia obreira, de firmeza e combatividade, teña como eixo para a vitoria o desenvolvimento da mobilizacion obreira, da solidariedade no conxunto da clase.

A experiência demostra que isto non xurde da nada. As direccions de CCOO e UXT deixaron claro o que son, cando desde a CIG Ferrol convocan a mobilizacions de solidariedade nos estaleiros da cidade, é non dan o seu apoio “porque é um convenio da província de Pontevedra” que non lles afecta. O BNG e a UPG, direccions da CIG, non moveron um dedo e abertamente boicotearon a Marcha a Compostela, alen de que um sector do BNG, o alcalde em funcions de Vigo, desmarcouse dela. E o papel da extrema esquerda, os independentistas, limitouse a declaracions obreiristas, como moito ao apoio moral, mais sen nengunha atividade de solidariedade na rua que levara a loita fora das “fronteiras” da provincia de Pontevedra.

Esta é a principal leccion da folga do Metal: nas condicions actuais de ataque ás conquistas dos traballadores e as traballadoras baixo o manto da crise, só é posible gañar cunha organizacion politica, que conscientemente aposte póla loita obreira e social, pola extension solidaria da folga, pola organizacion da mesma em ctés de apoio, e a orientacion coerente fronte ás políticas dos gobernos e a patronal.

Resolver ista contradiccion tem que ser o nosso obxectivo no futuro. A folga puxo sobre a mesa a necesidade de reagruparse, organizarse. As duras batallas que veñen exixen a construccion do movimento social contra a crise, e o reagrupamento dunhas corrente sindicais de esquerdas.

20 de xullo de 2009-07-20

jueves, 25 de junio de 2009

ELECCIÓNS EUROPEAS: A CLASE OBREIRA TEN QUE CONSTRUIR O SEU PROXECTO

Roberto Laxe


Máis alo da alternancia e a vitoria da direita burguesa fronte a social democracia burguesa, o que fica bem claro nos resultados das eleccions europeas é que non existe unha alternativa social ao proxecto social burguês, de unidade europea no eido econômico, e baixo o mando da burguesia imperialista franco alemã.


 


A abstencion, o consuelo dos parvos


 


Din um refran que “mal de moitos, consuelo de parvos”. Por elo, non podemos escudarnos na abstencion fronte ás eleccions, para afirmar que demostra que a xente, que a clase obreira, “pasa” da Unión Europea, como se isto, a despolitizacion, fose um feito progresivo.


Resulta inaudito que aqueles que tiñan que forzar a maquina da critica da Union Burguesa que é a UE, que tiñan que forzar a maquina contra esse proxecto imperialista que é a Union Europea, fomentan xusto o contrario, e vem como progresivo o que é so a expresion da ideoloxia nacionalista pequeno burguesa nas masas obreiras. Cando o seu obxectivo tiña que ser o de desnudar o verdadeiro caracter a UE, e os estados que a compoñen.


Neste sentido Iniciativa Internacionalista cumpriu perfeitamente este papel, deixou ao goberno español e o rexime autoritario como o que son, inimigos das liberdades democráticas, que só entenden de represion fronte a unha proposta democrática e de clase.


Mas, os obreiros e as obreiras, porque é a clase traballadora a que abstense nestas eleccions, non vem á UE como o que é..., o acordo central, estratexico, das burguesias europeas para aumentar a súa explotacion, contra o que teñen que opor non unha suma de proxectos nacionais, senon um alternativa social, verdadeiramente internacionalista e de clase, baixo o “manto” dos Estados Unidos Socialistas de Europa. E nisto, mais alo das frases rituais sobre a UE, ninguém profundizou na súa denuncia e na explicacion do seu caracter burgués e imperialista.


 


A UE é um proxecto burguês que non fracassou


 


A burguesia imperialista europea, cando constituiu a Confederacion do Aceiro e o Carbon, cando o Tratado de Roma e cando o Tratado de Maastricht, non tiña outra intencion que a de coordinar as políticas econômicas e monetárias. Non entraba no seu proxecto a unidade política e social de Europa, pois era evidente que a gran tarefa da constitucion dun Estado nacional europeo chegaba tarde á súa cita côa historia.


E isso é o que é Europa, um acordo para centralizar a economia - coa conseguinte renuncia a elementos centrais das políticas dos estados no eido monetário e econômico, deixandoos como o dicia Engels, num aparello represivo-, a traves do control da política monteria e a liberalizacion dos movimentos de capitais.


Esto é Europa, e isto EXISTE e toma decisions. O 60% da lexislacion dos estados vem marcada pólas directivas europeas, em todos os temas, desde a xornada laboral, ou non recordamos às 65 horas, os servizos e nas relacions laborais, a directiva Bolkestein, que esta a xerar moitos problemas ao impor o principio do lugar de orixe das relacions nas empresas, as cotas de pesca, que levan ao desguace a centos de barcos, côa conseguiente deslocalizacion, e as cotas do leite, que xeran o peche de moitas explotacions gandeiras.


Tudo isto é decidido em Bruxelas, non em Madrid nin nas capitais europeas. E a esquerda, sobre todo a chamada “extrema”, sigue ollando para outro lado, como se isso non fora côas clases obreiras “nacionais”.


A burguésia avanza nas eleccions europeas porque si tem um proxecto europeo, expresado nunha políticas comuns e nun partido o PPE, fronte a clase obreira que esta absolutamente desarmada. O proxecto da burguesia imperialista europea non fracassou, ao contrario, vai de triunfo em triunfo... co aval de umha esquerda que non vê mais alo das súas fronteiras nacionais.


