<h1>EFEMÉRIDES MES DE AGOSTO</h1>

Carlos Dafonte

Día 1.

1919. Finaliza a experiencia da República dos Consellos Obreiros en Hungría presidida por Bela Kun, un dos dirixentes da futura Internacional Comunista, afogada pola intervención dos exércitos checo e rumano e os erros tácticos e estratéxicos dos grupos de obreiros revolucionarios e do Partido Comunista de Hungria fundado o ano anterior. Un dos erros máis importantes, foi a fusión ca socialdemocracia que xogaba un papel contrarrevolucionario e non tiña interese algún en que trunfara a revolución. Esta experiencia iniciárase o 21 de marzo.

1927. Créase o “exército vermello” chinés. Sublévanse os comunistas do exército do Kuomitang na cidade de Nanchang; estas forzas eran comandadas por He Long e Zhou Enlai e foi un intento de facerse co control da cidade unha vez que se rompeu o pacto entre o partido nacionalista burgués e o Partido Comunista. O 5 do mesmo mes, retíranse da cidade cara as montañas de Jing Gang en Jiang Xi, onde máis tarde se establecería un soviet, baixo a dirección de Mao Zedong. O exército vermello ó mando de Zhu De, converteuse nunha importante forza guerrilleira en loita contra o Kuomitang e os xaponeses.

Día 2.

1909. Finaliza a insurrección da cidade de Barcelona e provincia, que se coñece como “Semana Tráxica”, cun saldo de numerosos mortos, feridos e detidos. As causas atópanse nunha confluencia de procesos, por unha banda o acrecentamento da influenza de Solidariedade Obreira entre os traballadores da industria téxtil e o peche de empresas, por parte de numerosos empresarios, deixando a miles de traballadores na rúa; por outra a chamada ós reservistas do exército para envialos a Marrocos, despois da derrota do “barranco do lobo”, decretada polo goberno Maura o 10 de xullo, con Barcelona como punto de embarque. Esta medida é respondida en Madrid tentando o bloqueo dos convois cargados de soldados, onde se producen numerosos feridos e manifestacións contra da guerra en Barcelona, por parte de mozos e familiares dos chamados a filas. O problemas das “quintas” era moi sentido pola maioría da poboación, posto que os fillos dos ricos eludían ir ás guerras coloniais.

O 24 de xullo fórmase un comité de folga, constituído só por diferentes sectores anarquistas de Solidariedade Obreira e a federación socialista catalá, diante da negativa dos radicais, republicanos e os catalanistas de esquerda a participar. Na madrugada do 26 convócase a folga que é total ó día seguinte e declárase o estado de guerra. Na provincia de Barcelona, en numerosas vilas a folga toma un carácter insurreccional. Pero se a dirección do Partido Radical é contraria á mobilización non sucede o mesmo entre os sectores da súa esquerda, que clausurado o seu local, comezan a incendiar centros relixiosos, o primeiro en Poble Nou. En Barcelona levántanse barricadas para defenderse da acción do exército, e nas vilas da provincia os comités obreiros administran as cidades.

A falla de dirección política e polo tanto de obxectivos claros a conseguir, permite a elementos demagogos e incontrolados, convertelo nun movemento anticlerical, que produce o incendio de máis de 80 establecementos relixiosos.

A represión posterior foi moi dura, máis de 200 consellos de guerra e cerca de 2000 encartados; ditáronse 17 condenas de morte e executáronse 5, entre elas a de Francisco Ferrer i Guardia, famoso pedagogo anarquista, creador da Escola Nova, na que a Igrexa veía unha competencia para o seu monopolio na ensinanza, considerado como “autor e xefe da rebelión”, inspirador ideolóxico, polas ensinanzas impartidas nos seus establecementos. Maura, que era o presidente do goberno, negouse a que o rei lle concedese o indulto. A campaña contra Antonio Maura, dentro e fora do estado, foi moi importante e Maura e o seu goberno dimiten os poucos días do fusilamento de Ferrer.

Entre as consecuencias destes feitos, destacan a formación da Conxunción republicano-socialista, que se establece o 7 novembro no frntón Jai-Alai, que lles vai permitir a estes últimos sacar o primeiro deputado en 1910; o nacemento da CNT e dun movemento catalanista republicano de esquerdas, tamén en 1910, o descabezamento do partido conservador cuxo máximo dirixente era Maura e a formación en 1912 do Partido Reformista de Melquiades Álvarez; sinais todas elas da crise na que se precipitaba o coñecido como “sistema da restauración”, instaurado por Cánovas a partires de 1876.

