<h1>NOVO MODELO PRODUTIVO, DECRECEMENTO E SOCIALISMO.</h1>

Roberto Laxe

“Mover ficha”, o programa que deu orixe á candidatura de Podemos, abriu varios debates na esquerda, desde o organizativo/lideranza, pola forma na que apresentou-se na sociedade, ao redor dunha figura mediática, até o programático/político pola maior ou menor ambigüidade nas súas alternativas, ou o teórico/de proxecto social coa proposta “por un novo modelo produtivo”, baseado nunha reconvención ecolóxica, a nacionalización e socialización das empresas enerxéticas e a soberanía alimentaria.

Todo o que se diga sobre o organizativo, o político ou o programático non só é importante, é decisivo posto que aí é onde morren as palabras. Que política, que programa e que organización se desenvolve para conseguir o que nos une a todos, a transformación da sociedade, é o que dá forma á loita por un proxecto social; e non nos confundamos, a forma política e organizativa é determinante para alcanzalo, porque é a maneira de expresar eses obxectivos sociais nun momento histórico concreto.

Non entanto, a estas alturas da crise é preciso entender que un proxecto político, ou ten un proxecto social detrás ou non é máis que un novo lume de artificio para incautos. Por iso, a tarefa non é só responder ás reivindicacións particulares dos movementos sociais, senón darlles unha coherencia cun fin (non teleolóxico, senón práctico) que apuntamento á superación deste sistema que vai de crise en crise... Para iso hai que entrar a fondo no debate de que proxecto social defende cada un, para logo poder chegar a acordos que superen as meras conxunturas electorais.

"Novo" ou vello modelo produtivo reconvertido

O programa Mover Ficha dinos que a candidatura defende “un cambio de modelo produtivo que este ao servizo das persoas a través dunha reconversión ecolóxica da economía, pola nacionalización e socialización das empresas enerxéticas e pola soberanía alimentaria”. Noutro punto do programa, o primeiro, e separado deste, fálase da nacionalización da banca privada.

Ninguén cuestionaría a necesidade da reconversión ecolóxica, a nacionalización da enerxía ou da mesma banca... Pero estas medidas supoñen un “cambio de modelo produtivo”?, ou son medidas internas ao vello modelo produtivo. A soberanía alimentaria merece un punto específico xa que a proposta de reparto da terra e fortalecemento de mercados de proximidade, apuntan nun sentido totalmente oposto á socialización dos medios de produción.

Esta claro que para avanzar debemos saber de que falamos, por iso para entender-nos xorde unha pregunta de lóxica formal: cal é o modelo produtivo actual, cales son as súas características? Polo que se deduce da proposta de Mover Ficha, en ningún momento defínenolo en base ao seu contido, o modelo produtivo ten como elemento central o seu carácter “produtivista”, antiecolóxico, polo que hai que o mudar por un novo a través da reconversión ecolóxica.

Ben, esta claro para todos, mesmo sectores da burguesía mundial, que esta reconversión da produción é precisa para ter un futuro, pero isto non nos resolve que sistema/modelo produtivo temos, cales son as súas relacións sociais, por iso é polo que sigamos sen saber sobre que estruturas e relacións, e con que sentido temos que facer esa reconversión. Polo que pode ser deducido do programa, os seus eixos centrais serían na industria da enerxía e a propiedade da terra. Só? Insisto, parece moi curta e parcial a proposta, xa que a crise do sistema alcanza a outros moitos sectores: que pasa coas mulleres e os mozos en paro, non son parte dese modelo produtivo; que sucede cos asalariados/as que constitúen o 70% da poboación activa a nivel mundial nas zonas urbanas, e o 50% nas rurais. A estes non lles atinxe o vello modelo produtivo, e por tanto non teñen nada que dicir no “novo”?