 


A tarefa, construir esse referente


 


A esquerda obreira, comunista, perdeu o referente internacional cando foi disolta a III Internacional, e os PCs ficaron atados á política de pactos sociais, de compromiso histórico, de esquerda plural côas respectivas burguesias nacionais. Mentras a burguesia desenvolviase cunha “conciencia” internacional, e um centro de poder claro, os USA, o proletariado, as súas organizacions maioritarias andaban o camiño contrario.


A queda do Muro de Berlin e a restauracion do capitalismo nos estados obreiros, ainda que significou o derrube do estalinismo, responsabel da disolucion da III e da deriva nacional dos PCs, non favoreceu o desenvolvimento da loita internacional da clase obreira. O stalinismo asociabase a “internacionalista proletário”, que foi a palabra de orde para manter na URSS unha cárcere de pobos, e para disciplinar a todos os partidos comunistas aos interesses da “patria socialista”, é dicer, da burocracia da URSS.


Obviamente a reaccion, a lei do pendulo, foi o incremento do nacionalismo, também nas fileiras do proletariado, ou no mellor dos casos o refuxio en alternativas “antiglobalizacion” ou as loitas das nazons oprimidas nos estados plurinacionais.


A reconstruccion do referente internacional de clase obreira ten que partir, inexorablemente, desta realidade. E candidaturas como Iniciativa Internacionalista-A Solidariedade entre os Pobos son parte importante do proceso, pois reagrupan a sectores do activismo, nunha mistura variopinta de militantes obreiros, ecoloxistas, independentistas, feministas, etc., mas sen unha vertebracion clara de clase.


A tarefa é darlle un contido internacionalista de clase, que supere a mera suma de nazions oprimidas. E para iso é imprescindible fortalecimento das correntes marxistas, pois no proximo periodo, as presions da unidade pola unidade, do eclecticismo no teorico e no programático, van ser moi fortes, e isso desvia o camiño da construccion do referente político da clase obreira, cara a estruturas interclasistas.


 


Galiza, 22 de xuño de 2009


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 



viernes, 8 de mayo de 2009

A ESQUERDA E O PODER

Carlos Dafonte

         As sublevacións populares de hai uns anos, en Ecuador, Bolivia e Arxentina,  onde derrúbanse gobernos elixidos segundo as normas do parlamentarismo burgués, que levaban adiante políticas contrarias ós intereses da gran maioría da poboación, aínda que non conseguiran a instauración dun poder alternativo, cecais polo fetichismo que sobre as masas e determinadas forzas políticas exerce aínda a democracia burguesa,  e as vitorias electorais de Chávez en Venezuela, enfrontado os intereses da oligarquía  co apoio de sectores do exército, instrumento represor por antonomasia ó servizo das clases dominantes, Evo Morales en Bolivia e Correa e Lugo en Ecuador e Paraguai, sitúan nun primeiro plano a necesidade do análise sobre o poder, o estado como órgano de dominación e a sociedade civil,  que sempre deben ter presentes as forzas revolucionarias.


Varias son as cuestións, relacionadas co anterior, sobre as que debemos reflexiona-los cidadáns dos países do centro do sistema capitalista, ¿estes procesos descritos serían posibles nas nosas sociedades?¿estamos en condicións as forzas de esquerda de pular  procesos semellantes?¿podemos sacar conclusións e ensinanzas dos devanditos procesos que sirvan para os países do centro do sistema capitalista? ¿deben  ser modelo para acada-los  nosos obxectivos? ¿as estruturas do estado burgués son máis poderosas no centro do sistema ou na periferia? ¿e a sociedade civil? ¿cal é o seu grao de integración no sistema?


 Como acada-lo poder foi, dende sempre o elemento central para as organizacións que tentan cambia-lo que chamamos “modo de vida” e polo tanto as relacións sociais de produción.¿Cales deben se-las estratexias e as tácticas que desenvolvan as mesmas, para conseguilo?; ¿Que significa toma-lo poder?, e toda outra serie de cuestións que teñen relación, deben ser tamén  elementos centrais da nosa reflexión.


 


AS FORZAS DE ”ESQUERDA” NO CENTRO DO SISTEMA


 


No centro do sistema, as experiencias históricas dos últimos anos, nos levan a afirmar que os partidos socialistas  dende o comezo da longa crise actual, abandonaron as políticas socialdemócratas, a situación de crise económica non posibilita negociar melloras para os traballadores,  para abraza-las neoliberais e non ter atrancos para controlar determinadas institucións nos seus respectivos países; os exemplos máis clarificadores foron o “novo laborismo” británico, o PSOE español, o PSF francés, grego e portugués e o PSD de Alemaña. Tamén hai que subliñar que nos anos de dominio da socialdemocracia, aplicando as súas políticas non tentou transformar ningún país capitalista en socialista e os cambios estruturais nas sociedades foron moi cativos. Así pois estes partidos aparecen no transcurso da historia, como a oposición sistemática ós procesos revolucionarios ata  a segunda gran guerra, os abandeirados da aplicación de políticas socialdemócratas na fase expansiva de 1944-67 e de políticas neoliberais, como xa salientamos,  na depresiva actual. O resumo é, salvo a introdución dalgúns matices, que a Segunda Internacional despois da primeira guerra mundial, embárcase na tarefa de “lavarlle a cara ó capitalismo” nas épocas de expansión e de xestiona-la crise a favor do mesmo,   nas de refluxo.


Polo tanto como cada partido debe ser considerado en función das políticas que practica e non do que proclama, hai tempo debemos considerar ós chamados partidos socialistas ó marxe da cualificación de  “organizacións de esquerda”.


