HAI 10 ANOS: JUAN CARLOS I, DIMISIÓN OU ABDICACIÓN?.

Eusebio López

Pode parecer unha cuestión formal diferenciar entre ambos os termos, pero en realidade ten un profundo contido político. O rei “abdica” en alguén, este caso no seu fillo, na sucesión do máximo órgano do estado, a xefatura que o converte en xeral en xefe do exército; nela aparentemente non intervén para nada a poboación.

Un primeiro ministro, un presidente da república, “dimite” e ábrese unha crise de goberno importante, que normalmente salda-se cunhas novas eleccións ou, como pouco, cunha nova decisión parlamentaria, onde, segundo os politólogos da burguesía, reside a soberanía popular. Para un marxista, a soberanía popular baixo unha democracia burguesa é unha entelequia que oculta os verdadeiros resortes do poder.

Á marxe deste carácter aparente da democracia burguesa, o certo é que a “abdicación” dun monarca só demostra unha cousa, é a cor do sangue (azul) e non o pobo, quen decide sobre o poder máis importante do réxime.

Pero vaiamos ao caso español, posto que ten certas características propias, polo papel central que ao rei déuselle na Transición. Así, para evitar males maiores como sería unha serie de jucios polos casos de corrupción nos que JC estaba implicado, aprobouse unha lei que o “protexería” ante calquera incidencia xudicial baixo un rótulo moi críptico: a Lei Orgánica 4/2014, de 11 de xullo, “complementaria da Lei de racionalización do sector público e outras medidas de reforma administrativa pola que se modifica a Lei Orgánica 6/1985, de 1 de xullo, do Poder Xudicial”.

Baixo esta lei Juan Carlos I queda protexido no futuro ante calquera denuncia que se poida presentar, tanto polas súas decisións políticas, das que xa está baixo o manto da inviolabilidade que lle outorga a Constitución, como privadas. Unha lei, que por certo, fai extensible esta inimputabilidade ás dúas raíñas, Sofía e Leticia, e á actual princesa de Asturias. A Casa Real española é intocable.

Unha crise política de primeira orde

A diferenciación entre “dimisión” e “abdicación” ten outro obxectivo, propagandístico. O Rei abdica non por motivos políticos ligados á loita de clases, senón por motivos persoais. A abdicación é unha prerrogativa da súa persoa, non un estigma político. Por irmos ao pasado, a abdicación máis famosa das monarquías españolas foi a de Carlos I en Felipe II, que deu como resultado unha ampliación do imperio hispánico.

A dimisión é un estigma político. Cando Nixon dimitiu como presidente da EE.UU. ficou marcado para sempre como o corrupto do Watergate e a derrota na guerra do Vietnam.

Con Juan Carlos I, aínda que todo o mundo sabía que é un corrupto posto polo ditador Franco, a súa “abdicación” faise en “defensa dos intereses dos españois” para nomear un herdeiro que responda mellor ás necesidades futuras da sociedade (unha incongruencia, posto que se supón que o rei non goberna, é dicir, pouco ten que dicir sobre o futuro).

Se até habería que darlle as grazas a Juan Carlos pola súa abdicación.

Pero a realidade é moito máis dura que as palabras das que os leguleios que dominan o Estado español, son uns mestres en utilizar para ocultar a realidade. Hai que dicir o que todo o mundo, incluída a esquerda máis radical, negouse a ver e recoñecer no 2014: a dimisión de Juan Carlos foi unha crise de primeira orde que non se aproveitou para derrubar ao regimen porque absolutamente ninguén se puxo á cabeza desa loita, comezando polas propias Marchas da Dignidade.

Para valorar a verdadeira gravidade da crise politica; imaxinemos que o Xefe do Estado de Francia dimite, imaxinemos que a raíña de Inglaterra dimitise, imaxinemos que Putin dimitise, de que estariamos a falar?. Pois aquí, ao utilizar este termo medieval de “abdicación” suavizouse o golpe que o regimen sufrira coa dimisión do rei.