A afirmación de Marx na Miseria da Filosofía, “as relacións de produción de toda sociedade forman un todo”, foi substituída por considerar as relacións económicas como outras tantas fases sociais, que se xeran mutuamente. A lóxica invístese, en lugar de ir do todo ás partes, para poder as entender, faise o camiño á inversa; as partes explícanse non pola súa interrelación coa totalidade, senón pola súa sucesión, a súa suma unha tras outra. Desta maneira, o todo, ou sexa, o sistema capitalista, desaparece e só quedan as súas manifestacións, o saqueo da terra, a pobreza, a exclusión social, ao redor das que se organizan movementos chamados sociais e a alternativa non é un proxecto global ao capitalismo, senón a súa suma aritmética: xero + ecoloxismo + loita obreira + (aquí ponse o movemento social que se queira), dá un “novo modelo produtivo”.

Esta é a  lóxica do manifesto, e por iso non teñen ningún problema en situar o punto central do modelo produtivo capitalista, a banca, fóra da esixencia de “cambio de modelo”. Para eles a banca, como relación económica é unha parte máis, e fóra do modelo produtivo, que non o define; senón que só o parasita, e do que hai que liberalo para que poida avanzar a “economía produtiva”.

Pois ben, o capitalismo como modo de produción non é unha suma aritmética de opresións e saqueos, esa é a versión neoreformista do sistema, senón que é un todo que o impregna, definido por unha relación social dominante, a do capital e o traballo, expresada nunha formula: C=c+v. O Capital é igual á maquinaria morta máis o traballo vivo, que dá como resultado a explotación do traballo asalariado.

Esta é a esencia das relacións sociais de produción baixo o capitalismo, aplicable ao século XIX, ao XX e ao actual. Segundo a OIT, o 70% da poboación activa a nivel mundial nas zonas urbanas e o 50 no rural, é asalariada, é dicir, é clase obreira na súa definición máis ampla posto que vive da venda da súa forza de traballo, non do produto do seu traballo, que é o que define a un pequeno produtor, urbano ou rural.

Da mesma maneira que non debemos confundir nunca o que é unha relación social, o traballo asalariado como venda da mercadoría forza de traballo, con outra relación social distinta, a venda do produto do traballo humano; non confundamos os cambios xurídicos con cambios na relación social. Por exemplo, un/a precario ou precaria, como o destaxista, como o traballo a domicilio, se o que o empregador paga é tempo de traballo que se dedica á fabricación do produto, son formas de traballo asalariado; se non se paga o tempo de traballo, senón o produto en se posto no mercado, non é traballo asalariado. Dito doutra forma, se a diferenza está no que o ser humano leva ao mercado, se é o seu corpo que incorpora a forza de traballo ou o produto xa elaborado. Son mercados distintos onde se manifestan relacións sociais diferentes.

Calquera “novo modelo produtivo” que non toque esta relación, a destrúa, non ira ao todo, ao meollo do sistema. Unha reconversión ecolóxica que non toque esta relación só instaurase un capitalismo verde, mantendo a explotación do ser humano, calquera nacionalización de calquera industria, sexa a enerxía, o téxtil, a construción, ou as químicas, que manteña esta relación asalariada, é dicir, de explotación do ser humano, só instaurará un sistema de capitalismo de rostro humano. É este o “cambio de modelo produtivo” que propoñen á sociedade?

O imperialismo capitalista, actual modelo produtivo

O capitalismo desde as súas orixes non ficou estático, senón que a partir do proceso de acumulación de capital, derivado desa relación social básica e definitoria de traballo asalariado, desenvólvese a concentración e centralización do capital en grandes truts, multinacionais, ou como se lles queira chamar. A partir dun momento, dado o tamaño da industria que esixen os procesos produtivos, os investimentos de capital rendibles só pódense realizar baixo a alianza do capital bancario (ou o máis recente, os Fondos de investimento), o industrial e comercial. Desta maneira os bancos fanse accionistas da industria e os grandes industriais ou comerciantes fixéronse accionistas dos grandes bancos (agora tamén dos fondos de investimento, Sicav, ou demais empresas de investimento), creando un novo tipo de capital, o capital financeiro utilizando o termo de Lenin; que non é a antiga banca comercial, senón a integración en grandes consorcios financeiros, industriais e comerciais.

Se no século XIX a banca prestaba ao industrial ou ao comerciante, e extraía os seus beneficios a través das taxas de xuro, unha das maneiras nas que se expresaba a plusvalía obtida na produción de mercadorías; a partir da aparición do capital financeiro, a banca suma a esta maneira de ser parte da explotación da clase obreira, outra directa, ao ser accionistas directos da industria, reverte a plusvalía coa repartición de dividendos dos socios.

