<h1>DEREITOS SOCIAIS E DEREITOS LABORAIS</h1>

Roberto Laxe 

   

É un lugar común entre os comentaristas, entre os políticos institucionais, o diferenciar os dereitos sociais da poboación, dos dereitos laborais desa mesma poboación. Os primeiros son a vivenda, a sanidade, a dependencia e a educación, os segundos cínguense ao salario, xornada e condicións de traballo da clase obreira. Para os políticos institucionais progresistas, a tarefa é garantir a primeiros fronte ao neoliberalismo que os está desmantelando, mentres que os segundos déixanse á negociación entre os axentes sociais, é dicir, sindicatos e empresarios, coma se fóra entre iguais, que os políticos só teñen que “vehiculizar” a través do chamamento ao pacto social.

 A concepción teórica que subxace tras estas propostas, é que o obreiro é “libre” de negociar en termos de igualdade co patrón, e que a tarefa do estado é neutral para facilitar esa negociación. Mal que lle a pesar dos do “crepúsculo das ideoloxías” -que son moitos desde o franquista Fernández da Moura un libro con ese titulo-, esta é a quintaesencia dunha ideoloxía, a burguesa: baixo o capitalismo todos somos iguais, libres e o estado é neutral.

Desta maneira despolitizan-se as relacións laborais, a defensa dos traballadores e traballadoras quedan en mans dos sindicatos, e os partidos, pondo “xesto serio” e asumindo concepcións de “estado”, van ao importante, os dereitos sociais.

 O problema que máis cedo que tarde estalará nos narices de moitos, é que os dereitos sociais son parte dos dereitos laborais; primeiro por unha cuestión obxectiva, a sociedade esta dividida en clases sociais, das que a maioría da poboación activa son asalariados e asalariadas (“rendas de traballo”, aquelas que tributan sobre nómina, e non teñen “escapatoria”, segundo o “marxista” Ministerio de Facenda), fronte a unha minoría de propietarios de medios de produción e distribución (“rendas de capital”, aquelas que pagan segundo os ingresos que di ter o que tributa,  segundo ese mesmo ministerio”marxista”).

 No medio hai unha capa de “clases medias” que tendo uns ingresos como os das capas máis altas dos asalariados e asalariadas, moitos deles teñen unha relación cos medios de produción e distribución semellante á das “rendas de capital”. Este sector social son unha minoría respecto dos asalariados -uns 3 millóns fronte aos 17 millóns destes últimos-, pero cun gran poder ideolóxico, posto que sobre eles susténtanse as teorías da “neutralidade” do Estado.

O seu papel intermedio na sociedade, e ante a desaparición oficial dos 17 millóns de asalariados / as, convertidos en “clases medias”, desde os medios de masas e os “think thanks” do capital, se lles confire o papel de voceiros de todos eles. Así se quitan arestas a unha profunda crise social, política e económica que está a tensar as relacións sociais. Ás "clases medias", empobrecidas pola crise, chégalles con recuperar certo nivel de consumo e os dereitos "sociais", recuperando a estabilidade social do pasado. Ademais, moitos deles son pequenos empresarios ou profesionais liberais aos que os dereitos laborais non lles interesan, déixanos en mans dos "sindicalistas"; separando artificialmente "dereitos sociais" de "dereitos laborais”.

 Por definición os dereitos sociais son sociais, valla a redundancia, porque afectan á sociedade, é dicir, á súa maioría; aos 17 millóns de asalariados / as, activos, aos que hai que sumar os 5 millóns de parados / as, e ás súas familias; non só a eses sectores intermedios empobrecidos estes anos.

 Alen máis, a crise capitalista ten golpeado principalmente sobre a clase obreira, eses millóns de asalariados / as, porque ademais de envialo ao paro, reducirlle os salarios e empeorar as condicións de traballo de maneira ostensible (desaparición da negociación colectiva, perdida de dereitos colectivos, etc.), viron como cos dereitos laborais os seus dereitos sociais vanse polo desaugadoiro; e fixérono coa conivencia duns aparellos sindicais corrompidos, envolvidos na dinámica do pacto social, que coas modificacións legais converteunos en verdadeiros “convidados de pedra” dese “pacto”.

 Os desafiuzamentos, a privatización da sanidade, a educación publica, a dependencia, as pensións,... son, de últimas, tan dereitos laborais como o salario e a xornada, primeiro porque a pagan os asalariados / as con descontos en noméalas todos os meses; son salario diferido, son salario indirecto, ou como se lles queira chamar, pero son parte do salario porque saen de noméaa mensual.

 Así, calquera modificación nas condicións de traballo afectan os dereitos sociais. Por iso, a súa restauración, a estas alturas da crise, cando desde todas as instancias políticas e económicas séguese insistindo na redución de salarios, na perdida de dereitos laborais, ponos ao mesmo nivel, en mans dos mesmos suxeitos sociais, a maioría asalariada; e isto só pódese lograr apuntando ao corazón do sistema.

Galiza, no mes de xaneiro de 2015