Juan Carlos I dimitiu porque no 2014 a súa corrupción, que era pública e notoria, chocou coa realidade da crise do 2007/8, que enviase ao paro a millóns de persoas, priváseos das súas vivendas e obrigase á emigración a decenas de miles de mozos na procura dun futuro.

As mobilizacións sociais subseguintes, con varias folgas xerais, o 15M e especialmente, as Marchas da Dignidade que xuntaron a millóns de persoas en todo o estado baixo a lema “pan, traballo e teito para todos e todas” ao longo do 2014. Estas mobilizacións culminaron o 22 de marzo do 2014, nunha manifestación en Madrid onde as forzas policiais foron desbordadas en toda liña (67 policias feridos).

O réxime asustouse, porque as MM DD organizaban a amplísimos sectores da clase obreira e dos pobos do estado á marxe das organizacións sindicais e políticas da esquerda oficiais, especialmente CCOO, UXT e EU, que foron desbordadas pola resposta popular aos recortes do goberno do PP. Ameazábase con romper o acordo destas co rexime, de cubrirlle flanco esquerda evitando o desenvolvemento dunha esquerda revolucionaria, como recomendara o ABC en marzo do 2004, ao escribir,

“a paisaxe democrática española ofrece historicamente un espazo claro á esquerda do PSOE, onde debe asentarse unha formación que reforce a centralidade política da socialdemocracia e ao tempo sirva de dique de contención para as tentacións antisistema. EU exerceu, desde a súa refundación a partir do vello PCE, como factor de estabilidade que cargou ás súas costas cos distintos impulsos de esquerda alternativa que se han #ir configurando tras a crise do marxismo tradicional, evitando que se produzan tentacións escapistas e rupturistas á marxe das canles da democracia”.

Este choque entre o tren de vida do monarca e as condicións reais do pobo traballador, puxo en evidencia o carácter reaccionario do réxime do 78, construído ao redor da figura paternalista e legalmente protexida da Casa Real, e foi o caldo do cultivo para que ao longo do 2014 producísense manifestacións a favor do referendo entre “monarquía e república”. Por primeira vez desde a Transición, o cuestionamiento da monarquía como pedra angular do réxime era un asunto de masas.

Mesmo sectores do PSOE comezaban a falar da necesidade de facer ese referendo, non tanto polas súas conviccións republicanas, senón por enfrontar unha crise social e política que desbordaba ás cúpulas das organizacións da esquerda do réxime, o propio PSOE, EU, e as centrais sindicais CCOO e UXT. De feito, o anticipo desta ruptura había a explosión social do 15 M, que estaba a se profundar nas Marchas da Dignidade.

A aparición de Podemos nas eleccións europeas dese ano, coa súa duplicidade manifesta que agora, 10 anos despois, destapouse, foi a puntilla que o réxime necesitaba para facer dimitir a Juan Carlos.

Podemos foi ao movemento das Marchas da Dignidade o que Felipe VI ao réxime do 78, a aposta dun futuro baixo un réxime “renovado”. Ou por usar a máxima lampedusiana, “mudar todo, para non mudar nada”. Mentres Podemos desviou a potencia social da clase traballadora e os pobos en loita ao pantano da democracia parlamentaria, Felipe VI outorgou un rostro “novo”, “moderno” a un réxime decrépito.

Como “Roma non paga a traidores”, a Podemos hano defenestrado desde os mesmos medios que o encumbraran; pola súa banda a Felipe VI, que non traizoou á súa clase, adórnano con todas as virtudes divinas coas durante anos adornaron ao seu pai... só que en versión 4.0, cunha raíña “republicana”, fronte á anterior raíña que viña dunha familia ligada ao nazismo e a ditadura dos coroneis grega.

Pechouse o ciclo?