Marx definiu o movemento do capital a través da fórmula, D-M-D', en contraposición ao capitalismo mercantil previo de M-D-M'. Nunha fase superior, o capital financeiro ten a tendencia interna ao “diñeiro chama diñeiro” (D-D'), á especulación. Pero non pode prescindir de M (mercadoría), porque é capitalista; é dicir ese diñeiro non xorde da nada -cando o fan, especulan e fabrican diñeiro sen respaldo na produción só conseguen desvalorización do seu valor e inflación- senón dunha relación económica básica, a compravenda de mercadorías. É na transformación e distribución de valores de uso que estes se transforman en mercadorías, valores de cambio que incorporan o traballo socialmente necesario para a súa transformación e distribución; cando esta mercadoría vai ao mercado ese tempo excedente, que é meramente contable, tradúcese en diñeiro (D), a través dos prezos de mercado, que son o tradutor.

Aos capitalistas individuais gustaríalles reducir ao máximo ese tempo de traballo par rendibilizar os seus investimentos, sen dúbida, e para iso esta revolucionando constantemente as forzas produtivas. Ao facelo, o único que conseguen é baixar o valor en tempo de traballo das mercadorías que, durante un tempo e a través de mecanismos artificiais, “forzas contrarrestantes” en palabras de Marx (ampliación do comercio, crédito, especulación, aumento da explotación da clase traballadora,...) poderán evitar que esa caída do valor maniféstese nos beneficios empresariais. Pero tarde ou cedo, esta caída trasládase ás contas de resultados de empresas e bancos... e estala a crise. É o que Marx chamou Tendencia Decrecente da Taxa de Ganancia.

Esta tendencia “tomou o poder” na economía do capitalismo imperialista, manifestándose nunha sobreprodución constante de mercadorías, na maioría dos casos inútiles. Fronte aos moralistas que sosteñen que é a cobiza do ser humano, a súa natureza, a que lle conduce a comprar compulsivamente, a realidade é que é unha lei económica interna ao modelo produtivo capitalista a que provoca a necesidade de producir, a competencia intercapitalista, sen pensar en que tarde ou cedo, o mercado non poderá absorbela. É a irracionalidade do mercado a que introduce o “produtivismo” na sociedade, non ao revés.

Por isto, non mencionar as leis do mercado como orixe do problema e deixar á banca/capital financeiro fora do “cambio de modelo produtivo”, lévanos a unha concepción sectorializada, parcial, do sistema capitalista. As multinacionais, o capital financeiro, do que a banca é un dos seus alicerces, é a esencia actual do sistema, polo que non pór no centro do “mudanza de modelo produtivo” a súa expropiación baixo control obreiro é baixar moitos chanzos no que significa ese “cambio”, deixándoo nunha proposta ultrareformista que cabe perfectamente dentro dun capitalismo “verde e con rostro humano”.

O mercado garantía da soberanía alimentaria

Dentro desta “mudanza no modelo produtivo” faise fincapé na necesidade de avanzar na soberanía alimentaria dos pobos, baseada nunha repartición da terra e os mercados de proximidade, para garantir  “(,..) o DEREITO dos pobos, dos seus Países ou Unións de Estados a definir a súa política agraria e alimentaria, sen dumping fronte a países terceiros” (declaración de Vía Campesiña). Este dereito nos estados imperialistas esta relativamente protexida polas normativas, como a da Política Agraria Común na UE. A soberanía política dos estados imperialista garante uns mínimos ingresos ao campesiñado, a través das subvencións aos prezos agrícolas, etc.

Pola contra, nos estados semicoloniais, esta soberanía non existe. Son os organismos internacionais do imperialismo, desde o FMI até a OMC, desde a ONU até o BM, os que coas súas políticas neoliberais, liberalizadoras, impoñen as normas pola que se rexe o saqueo da terra e o mar a nivel mundial.