Por outra banda, os partidos comunistas europeos na súa maioría, a partires da segunda grande guerra, “ensimismados” co institucionalismo, e empeñados, algún deles, unhas veces nunha inaceptable lectura reformista de Gramsci e unha volta ás interpretacións marxianas de Kautski, hai tempo abandonaron a análise sobre as particularidades dos  estados capitalistas na actualidade e as estratexias para a toma do poder e o avance cara a modificación fondas das súas estruturas de explotación. Parecen considerar a vía parlamentar como o único camiño, e o poder conseguido pola clase obreira, cando os resultados electorais sexan satisfactorios e posibiliten un pacto de goberno cos partidos socialistas, e ata como no caso de Italia, chegar a autodisolución e á converxencia con sectores da democracia cristiá. A realidade é que moitos destes partidos ou ex-partidos, dende os gobernos, aplican políticas neoliberais, privatizan empresas públicas e levan unha política internacional de complicidade co imperialismo.


 


O MOVEMENTO CONTRA A GLOBALIZACIÓN NEOLIBERAL


 Nos últimos anos do século XX cristalizou un poderoso movemento contra a globalización neoliberal dende o que teñen xurdido propostas como a de “cambia-lo mundo sen toma-lo poder”, que reafirman a necesidade desta reflexión, pola confusión que poden producir no propio movemento alterglobalizador e en sectores da esquerda alternativa. É certo que cando se formulan non existían experiencias que van clarificando a situación, como a de Venezuela e a de Bolivia, onde por medio dunhas eleccións “sectores da esquerda” que teñen pouco que ver cos “socialistas e comunistas europeos” controlan algunhas institucións do estado “democrático burgués”.


Outra posición que leva á confusión e que precisa de debate, é a enunciada por Toni Negri no seu libro “Imperio”. Segundo Negri o capitalismo entrou na época do “imperio”, onde o estado-nación, característico da etapa do imperialismo esta a desaparecer da escena mundial. E posto que é dentro do proceso de loita de clases onde se produce esta superación, nesta nova etapa o suxeito revolucionario xa non é a clase obreira senón a “multitude”. Concepto este que segundo Atilio Borón,  é unha categoría teórica baleira, carente de sustancia sociolóxica e de cativa ou nula utilidade práctica para cambia-lo mundo.


A tese de Toni Negri leva a conclusión de que como a “multitude” non pode ser representada, partidos e sindicatos xa non teñen razón de existir.


Independentemente destas posicións, a propia existencia do movemento alterglobalizador, pon en dúbida que a recomposición da esquerda se deba facer en función do eixo partido –sindicato.





COMO DICÍA FEDERICO ENGELS: ESTADO É IGUAL A DICTADURA DE CLASE.


        


O instrumento que personifica o poder da clase dominante, a que explota ó resto da sociedade, é o Estado; pero ademais, tanto  nas sociedades de capitalismo avanzado, o centro do sistema, como na súa periferia, sociedades dependentes, existe, unha sociedade civil, activa e organizada.


Ata hoxe, as experiencias sobre a toma do poder para iniciar cambios revolucionarios, sempre, salvo o caso de Chile en 1970, producíronse mediante o que Gramsci chamaba “unha guerra de manobra”, en países onde a sociedade civil era “primitiva e xelatinosa”: Rusia 1917, Europa do leste a partir da segunda guerra mundial co apoio dos exércitos soviéticos, China e o sudeste asiático, Cuba, algúns países de África no proceso descolonizador, etc.


Polo tanto a esquerda, e afasto deste termo, como xa dixen,  ás organizacións políticas que abandonaron o marxismo como “guía para a acción”, non ten un modelo onde investigar os múltiples procesos, complexos, cheos de pasos adiante e retrocesos, de ensinanzas en suma, da toma do poder, consolidación do mesmo e modificación das estruturas nun país do centro do sistema capitalista, onde con palabras de Gramsci, “o Estado non o é todo”, só “unha trincheira avanzada da sociedade civil a cal é capaz de sobrevivir ós embates contra o Estado”. Polo tanto a toma do poder xa non pode ser resultado dunha “guerra de manobra”, como aconteceu en Rusia en 1917,  senón dunha “guerra de posicións”. Pero ¿é certa a afirmación gramsciana de que o Estado é só unha trincheira avanzada da sociedade civil?. Interesante pregunta xa que moitos sectores da esquerda consideran esta premisa como o núcleo central á redor do que construi-la súa proposta política.


Nos países do centro do sistema, dende os que as súas oligarquías exercen o dominio político, económico e militar sobre amplas zonas do planeta, esta realidade permitiu  a sectores das clases explotadas  conseguir migallas, por medio da loita decidida e as veces moi dura d@s traballador@s, do expolio levado a cabo polas clases dominantes, que se traduce nunha mellora na vida cotiá: coberturas sociais, servizos públicos, etc., situación que coadxuva a que o sistema coopte sectores explotados e incluso antagónicos da sociedade, para un consenso sobre os elementos esenciais que permiten unha acción de goberno  á redor das políticas de todo tipo que impoñen as clases explotadoras.


Lenin, con anterioridade a Gramsci,  planteou diferencias entre como dominaban as clases dominantes nos diferentes países segundo o desenvolvemento político: “A experiencia mundial dos gobernos burgueses e terratenentes ten desenvolvido dous métodos para mante-lo pobo sometido. O primeiro é a violencia coa que os tsares amosaron ó pobo ruso o máximo do que pode e non pode facerse (…) pero hai outro método mellor desenvolvido pola burguesía francesa e inglesa…o método do engano, a loubanza, as frases finas, os millóns de promesas, os pequenos sobornos e as concesións non esenciais mentres conservan o esencial”.