Día 4.

1964. Pierre Mulele, antigo Ministro de Educación no goberno de Patrice Lumumba, forma na cidade de Kisangani un goberno revolucionario e proclama a República Popular do Congo. Despois do asasinato de Lumumba marchara a China e de volta en 1963, inicia o que chamaba a “segunda independencia”, a loita polo socialismo, ca formación do Consello Nacional de Liberación, xunto con Soumialot e Gebenyé e dun exército que lles permite o dominio sobre un amplo territorio. A intervención masiva de mercenarios europeos, surafricanos, israelitas, británicos, franceses, o exército belga, etc asesorados polos EEUU, na chamada Operación Dragón Vermello, leva a caída do goberno revolucionario en novembro dese mesmo ano e o inicio da guerra de guerrillas xunto con Laurent Kabila, que controlaba un amplo territorio no norte de Katanga. Che Guevara pasará cerca dun ano nas selvas do Congo tentando consolida-lo movemento guerrilleiro. En setembro de 1968, diante do estancamento da loita guerrilleira se acolle a unha amnistía decretada por Mobutu. O 2 de outubro de 1968 é detido, cóntase que descuartizado en vida e os seus restos tirados no rio Congo. Tiña 49 anos o día da súa morte. A súa nai foi aforcada en 1978, polo exército.

Día 5.

1895. Falece en Londres Federico Engels, teórico, revolucionario e comunista; o fiel compañeiro de Marx desde o momento que se coñeceron en París, en agosto de 1844. Despois da morte de Marx, converteuse na figura máis salientable do proxecto revolucionario. Polo seu desexo, o enterro foi moi sinxelo, pouca xente, camaradas e amigos íntimos; Liebknechet, Babel, Lafargue e algún outro dixeron algunhas verbas. As súas cinzas foron deixadas no mar preto de Eastbourne, o seu lugar favorito para descansar.

1919. Turquía. Prodúcese a sublevación de Kemal Attaturk contra o sultán, acontecemento que se considera o inicio da modernización do país, pero tamén do férreo control do exército sobre o mesmo.

1951. O político cubano Eduardo Chibás, líder do Partido do Pobo Cubano (Ortodoxo), por non poder presentar probas da súa inocencia despois de ser acusado falsamente de corrupción, se suicida dun disparo mentres falaba na radio CMQ, nunha intervención contra a política corrupta do presidente Prio Socarrás. As súas últimas verbas foron, ¡Pobo de Cuba, levántate e anda! ¡Pobo cubano desperta! ¡Este é o meu último aldabonazo!. Fidel Castro e unha parte importante da mocidade revolucionaria cubana, pertencían ó partido de Chibás.

Día 7.

1920. Finaliza o IIº Congreso da Internacional Comunista.(ver efemérides mes de xullo).

Día 11.

1923. Folga xeral en Berlín en solidariedade cos tipógrafos. As condicións de suba dos prezos e de aumento acelerado do paro e degradación nas condicións de vida dos traballadores alemás, situación que se acrecentou despois da ocupación do Ruhr polas tropas franco-belgas en febreiro e a folga xeral decretada polos traballadores nesa zona industrial, é o inicio dun novo movemento de folgas como a de Berlín que foi un éxito, e levan á IC e o KPD, a facer a valoración de que as condicións están maduras para un novo proceso revolucionario, que estalará poucos meses máis tarde.

1936. É asasinado en Carmona, polos falanxistas, o notario e político pequenoburgués “andalucista”, Blás Infante Pérez, chamado o “pai da patria andaluza”. O seu pensamento é unha mistura de republicanismo e federalismo considerando a necesidade de que Andalucía fose unha rexión diferenciada do resto do estado. As súas ideas foron expostas na súa obra de 1915 “Ideal Andaluz” e en toda outra serie de escritos, moitos publicados en vida e outros dun xeito póstumo.

1965. En Watts, un dos arrabaldes de Los Angeles, EEUU, onde se lles permitía vivir ós negros, prodúcese unha sublevación popular a causa da discriminación racial, a alta taxa de desemprego, a carencia de hospitais e escolas públicas e o trato brutal da policía, maioritariamente branca. Despois dunha semana de disturbios e tiroteos, o balanzo oficial foi de 34 mortos, 1032 feridos atendidos en centros sanitarios, máis de 10.000 detidos e de 600 edificios estragados. Ningunha democracia esixiu investigación algunha, nin se defenderon diante de organismos internacionais, os dereitos das minorías raciais nos EEUU, seriamente conculcados.