A reforma agraria, en todas as súas variantes puras ou desvirtuadas, cumpre un papel histórico: levar o capitalismo ao campo onde actúan as leis deste sistema de concentración e centralización de capital, nun proceso avanzado xa no primeiro estado capitalista, Gran Bretaña, cando expulso aos arrendadores da terra en Escocia e Irlanda, para substituílos por gandaría.

Así, da mesma maneira que o capital na súa orixe disolveu aos gremios para liberar man de obra barata e “libre” para ser explotada polos capitalistas, xerou no campo unha ampla pequena burguesía que foi desaparecendo coas fusións e a aparición do gran capital; a repartición da terra que supón a reforma agraria só é a precondición para a aparición de grandes capitalistas na produción agraria.

A definición da Soberanía Alimentaria como o dereito dos pobos a defender a súa política agraria e alimentaria é contraditoria coa existencia do mercado. As leis do mercado “A man escura do mercado”, en definición do Adam Smith- son inexorabeis e automáticas, e non admiten control: só garanten que os capitais mellor investidos van ter unha rendibilidade superior, e, tarde ou cedo expulsan da produción aos capitais peor investidos, a través da renda diferencial da terra. A concentración e centralización do capital producirase e os gobernos lexislarán para que este proceso sexa máis ou menos traumático.

A única garantía dunha verdadeira Soberanía Alimentaria para os pobos é acabar coas leis de mercado capitalistas, as mesmas que provocaron a desaparición do artesanado, que nos países imperialistas concentraron a produción até extremos de monopolio en moitas ocasións, que saquean a terra e o mar na procura constante de investimentos rendibles. Son, en fin, as leis do capitalismo que non garanten a soberanía de nada, posto que se basean na loita a matar polo control da produción e do excedente xerado por ela.

Fronte a este caos, a concepción de Soberanía defendida actualmente é unha volta atrás: é unha ilusión en que “calquera tempo pasado foi mellor”. As propostas de control de prezos, de proteccionismo, de defensa de dereito a consumir e a producir o que se queira, sen cuestionar a esencia anárquica e depredadora do mercado converte en papel mollado, nun saúdo á bandeira para incautos, toda proposta de Soberanía que non atenten contra as bases mesmas do sistema capitalista, contra o mercado e a propiedade privada dos medios de produción.

A única garantía do dereito dos pobos a unha alimentación sa é a de acabar con estas bases, e a proposta campesiña de máis propiedade e máis mercados só conducen en dirección contraria. A terra é un ben social que o capitalismo converte en propiedade privada, por iso, ”(...) deixando de lado os pretendidos «dereitos» de propiedade, eu afirmo que o desenvolvemento económico da sociedade, o crecemento e a concentración da poboación, que veñen ser as condicións que impulsan ao granxeiro capitalista a aplicar na agricultura o traballo colectivo e organizado, a recorrer ás máquinas e outros inventos, farán cada día máis que a nacionalización da terra sexa «unha necesidade social», contra a que resultarán sen efecto todos os razoamentos acerca dos dereitos de propiedade. As necesidades imperioso da sociedade deben ser e serán satisfeitas, os cambios impostos pola necesidade social abriranse camiño eles mesmos, e, a longo prazo ou á curta, adaptarán a lexislación aos seus intereses” (Marx, A Nacionalización da terra)

Socialismo e/ou decrecemento

Fronte á proposta de "mudanza de modelo produtivo" sen modificar as estruturas de explotación e opresión, levantáronse criticas situando no centro a necesidade urxente de saírse, xa, do sistema capitalista, construíndo un novo sobre a base da autoxestión e o decrecemento.

Desde un punto de vista obxectivo, a discusión do decrecemento é fácil de resolver posto que é máis terminolóxica que de contido; de feito se a sacamos do mundo das ideas e levámola á práctica veremos os seus límites como proxecto social alternativo: de que decrecemento falamos, en que lugar do mundo aplicámolo, en que período histórico.

Que significa o decrecemento na África Subsahariana ou Haití, por pór dúas zonas xeográficas dunha pobreza extrema... até onde poden “decrecer”. Que sectores deben decrecer, a sanidade publica, a educación publica, o transporte colectivo.