Establecía pois diferencias entre “oriente” e “occidente”, utilicemos a terminoloxía gramsciana,  no xeito en que a clase dominante exerce o seu poder; en “oriente” a coerción como parámetro básico, en “occidente”, esta sempre presente, pero as clases dominantes tentan conseguir o consenso de sectores da clase antagónica. Coerción e consenso que son compoñentes básicos do concepto de hexemonía sobre o que Gramsci,  fixo reflexións moi fondas nos  Cadernos da Cárcere. Hexemonía como o instrumento do que se serven os explotadores para manter sumisos  ós explotados e que acepten a súa condición. Hexemonía en suma como a materialización dunha posición de clase que lle permite a unha delas, nunha formación social determinada, ser dominante sobre as que lle disputan o poder.


 Lenin non lle deu a este termo un carácter tan amplo como o sardo, utilizandoo só ó referirse á persuasión exercida polo proletariado sobre unha clase non antagónica, o campesiñado, nunha revolución burguesa; pero termo para el  moi importante pois chega a dicir “que o proletariado é revolucionario só na medida en que é conscente e fai efectiva a idea da súa hexemonía”. É dicir cando supera a loita corporativa contra os patróns e o goberno, pola solución dos seus problemas inmediatos, salarios, etc., e plantéase a loita “contra calquera manifestación de arbitrariedade e de opresión, onde se manifeste, calquera que sexa a clase ou grupo social afectado”. Exercer a hexemonía significa para a clase obreira ter do seu lado á maioría dos explotados, que ven no proletariado ó voceiro das súas loitas e que pode conducilos e axudalos a conseguir os seus devezos. Así pois o concepto de hexemonía  e o tema da “vangarda”, están intimamente ligados no pensamento de Lenin.


Pero dicía que hai unha lectura feita dende a dereita,  socialdemócrata, de Gramsci, posiblemente o marxista que máis teña indagado sobre a sociedade civil e a hexemonía no capitalismo avanzado; cecais resultado dun estudo parcial e interesado dos seus traballos, o que leva a algúns  a sacar  unha idea distorsionada sobre o seu pensamento; a frase máis arriba transcrita, parece situar no capitalismo avanzado, a hexemonía na sociedade civil e a primacía desta sobre o estado. Polo tanto é fácil sacar a conclusión de que  si as clases populares teñen acceso ó estado a traveso da “democracia”, o estado, pode deixar de ser unha maquinaria represora e existe a posibilidade de transformalo ata conseguir que leve adiante medidas que permitan avanzar cara ó socialismo; é a típica posición reformista que teñen adoptado tamén numerosos partidos comunistas desde hai tempo, pero sobre todo despois da desaparición da URSS. A experiencia di que a democracia representativa non permitiu nunca a existencia dun goberno que expropie á burguesía, e cando algún situouse no entorno destas medidas como no caso de Chile, o estado burgués actuou coa violencia e como a máquina represora que é, ó servizo da minoría explotadora.


Estes partidos poñen as veces de manifesto, para lamentalo, a contradición de que sendo o proletariado e o conxunto das crases populares a parte máis numerosa da sociedade, e podendo co seu voto, supostamente, cambia-lo rumbo da historia, que non o dirixan cara á “opción revolucionaria” que eles representan; e cando analizan as derrotas electorais que sofren a favor e beneficio da que consideran a “outra esquerda”, a social-neoliberal, non pasan moitas veces dunha análise superficial e centrado case exclusivamente no formidable papel e a grande incidencia dos medios de comunicación e a capacidade que teñen para “crear opinión” en amplos sectores populares, a quen afastan das opcións que tentan avanzar por un camiño de cambios de estruturas. Son os medios de comunicación, en mans de grandes emporios capitalistas, cousa esta última que é verdade, os que conseguen coa súa orientación ó servizo do capital, “adormecer-la” sociedade.


O eixo básico da dominación, da hexemonía en suma, conclúen estas análises, para min errados, establécese na capacidade e control das clases dominantes para monopoliza-los medios de comunicación; se a isto engadímoslle a alienación que produce o proceso produtivo nos traballadores, teríamos as claves, segundo eles, para explica-la dominación de clase no capitalismo avanzado. Ponse polo tanto o énfase do exercicio da hexemonía, só como consenso, na sociedade civil.


O sistema parece manterse sen coerción, sen intervención estatal; o estado sen dúbida, pensan, pode ser transformado; a clase obreira pode acceder a el, pero son os medios de comunicación e toda outra serie de aparellos ideolóxicos e o sistema produtivo, os causantes da neutralización da súa capacidade revolucionaria e as razóns de que non utilice o estado como instrumento de transformación. O corolario a estes análises é que hai que actuar na esfera da sociedade civil pero non se lle da a importancia que ten a actuación na esfera do estado, tentando neutraliza-la capacidade de cooptación que ten.


Cando unha actitude máis autocrítica, baseada nunha análise máis fonda da realidade social e o xeito en como se produce o consenso, levaría a concluír que tamén a súa estratexia política, baseada na loita institucional como único medio de accede-lo poder, axuda á consolidación do estado democrático burgués parlamentario, e a manter a amplos sectores populares nunha perspectiva reformista. O mesmo acontece en moitos países da periferia, onde moitas loitas de masas desembocan en novas eleccións, sen modifica-las vellas institucións da democracia burguesa, sendo canalizadas e neutralizadas segundo os intereses das clases dominantes


Neste senso sería importante sinalar, pois pode ser exemplificador, como  os traballadores da UE a 15, por exemplo,  levan protagonizado nestes anos de recesión económica, importantes mobilizacións contra a redución sistemática dos seus dereitos, sen que se poña en cuestión a democracia burguesa e a incapacidade da mesma para dar solucións, á cada vez maior riqueza duns poucos e a perda de dereitos e retrocesos nas conquistas sociais da grande maioría.