Día 12.

1888. Nace en Barcelona a Unión Xeral de Traballadores (UXT). 26 delegados que representaban a 44 sociedades de oficio; xúntanse no local do Circulo Socialista na rúa Talleres número 29 de Barcelona e crean, a proposta do tipógrafo Pablo Iglesias o sindicato Unión Xeral de Traballadores de España, sendo elixido como secretario xeral, Antonio García Quejido, secretario da Federación Socialista Madrileña. Organizouse a base de Sindicatos de Oficio a nivel local e en Federacións a nivel estatal.

No congreso do PSOE celebrado poucos días despois, aprobouse como requisito para a militancia no partido, a afiliación ó sindicato.

1936. Nace Mario Roberto Santucho, en “Santiago do Esteiro”, Arxentina. Era fillo dun procurador xudicial e dunha mestra, nunha familia de dez irmáns. Desde moi novo gustáballe discutir de política e formou parte do Centro de Estudos e Investigacións de Santiago do Esteiro, participando na revista “Dimensión”, que dirixía o seu irmán Francisco René, secuestrado e desaparecido no ano 1974, na época do goberno de Isabel Perón. Estudou Ciencias Económicas en Tucumán e militou no Movemento Independente de Estudantes sendo elixido representante ó Consello Académico. Graduouse de Contador Público e exerceu como asesor de sindicatos pertencentes á FOTIA . A comezos de 1961 inicia unha viaxe por diferentes países de América, incluídos os EEUU, onde imparte varias charlas en universidades, finalizando o percorrido en Cuba nos momentos da IIª Declaración da Havana, pola que se converte nunha república socialista, o que lle leva ó marxismo e o leninismo. A volta a Arxentina afiliouse á Fronte Revolucionaria Indoamericano e Popular (FRIP), defensor dos asalariados e as etnias oprimidas. Cando a Fronte se estendeu por Tucumán, Santucho traballou entre os obreiros da azucre na defensa dos seus postos de traballo e das melloras salariais. Nesta época escrebe o ensaio “Catro teses sobre o norte arxentino”, onde establece a necesidade da alianza do proletariado da azucre cos campesiños pobres e medios e a importancia de neutralizar a outros sectores da pequena e media burguesía, para illa-la grande burguesía da azucre.

En 1963 a FRIP e a agrupación Palabra Obreira constitúen o Partido Unificado da Revolución, que o 25 de Maio de 1965, en Avellaneda, adopta o nome de Partido Revolucionario dos Traballadores(PRT), un partido da clase obreira para loitar polo socialismo.

En 1966 instaurase a ditadura do xeral Onganía, sendo despedidos miles de traballadores das explotacións agrícolas ós que Santucho axuda a organizar e levar adiante, toda unha serie de loitas reivindicativas e cortes de estradas.

Xunto con outros compañeir@s analizan a situación nacional e internacional no documento “O único camiño cara o poder obreiro e o socialismo” ; faise nel, unha reflexión histórica sobre o marxismo e a cuestión do poder; revalorízase o papel de Trotski como dirixente revolucionario, incorpóranse aspectos do pensamento de Mao Zedong e asúmese como perspectiva estratéxica o documento de Che Guevara “Crear dous, tres, moitos Vietnam”; caracterízase a situación arxentina como pre-revolucionaria, e ponse o énfase na construción do partido revolucionario e a formación dos primeiros destacamentos insurxentes. Este documento será debatido e aprobado no IVº Congreso do PRT celebrado en 1968.

En 1969 prodúcense en Arxentina dous grandes mobilizacións de masas, o chamado “cordobazo” en maio, e o “rosariazo” en setembro, que confirman dúas das apreciacións do PRT, a aparición dun sindicalismo de clase, non burocratizado, ó marxe das mafias e a resposta armada, fronte a represión e a falla de democracia. En outubro é detido en Tucumán e desde a cárcere teoriza sobre a nova situación, critica as desviacións economicistas e reformistas e se reafirma na loita polo poder e a formación dun goberno revolucionario, obreiro e popular. Estes documentos serán a base das discusións do Vº Congreso do PRT do mes de xullo de 1970, que crea o Exército Revolucionario do Pobo, e cuxo Comité Central o elixe, en outubro, como Secretario Xeral. O PRT inicia a explicación en fábricas mediante boletíns, das súas posicións conseguindo aumenta-la súa afiliación entre os obreiros.