Decrecer en todo período histórico? Na Rusia revolucionaria cando, tras unha guerra mundial e unha brutal guerra civil, o PIB de 1921 era o de 1913; decreceran a golpes, ou en Corea do Norte cando como describe o Che no “informe da visita a países socialistas”, os pilotos norteamericanos, tras destruír TODAS as súas industrias, dedicábanse a ametrallar o gando (o propio Che se autocrítica de que magnificaran os seus sufrimentos porque lles tiñan tirado 40 bombas, cando en Corea sobre unha fábrica tiraron 40 mil). Ou en Vietnam, con tres  millóns de mortos e un terzo da súa nación deforestada polo axente laranxa.

Pódeselles criticar de “produtivismo”?

Seguindo ao mesmo Che, no seu citado “informe”, manifesta a impresión que leva cando estes países ofrecen a súa axuda a Cuba, “con condicións”, a da loita antiimperialista; e comprende que Cuba é unha privilexiada que non tivo que enfrontar unha guerra devastadora, 20 mil mortos mentres en Corea e China cóntanse por millóns; debendo superar fames, mentres os grandes problemas cotiáns da poboación cubana eran os desodorizantes (palabras literais). Pódeselles acusar de produtivismo?

O seu burocratismo minou as bases non capitalistas dos estados xurdidos das revolucións, a súa incapacidade para impulsar e ser parte da revolución mundial, de non enfrontar ao imperialismo coa política da independencia de clase levoulles a pactar con sectores burgueses; pero é de moralistas falar de “produtivismo” cando o problema é de fame física. O Che levou esa sorpresa, porque Cuba era dalgunha maneira unha provincia directa do imperialismo, e beneficiábase parcialmente desa posición; mentres, Corea, China, Vietnam,... foron nacións pobres que tiveron a ousadía de enfrontar e derrotar ao imperialismo.

É dicir, non se lles pode criticar o acabar co capitalismo e sentar as bases dun estado obreiro, senón o que con ese estado só foron capaces de desenvolver un aparello burocrático que pouco ou nada tenia que ver co socialismo; por iso é falaz crear unha antinómia entre socialismo e decrecemento. O seu “produtivismo” non tiña nada que ver co carácter non capitalista e de transición desas sociedades, senón co desenvolvemento dunha caste burocrática que se ergue sobre ese estado, e extrae del os seus privilexios. Para iso substitúe a planificación democrática da economía pola planificación burocrática.

Que é o socialismo

Sexamos categóricos e acabemos con falsas discusións, o socialismo presupón non só o decrecemento e a autoxestión, iso é parcial, senón a expropiación de todos os sectores da economía e a desaparición dos superfluos, comezando polos que Marx chamou "forzas destrutivas", mercadorías cuxo uso non aumentan a riqueza social, senón a súa destrución: o armamento.

Marx definiu a mercadoría como todo produto do traballo humano para resolver unha necesidade social, creada ou non, a través da venda no mercado. Fronte ao capitalismo na súa decadencia, cunha tendencia inexorable, e irracional, á sobreprodución para contrarrestar os efectos da caida da taxa de ganancia, fai necesario ter unha política económica racional, que faga desaparecer a produción de bens superfluos para a sociedade. Isto non quere dicir pobreza, senón racionalidade pura e simple: autoorganizarse para producir o que a sociedade democraticamente decida que necesita. O que os marxistas expomos é que esa autoorganización social -autoxestión-, mentres teña que se defender e non atinxa un nivel de desenvolvemento suficiente para resolver as necesidades sociais (non quere dicir prosaica produción de mercadorías) significa organizar un estado, pero ao servizo da construción dunha sociedade socialista; e como todo estado, opresor respecto dos seus inimigos de clase, os capitalistas.

Os marxistas non “imaxinan”a sociedade futura, é imposible “ve-la” salvo na ciencia ficción, senón na construción desa sociedade a partir das ferramentas que a realidade dá; e unha fundamental que temos é a experiencia histórica do que NON é socialismo, aínda que se expropiou á burguesía. Por iso, volvamos ás definicións que permitan nos entender. Primeiro para non facer falsas discusións, como se dixo máis arriba, o que había nos estados obreiros, chamados “do socialismo real”, non eran estados socialistas, porque iso é por definición, unha verdadeira antinómia: socialismo (ou comunismo, que nos é máis que outra fase social) e estado non caben na mesma frase. O que existiu foron sociedades onde o capitalismo foran expropiado tras unha revolución, pero estas dexeneraran pola suplantación do poder obreiro e popular por unha caste burocrática non propietaria dos medios de produción.