 Amadeo Bordiga dirixente comunista italiano, planteou no debate con Stalin, producido no seno do VI Pleno do Comité Executivo da IIIª Internacional, creo que adecuadamente, as diferencias entre “oriente” e “occidente” respecto á toma do poder e a problemática coa que se atopan os revolucionarios en cada situación: “Na Internacional só temos un partido que teña conseguido a vitoria revolucionaria: o partido bolxevique. Eles din que, polo tanto , debemos toma-lo camiño que levou ó partido ruso ó éxito. Isto é completamente certo, pero segue a ser insuficiente. O certo é que o partido ruso loitou baixo condicións especiais nun pais no que a revolución burguesa liberal aínda non se levara a cabo, e a aristocracia feudal non fora derrotada pola burguesía capitalista. Entre a caída da autocracia feudal e a toma do poder da crase obreira hai un período demasiado curto para que poda compararse co desenvolvemento que o proletariado terá que levar a cabo en outros países. Porque non houbo tempo para construir un aparello de estado burgués sobre as ruínas do aparello feudal tsarista. O desenvolvemento ruso non nos proporciona unha experiencia de como pode o proletariado  derrocar un estado capitalista liberal-parlamentario que exista desde hai anos e teña capacidade para autodefenderse. Nembargantes nós debemos saber como atacar un estado democrático burgués moderno que, por unha banda, ten os propios medios para mobilizar e corromper ideoloxicamente ó proletariado, e, por outra, pode defenderse a si mesmo no terreo da loita armada con maior eficacia que a autocracia tsarista. Este problema nunca xurdiu na historia do partido comunista ruso”.


Bordiga situaba, non na sociedade civil, senón no estado o “no gordiano” que hai que crebar para toma-lo poder.


A realidade é que a democracia burguesa crea a ilusión de que no seu exercicio, as diferencias existentes entre as persoas por pertencer a clases distintas, desaparecen,  e que os votos dos que teñen menos riqueza e ata os que non teñen ningunha, valen o mesmo   que os dos que máis teñen. As diferencias económicas existentes no seo da sociedade, por non se sabe que medios, deben ser máxicos, convértense en igualdade xurídica entre explotadores e explotados no seo do estado. E non hai maxia algunha; a constatación cotiá débenos levar a afirmar que a democracia burguesa é unha formalidade coa que non debemos enganarnos; na mesma, os poderosos teñen mecanismos suficientes de influencia ó marxe das regras democráticas para orientar e determinar as políticas económicas e sociais dos gobernos elixidos polo sistema parlamentar. Financiando, por exemplo as súas campañas.


Verifícase, un día tras outro, o dito pola viúva do presidente francés François Mitterrand, nada sospeitosa de marxista ou revolucionaria, unha persoa timidamente progresista que considera que tanto Francia como os EEUU de Norteamérica non son unha democracia, porque nestes países, como en tantos outros, “os electos aproban unhas leis que nunca propuxeron e que os electores non queren”. 


Aínda que o parlamentarismo se ten convertido no principal mecanismo ideolóxico de dominación dos poderes económicos, debemos valorar que o sistema parlamentar hoxe existente é froito da loita dos traballadores e traballadoras e a perda desta conquista representaría un paso atrás sen precedentes; pero sen esquecer que a ideoloxía da “democracia burguesa”  constitúe a síntese permanente do consenso inculcado polo estado capitalista, e o seu poder de cooptación e asimilación de sectores obreiros e populares é maior, como di P. Anderson,  que calquera  reforma de carácter económico, sempre sometidas a debate e cuetionadas polos traballadores, xa que constantemente tenden a crear, estas reformas, novas expectativas, que ningunha economía capitalista pode satisfacer.


Pola contra, a estrutura política capitalista non se pon en cuestión, por parte da clase obreira, nos últimos 70 anos nos países do centro do sistema; e moi poucas veces na periferia. Este é un elemento básico que desde o meu punto de vista hai que modificar nunha estratexia revolucionaria; pasar da aceptación á denuncia da democracia representativa como forma de ditadura das clases opresoras e ningún revolucionario debe loitar por mellora-lo estado que explota e si facer comprender á gran maioría da poboación o funcionamento do estado alternativo, baseado en novos valores democráticos. ¿Significa isto renunciar á participación nas institucións e a conseguir reformas desde as mesmas? En absoluto, pero non perdendo nunca de vista que o estado é un instrumento de clase e o estado capitalista un instrumento ó servizo dos capitalistas.


Así pois unha proposta revolucionaria debe construirse tamén sobre a conclusión de que é a existencia dunha democracia burguesa, onde  parece que as diferencias de crase “desaparecen” co “un home, unha muller  un voto”, o “estado representativo”, é, dicíamos, o atranco fundamental, o maior condicionamento ideolóxico para que as masas obreiras podan pensar na necesidade dun “estado socialista”, condición necesaria e imprescindible para avanzar cara á consecución dunha sociedade deste tipo.


Como conclusión: o “estado parlamentario” que pasa por ser a “suma xurídica dos seus cidadás”, é o eixo dos aparellos ideolóxicos do capitalismo, por iso non se pode separar sociedade civil de estado. Os medios de comunicación, a igrexa, a escola, etc., xogan un papel complementario, fundamental para garanti-la estabilidade do réxime de clases capitalista, tamén as relacións de mercado e o proceso de traballo, pero o principal papel cultural-ideolóxico é o estado mesmo.