10 anos despois da crise máis profunda que viviu o capitalismo español desde a Transición, que como consecuencias desa crise abríronse gretas no mesmo PSOE -lembremos a caída e resurrección do Pedro Sánchez-, venden que o réxime se estabilizou. Xa temos unha Casa Real moderna e limpa de corruptos, desde Juan Carlos I até os seus xenros, e levamos dez anos de tranquilidade, só rota por esa teima que tiveron os cataláns no 2017 de declarar a independencia.

Con todo, nun alarde de “españolismo”, tapar as vergoñas coa capa e o chapeu de á ancha do vello fidalgo español, pobre de solemnidade, pero con imaxe de cabaleiro, a realidade é ben distinta.

A aparición de VOX, sacando do “armario” á extrema dereita neo franquista que estaba no PP, o xiro neo franquista de  este mesmo partido, xunto coa guerra xudicial sistemática desde o aparello do estado contra todo o que se move pola esquerda, e a utilización dos medios de comunicación que lles son afíns como verdadeiras armas de guerra sicolóxica, demostra que o réxime do 78 non é esa balsa de aceite (“democracia consolidada” chámanlle eufemísticamente) que pretenden facer ver á poboación.

As desigualdades sociais no Estado español son insultantes, e a Casa Real é parte delas, pois mentres se gastan millóns de euros no seu mantemento, os recortes sociais nos servizos públicos (sanidade, educación, etc.), non deixan de seguir producíndose. O que conseguiron todas as forzas institucionais, desde Podemos até o PSOE, é que a contestación social que provocase a dimisión do rei “emérito” desaparecese.

A explotación da clase obreira, o empobrecimiento real vía inflación da poboación traballadora, o desmantelamento dos servizos sociais, non cambiou; pero o que si cambiou é a resposta social, e como dixese Rosa Luxemburgo, “o escravo que non se move, non sente as súas cadeas”.

Hai 10 anos as mobilizacións sociais do 15M e das Marchas da Dignidade puxeron de manifesto a existencia desas cadeas, para evitar que a poboación tomase conciencia de que debía ir máis aló na loita contra as desigualdades sociais é que fixeron dimitir a Juan Carlos e desviáronas ao canellón sen saída das leis electorais do réxime.

O ciclo da crise do rexime que se abriu tras o 15M coa dimisión de Juan Carlos I non se pechou; só que agora se expresa noutras institucións. O secuestro do CGPJ por parte do PP, a utilización manifesta do poder xudicial no seu “lawfare” sistemático, a utilización do Senado como “contrapoder” fronte ao Congreso dos deputados pola dereita neofranquista, etc., son manifestacións do carácter decrépito dun regimen que foi construído sobre a base dunha correlación de forzas estatal e internacional - a guerra baixo bandeira allea que a OTAN esta levando a cabo en todo o mundo - que xa non existe.

Con todo, ante a evidencia dunha crise que ten en VOX a súa expresión máis virulenta, as forzas progresistas e de esquerda do Estado Español incluídas as das nacionalidades, volven actuar como os fidalgos españois, tapar coa capa do electoralismo as vergoñas dese rexime, créndose a falacia de que é unha “democracia consolidada”.

A estas alturas da crise capitalista non existe en parte algunha do mundo ningunha “democracia consolidada”; non hai máis que ver a imposición da bandeira ucraína en todas as institucións e medios de propaganda occidentais, con persecución e cárcere para os xornalistas que teñen un punto de vista independente, e a prohición expresa, con represión e detencións incluídas, de toda manifestación de apoio ao pobo palestino.

Se democracias capitalistas con pedrigree como os EEUU, Gran Bretaña ou Francia, adoptan estas medidas, que non será un rexime como o español que é herdeiro, non de revoucións democrático burguesas, senón da contrarrevolución fascista?

A dimisión/abdicación de Juan Carlos I foi un intento de superar a crise do rexime do 78, estirpando un dos seus orgaos; mas, o cancro está estendido por todo o organismo, así que só queda unha cousa, retomar a loita pola asemblea constituínte e a Federación de Republicas que comezase o 15M e que coas Marchas da Dignidade desen un salto cualitativo.

Galiza, no mes de xuño 2024