Eran sociedades de transición onde os mecanismos fundamentais de explotación da clase obreira, a propiedade privada dos medios de produción e o traballo asalariado para o mercado, desaparecesen. Os traballadores/as destes estados no fundamental non se rexían polas leis do mercado, tanto na determinación dos prezos das mercadorías como na determinación do valor da forza de traballo, senón por decisións conscientes adoptadas nos organismos de Planificación económica e protexidas dos vaivéns do mercado mundial polo monopolio do comercio exterior. Isto, sen dúbida, evitou que as riquezas naturais e humanas deses estados fosen saqueados pola irracionalidade do mercado mundial coma se sucedeu no resto do mundo: seica é casualidade que hoxe Rusia teña as reservas naturais que ten, ou que as cidades centroeuropeas salvasen as súas zonas antigas das gadoupas da especulación urbanística.

A traxedia destas sociedades foi que esas decisións “conscientes” foron tomadas por un sector social que se fixo dono do estado, a burocracia, ao servizo dos seus intereses de caste; e non froito dunha decisión colectiva, democrática, do conxunto da sociedade organizada. Esta contradición sentou as bases da súa implosión, porque a transición ao socialismo a través dun estado non capitalista, da ditadura do proletariado, é un acto profundamente consciente, de afirmación da clase obreira como clase dominante. É a clase obreira xunto cos sectores oprimidos da sociedade, a que debe detentar o poder a través dos organismos que constrúa (Soviets/Consellos, Xuntas revolucionarias, etc.), onde tomar as decisións que afectan o conxunto das relacións sociais e a resolución das súas necesidades. Non facelo así, só conduce á dexeneración e ao desastre.

O socialismo é un paso adiante nesta transición da sociedade de clases ao comunismo; é o primeiro paso do que Marx describiu como “a administración das cousas”, fronte “ao goberno das persoas”. Este “goberno das persoas”, o Estado e as súas institucións, é necesario en toda sociedade mentres a forma na que se divide e repártese a riqueza sexa a través das clases sociais -a loita de clases, de últimas é a loita por esa repartición-, e sobre todo a sociedade non produza o suficiente para resolver as necesidades sociais. O socialismo/comunismo é inseparable da superación desas necesidades a través da abundancia (non confundir con “sobreprodución”) supérese a división en clases, desta forma o “goberno das persoas” non será preciso e pasara á “administración das cousas”. Volvendo a Marx, o comunismo é a substitución do “reino da necesidade polo reino da liberdade”. Para iso é preciso abolir as leis económicas e sociais que non resolven as necesidades sociais, e con elas as políticas que manteñen a explotación e a opresión; é dicir, as que condenan á clase obreira e a maioría da poboación á pobreza.

A crise actual é a máis grande expresión desta necesidade: parafraseando a Trotski, as bases materiais para a construción dunha sociedade socialista non só están dadas, senón que están a piques de podrecer -alguén dixo que “ou nos damos présa en facer a revolución, ou non teremos planeta onde facela”-. Os datos que manexan as mesmas institucións burguesas, imperialistas, é que cos gastos militares, o consumo superfluo e a sobre produción de todas as mercadorías, desde as máis necesarias até as máis suntuarias, resolveríanse a maioría das secuelas sociais, a fame e multitude de enfermidades.

É máis, a gran capacidade produtiva do ser humano -principal forza produtiva-, hoxe un obreiro produce máis que miles non fai nin 25 anos, é a que está na base desta sobreprodución do sistema; e como vimos, tamén está na base das súas crises, ao provocar a tendencia decrecente da taxa de ganancia. Esta é a manifestación máis cruel da contradición na que vive esa relación social que chamamos capitalismo, e graficamente descrita por Groucho Marx ”no Oeste”, cando nunha fuxida cara a adiante nun tren, adícase a queimar os vagóns ao berro de “máis madeira, é a guerra”. Ao final cando quere darse conta, non ten tren que queimar.