OS ELEMENTOS CONSTITUTIVOS DA HEXEMONÍA





Gramsci foi abrindo perspectivas diversas, algunhas poden parecer contraditorias ó longo da súa reflexión, difícil reflexión na cárcere, sobre aspectos fundamentais do seu concepto de hexemonía e das relacións entre estado e sociedade civil.


Reflexións moi valiosas para axudarnos a comprender hoxe o xeito en que se produce o dominio dunhas clases sobre outras.


Así noutro pasaxe dos Quaderni expón o problema da hexemonía non como  unicamente unha cuestión de consenso e centrada na sociedade civil, senón como unha suma de consenso máis coerción compartida entre a sociedade civil e o estado: O estado exerce a coerción e a sociedade civil o consenso. Argumento que pode inducir a equívocos e non permite comprende-la realidade.


 Pero tamén, é posiblemente resultado da análise sobre o que acontecía na súa patria, do poder exercido polo totalitarismo fascista, da identificación estado- partido, da existencia de bandas de paramilitares, que acosaban e esnaquizaban as organizacións obreiras e partidarias, establece en determinado momento, a identificación total entre sociedade civil e estado, chegando case a negar a existencia da primeira, o que pode levar a interpretacións de carácter ultraesquerdistas, como  aquelas que consideran que toda democracia burguesa é fascismo. Di Gramsci: “ Por estado debe entenderse non só o aparello gobernamental, senón tamén o aparello privado da hexemonía ou sociedade civil” e sentencia “en realidade, sociedade civil e estado son unha e a mesma cousa”. “A sociedade civil é tamén parte do estado, en realidade é o estado mesmo”. Quen non distinga un réxime democrático-burgués do fascismo, aínda que ambas las dúas son formas da ditadura do capital, esta a caer nunha política sectaria como a do “terceiro período”, onde identificábase, mediante a teoría do social-fascismo, á socialdemocracia cos nazis e fascistas, de onde xurdiu a negativa da fronte obreiro para combater cos primeiros ós segundos. Na actualidade esta posición dificulta a comprensión das especificidades da democracia nas sociedades do noso entorno.


Así pois dende o meu punto de vista, tan erro é considerar que non hai límites entre sociedade civil e Estado, como afirmar a supremacía da primeira sobre o segundo que leva, como xa dixemos á concepción da “vía parlamentar ó socialismo”, construida esta, sobre dúas ideas  trabucadas: a primeira, que no centro do sistema o capitalismo só require do aspecto cultural, consensual,  da hexemonía,  para manterse no poder e a segunda, que fronte o principio marxista de “unidade política do estado burgués” que precisa dunha revolución para destruilo, considerar posible despieza-lo estado e ir “neutralizando”, por parte dos traballadores,  pezas esenciais do mesmo, mediante o exercicio da hexemonía cultural da clase obreira e os seus aliados, entendida só como consenso ; hexemonía que se pode incluso exercer sobre sectores das  clases antagónicas.


Esta é outra das conclusións que os partidos reformistas establecen dunha determinada lectura de Gramsci: que a crase obreira é capaz de chegar a acada-lo consenso incluso de sectores da propia burguesía, unha clase antagónica, sobre moitos aspectos da súa política, en determinadas coxunturas, e neutralizar así ás forzas de oposición ó socialismo.


Pero creo que Gramsci tiña moi clara esta cuestión; nunha pasaxe que moitos queren esquecer, di textualmente: “Un grupo social é dominante sobre os grupos inimigos ós que tenta “liquidar” ou  someter mediante a forza armada, e é dirixente respecto dos grupos “afíns” ou aliados. Un grupo social pode, e de feito debe, ser dirixente antes de conquista-lo poder do goberno (esta é unha das principias condicións para a conquista do poder mesmo); despois, cando exerce o poder e o mantén firmemente no seu puño, se convirte en dominante, pero tamén segue a ser dirixente”.


A conclusión á que debemos chegar despois de analiza-las aportacións   que fixo Gramsci á  análise de como domina a clase dominante e o camiño para a consecución do poder por parte da clase obreira, é que posiblemente pola súa difícil situación na cadea, só esbozou toda unha serie de cuestións vitais para o proceso revolucionario, sobre os que posiblemente tentaría afondar máis adiante. Afondamento que nunca se produciu pola súa morte sendo aínda novo, e que todos os que se consideren marxistas deben levar adiante, xa que teñen nos seus escritos unha fonte inesgotable de cuestións básicas para entender o dominio na sociedade capitalista e a forma de toma-lo poder.


Creo que a interpretación xusta sobre o concepto de hexemonía, que é a suma de consenso máis coerción,  e polo tanto explica a dominación burguesa, é a que elabora P. Anderson,  cando establece o exercicio do consenso en ámbolos dous termos, sociedade civil e sociedade política, ou estado, e o da coerción neste último. Só comprendendo esta asimetría se estará en condicións para establece-lo proxecto estratéxico adecuado para a toma do poder.


Como xa dixemos o dominio burgués baséase na aceptación por parte da maioría da sociedade, do consenso das masas, cunha situación determinada;  pola crenza de que elas exercen o seu propio goberno no “estado representativo”. Pero para que as masas cheguen a esta conclusión errada, necesítase tanto a práctica diaria do exercicio da propia democracia burguesa, como doutros elementos creadores da propia crenza: escola, medios de comunicación etc..


Os revolucionarios nunca deben esquecer, que aínda que na vida cotiá o estado parece que non existe, e que os neoliberais de toda caste falen da “necesidade de adelgaza-lo estado”, este si existe co seu monopolio da violencia “lexítima”, que é quen lle da, repito, aínda que na cotidianeidade da vida non se aprecie, a robustez ó sistema e apórtalle valores culturais, ideolóxicos, etc. “Adelgaza-lo estado” non significa para eles eliminar os instrumentos da violencia. É a existencia dese estado “invisible” o que fai poderoso ó sistema, porque no  caso de xurdir unha situación de crise, que poña en cuestión ó capitalismo, a coerción vai desprazar axiña ó consenso, a violencia convértese en dominante e determinante, e os instrumentos coercitivos do estado pasan a situarse no lugar de vangarda. Iníciase o proceso máis extremo do que Alba Rico denomina “pedagoxía do voto”. O voto popular foi unha conquista que custou arrancalo ós gobernantes, sangue, suor e lágrimas. Os capitalistas “manexan” a democracia aplicando unha “pedagoxía” que non exclúe ningún método, manipulación legal, o señor Herrero de Miñón fixo unha declaracións sobre a lei electoral española e o seu obxectivo de marxina-los comunistas, que establece unha realidade que, aínda que sospeitada non deixa de ser sorprendente, propaganda, soborno e chegado o caso feixismo. Se un pobo non vota segundo os intereses dos grupos económicos aplícaselles esa “pedagoxía”. Nos casos máis extremos se suprime e neutraliza a unha parte da poboación e despois duns anos permíteselles votar ós superviventes. España 1936, Chile 1973, Venezuela 2002, son tres exemplos da súa aplicación, no último caso fallida.


A experiencia da revolución rusa e outras posteriores ensínanos que coa desaparición do estado, desmorónase  toda a “arquitectura” social, económica, etc, construida á redor do esquelete estatal.


  ¿Sería posible hoxe nun país do centro do sistema, que as forzas que queren construir unha  alternativa ó capitalismo, tomaran baixo o seu control valéndose da “democracia representativa” parcelas do estado capitalista que pretenden destruir?. Pero ¿existen verdadeiramente esas forzas políticas hoxe?. Salvo minorías que se atopan moi lonxe dese obxectivo, as forzas que teñen posibilidades de conquistar parcelas de poder dentro do estado capitalista, atópanse integradas dentro do sistema e é imposible un cambio na súa estratexia de transformación da realidade.


 


A NECESIDADE  DUNHA ESTRATEXIA REVOLUCIONARIA PARA O SÉCULO XXI,  NO CENTRO DO SISTEMA CAPITALISTA E DE CONSTRUCCIÓN DA FORZA POLÍTICA QUE A LEVE ADIANTE.




         Analizado dun xeito sinxelo como as clases dominantes exercen a súa hexemonía, o poder en definitiva, como someten ás clases antagónicas, ás explotadas, compre contestar a dúas preguntas. ¿Que estratexia poden levar ás forzas revolucionarias no centro do sistema capitalista á toma-lo poder e inicia-lo avance cara o socialismo? ¿Cales son os elementos tácticos que fan posible esta estratexia?


         Creo que non é posible dada a fortaleza do estado e os grandes sectores da sociedade civil sobre os que as clases dominantes exercen hoxe a súa hexemonía, a toma do poder por medio dunha “guerra de manobras”; intentalo sería un erro político que custaría moi caro e significaría un retroceso no proceso de loita de clases; pero tampouco creo posible, o logro do poder por medio dunha “guerra de posicións”, é dicir, gaña-la hexemonía na sociedade civil, conseguir gañar e polo tanto neutralizar institucións e aparellos do estado democrático-burgués ata escomenzar a aprobar medidas de carácter transicional e socialista que permitan inicia-la modificación das estruturas sobre as que se asenta a actual sociedade de explotador@s e explotad@s.  O caso de Chile é paradigmático e ensina tamén, que un proceso revolucionario se ten que resolver en pouco tempo, non se pode manter a indefinición por un longo período, pois sempre beneficiará a quen verdadeiramente controla os aparellos coercitivos do estado.


         Os procesos revolucionarios nos países do centro do sistema teñen que ser resultado dunha mistura  de ámbalas dúas estratexias, cunha activa participación de masas.


Só desde as institucións non se avanzará cara o socialismo xa que o estado burgués está pensado para que no caso de que institucións e aparellos do mesmo non sexan administrados de acordo ós intereses da burguesía, sexan bloqueados por outros compoñentes do mesmo estado…e o final sempre fica o recurso de utiliza-los aparellos da coerción.


         En segundo lugar para avanzar cara a unha sociedade socialista, necesítase algo máis que a participación electoral da cidadanía, necesítase do pulo da loita de clase e a creación e construción de numerosas estruturas de base con representación directa, verdadeiros embrións do que permitirá a constitución  do “dobre poder”


         En terceiro lugar a utilización por parte dos explotadores dos instrumentos de coacción sempre é unha posibilidade, polo que a consigna leninista de “gaña-las tropas”, adecuada a nosa realidade é tempo, ten que ser estudada, teorizada e concretada en tácticas moi precisas. É necesario un traballo moi concreto para conseguir que o aparello represivo chegue ós momentos máis importantes do proceso o máis feble posible ou dividido. O proceso revolucionario avanzará máis axiña canto máis cativa  sexa a ameaza de contrarrevolución armada, golpe de estado, etc. O mesmo estudio precisase respecto ás ameazas do exterior.


         En cuarto lugar a necesidade de avanzar cara á creación do dobre poder. Produciuse en todas as revolucións, desde a francesa de 1789 ata a soviética de 1917, pasando pola española de 1868, onde os sectores populares manifestaron a vontade non só de crear unha alternativa ó poder instituído, senón ó novo poder que se estaba a configurar pero que non respondía ás súas necesidades e devezos. @s traballador@s crean as súas estruturas políticas. É o núcleo central de toda revolución; parte da percepción por parte do pobo, do disfrute incluso antes da caida do vello sistema, de como vai ser a democracia popular, participativa, que vai sustitui-la existente.