Por iso é tan importante, e decisivo, ter un proxecto social global co que enfrontar ao capitalismo. Thatcher non tiña razón cando dixo “que non había alternativa global” ao capitalismo; o que fixera era derrotar aos mineiros británicos e con eles ao proxecto social chamado socialismo. Cando os estados obreiros implosionaron, e o imperialismo, xunto coas burocracias locais, impuxo a restauración do capitalismo, terminaron a tarefa de Thatcher acabando co socialismo no imaxinario colectivo.

O suxeito social: a clase obreira

A última discusión que se pon sobre a mesa no Programa de Mover Ficha é o suxeito social protagonista do proceso de transformación social; e non é menor esta discusión, posto que ante unha crise como a actual, en que todos os sectores sociais agredidos -que son case todos- levantan as súas propostas, imponse de novo a volta á lóxica revolucionaria de que o todo é superior á suma das partes.

Entramos de novo en polémica porque tras case vinte anos de retroceso na loita obreira, e de desaparición do seu proxecto social, o socialismo, a inmensa maioría das opcións políticas e teóricas da esquerda romperon coa tradición obreira, sumándose ao método xa descrito da suma aritmética de opresións fronte ao sistema. O “adeus ao proletariado” de Alain Touraine e a “sociedade postindustrial” de Glucksmann de fai máis de corenta anos calaron nas conciencias, e nun movemento paradoxal, cando a mesma OIT recoñece que o 70% da poboación urbana activa, e o 50% da rural, son asalariados/as, desde a esquerda levántanse propostas nas que a clase obreira ou non aparece, ou esta disolta en termo xenéricos como “cidadán”, “pobo”, “nación”, etc.

Cando a clase obreira era minoritaria a nivel internacional, e nacional, a esquerda dáballe o peso social que tiña, como eixo da alternativa ao capitalismo. Agora non, cando é maioría esmagadora a nivel social, aumentando día a día os seus membros coa proletarización crecente de amplos sectores campesiños nos chamados países “emerxentes” e non tan emerxentes (África), e das chamadas clases medias, os profesionais cualificados que cada vez máis forman parte do proletariado industrial nas potencias imperialistas.

A clase obreira “en si”, individualizada fronte ao capital, nunca deixo de existir; por moitos cambios que houbese nas formas xurídicas de contratación non se modificou a relación salarial. Pero a clase “para si”, polo triunfo do neoliberalismo, si. E isto é o que reflicten todas as propostas como Mover Ficha, do Decrecemento, etc...

A clase obreira é o suxeito social da revolución non por unha cuestión moral, senón obxectiva, “en si”, teña conciencia ou non; a súa revolución, polo papel que cumpre na produción e distribución de bens e servizos a través da venda de forza de traballo, non supón a substitución dunha clase dominante por outra como foi coa burguesía e a aristocracia, senón a abolición de todas as clases sociais. Calquera outra clase social ou sector social intermedio, como o campesiñado ou a pequena burguesía tende inexorablemente a reproducir unha sociedade de clases; ao ser propietaria dos medios de produción o seu obxectivo final é a defensa desa propiedade, e a súa reprodución.

Por contra, a mellor demostración do papel revolucionario da clase obreira é a implosión dos estados obreiros: xusto porque as clases obreiras deses estados perderon o poder fronte a castes burocráticas, o seu camiño foi a restauración do capitalismo. A clase obreira non ten no seu código xenético manter o poder, posto que non ten ningunha propiedade que defender; polo que se non avanza cara á súa disolución e desaparición como clase nunha sociedade socialista, retrocede ao capitalismo e volve a explotación. Non ten termino medio.

Isto fai da clase obreira o suxeito social da revolución socialista. A tarefa que temos por diante é reconstruír o proxecto social alternativo, o socialismo revolucionario, na loita contra a crise actual de capitalismo imperialista, atascado nun anel de sobreprodución e empobrecemento social que o conduce ao precipicio, a barbarie, ou ao socialismo.

Galiza, no mes de febreiro de 2014