O dobre poder, o d@s traballador@s, en tempos pasados e nos próximos períodos, ten que construirse sobre a participación e apoio das masas, pero como dixo Lenin é inestable, e non pode coexistir durante moito tempo con outro poder no mesmo estado; un deles ten que desaparecer e case sempre é a determinación e a unidade quen vai decanta-la balanza cara a un deles.


 Este dobre poder, a existencia dunha nova democracia dentro da vella democracia burguesa, pode tamén, se as circunstancias o permiten, ter asento en certas institucións do estado burgués, os concellos por exemplo, se as forzas revolucionarias son capaces, unha vez que as dirixen, de abrilas ó pobo.


         Hoxe debémonos preguntar e dar unha resposta axeitada sobre cal debe se-la estrutura do dobre poder no século XXI. Mobilizacións como as dos chamados países da Europa do leste, onde se abolira o capitalismo de mercado despois da segunda guerra mundial, non serven de ensinanza. O aparello estatal foise “disolvendo” sen utiliza-lo aparello coercitivo, xa que non estaba en xogo as estruturas de poder de clase; cambiouse unha sociedade que non era nin capitalista nin socialista, por outra con capitalismo de mercado. A loita polo poder produciuse entre os que usufrutuaban as riquezas do país controlando o estado e os que querían restaura-lo capitalismo; pero todos pertencentes a un mesmo grupo social, non houbo confrontación de clase. Moitos dos membros da nomenclatura do réxime anterior,  son hoxe propietarios de grandes empresas roubadas ó pobo, coa complicidade dos que sen pertencer a ese grupo “dirixente” do antigo réxime, eran partidarios da restauración capitalista.


         A experiencia máis próxima de dobre poder atopámola en Bolivia e Ecuador, onde as masas mobilizadas, organizadas, paralizan os seus respectivos países, as estradas, a produción, etc.,  e obrigan a dimisión de varios presidentes do poder executivo. Asembleas de barrio, sindicatos pero de distinta natureza ós existentes en Europa, etc., fusionados con organizacións tradicionais dos pobos orixinarios, constitúen o dobre poder nestes dous países.


         Distinto é o caso arxentino e venezolano; no primeiro unha medida de carácter económico, o peche da banca, produce un balbordo dos pequenos aforradores ó que se suman outros sectores sociais golpeados pola crise económica. Non é resultado dun proceso político que leva a unha organización das masas; é máis ben un movemento espontáneo de sectores da pequena burguesía que recúan cando se incorporan ó mesmo sectores obreiros e populares; non existía nin organización nin obxectivos de carácter estratéxico.


         Pero estas experiencias de dobre poder son moi diferentes ás de Rusia de 1917, fundamentada nos soviets, que tiñan unha base fabril moi importante aínda que segundo avanzaba o proceso estendeuse por toda a sociedade.


         O dobre poder na Comuna de París de 1871, tiña unha base nas barriadas e non fabril.


         Todo o anterior nos debe levar a aceptar que non hai modelos e cada sociedade ten que ir creando as organizacións que van ser a base do dobre poder e cuxa natureza será expresión e resultado da loita de clases.


         En quinto lugar, salientar que o control de determinadas institucións do estado burgués por parte das forzas revolucionarias, aínda que fose dun xeito conxuntural, axudaría ó proceso. Cando as masas mobilizadas teñan o obxectivo común de conseguir un cambio na sociedade, cando funcionen os instrumentos de coerción do pobo, cando chegue ese momento que se considera fundamental no proceso, será importante, facilitaría aglutinar a máis sectores da sociedade non antagónicos, se algunha institución, elixida mediante o voto, acordara apoia-las posicións da gran maioría do país. Facilitaría un dos obxectivos mais importantes que xa está sinalado e que se ten que resolver nos primeiros momentos de iniciado o proceso, a “loita polas tropas”. A neutralización dos aparellos coercitivos.


Como podemos constata-lo obxectivo de que os traballadores e traballadoras asalariados se constitúan en clase hexemónica nunha sociedade capitalista avanzada e moi complexo; un proceso cheo de atrancos que se multiplicarán segundo se tomen medidas que permitan avanzar cara a unha nova sociedade asentada en alicerces anovadas.


E hai dous temas que son desde a miña óptica, nos moi importantes, centrais para que o proceso siga a avanzar. A cuestión da dirección política de todo o amplo e diverso movemento, que noutros momentos chamamos “bloque histórico” e a necesidade da hexemonía do pensamento revolucionario no mesmo. Sen teoría revolucionaria non haberá revolución. A elaboración de teoría debe ser o motor para a acción e esta é a que move o pensamento.


Entre estes dous elementos hai unha relación dialéctica e non valen fórmulas fáciles como dicir, a sociedade debe dirixir todo o proceso; a sociedade é moi diversa, nela reflíctense intereses distintos que en momentos de crise política van aflorar con violencia insospeitada e aínda que pareza hoxe que moitos sectores sociais están interesados nun cambio de sistema, só os traballadores e traballadoras asalariados, obxectivamente son os interesados nese cambio a pesares das contradicións internas e a complexidade que a clase obreira ten nestes comezos de século. Por iso é tan importante construi-lo partido dos traballadores capaz de fundi-la teoría revolucionaria coa clase, coas súas mobilizacións e coa memoria das mesmas.





En Galicia no mes de maio de 2009