O 15 de marzo de 1971 participa activamente no segundo “cordobazo” e se opón a idea do xeral Lanusse do Acordo Nacional, propoñendo unha “Fronte Electoral Obreira e Popular”, remarcando a necesidade de combinar diferentes formas de loita. Dirixe o operativo para liberar presas da cárcere de Córdoba e nese mesmo ano publica o folleto “O Peronismo” severa crítica o movemento encabezado por Perón que remata facendo un chamamento a unidade cas forzas armadas peronistas, FAP, Montoneros e FAR. Nese mesmo ano é detido e torturado en Córdoba xunto con numerosos compañeiros o que non permite a plasmación do proxecto electoral. O 15 de agosto de 1972 nunha operación conxunta con Montoneros e FAP, escapa da cárcere de Rawson; o día 22 son asasinados na base de Trelew 19 militantes revolucionarios entre eles a súa compañeira, Ana María Villarreal.

Santucho denuncia a volta de Perón á Arxentina como un intento de frear a confluencia do movemento obreiro cas organizacións revolucionarias. O 19 de febreiro de 1973 o ERP toma o cuartel do batallón 141 de Córdoba apropiándose de todo o armamento. A Triple A organización terrorista formada por elementos militares e da policía, comeza a actuar contra militantes de esquerda, levando a cabo a matanza do aeroporto de Eceiza, o día que regresaba Perón.

Santucho plantea unha nova estratexia internacionalista, abandonando a IVª Internacional e é un dos fundadores, en febreiro de 1974, da Xunta de Coordinación Revolucionaria, co Movemento de Esquerda Revolucionaria de Chile, o Movemento de Liberación Nacional -Tupamaros de Uruguai e o Exército de Liberación Nacional de Bolivia; e a primeira experiencia dunha Internacional a nivel rexional, seguindo as propostas do Che Guevara.

No 1974 o ERP ocupa o cuartel de Azul e un golpe fascista derroca ó goberno de Córdoba; en maio o ERP ocupa a cidade de Acheral en Tucumán. As loitas sociais son violentamente reprimidas e á morte de Perón o 1 de xullo de 1974, Santucho propón unha tregua militar que as autoridades non aceptan. A partires dese momento a Triple A asasina a decenas de dirixentes sindicais, deputados e xentes da esquerda revolucionaria. Nestes meses de 1974, escrebe “Poder burgués e poder proletario”. O 20 de agosto de 1975 o ERP, ocupa o centro da cidade de Córdoba e propón a creación dunha fronte antifascista con todas as forzas de oposición á ditadura civil, que é rexeitada.

O 23 de decembro ocupan o cuartel Monte Chingolo en Lanús.

O 24 de febreiro de 1976 os militares toman o poder. O 19 de xullo son sorprendidos en Villa Marteli, caendo feridos Santucho e Benito Urteaga e son detidos catro compañeir@s máis. Tod@s son asasinados con posterioridade e os seus cadáveres desaparecidos. Santucho marchaba o día seguinte para Cuba, Benito Urteaga sería o titular interino no organismo de dirección, durante a súa ausencia.

Día 13.

1917. Folga xeral revolucionaria no estado español. A maioría dos traballadores asalariados, en maior numero os do campo que os da cidade, viron baixa-lo seu nivel de vida, desde primeiros de ano, pola enorme suba dos prezos dos produtos de primeira necesidade, mentres os empresarios agrícolas sobre todo, pero tamén os industriais beneficiábanse do desenvolvemento da Iª Guerra Mundial, pois convertéronse en subministradores de numerosos produtos alimenticios, industriais e minerais. Como sempre, os salarios non subiron, polo que ó longo do ano as mobilizacións foron constantes por toda a xeografía do estado; desde primeiros de xuño estalan folgas de albaneis en Bilbao e San Sebastián, de metalúrxicos en Beasaín, dos obreiros do arsenal de Cartaxena e dos agrícolas de Huelva, na construción de Zaragoza, dos mineiros de Penarroia e os panadeiros de San Sebastián, movementos que axudan á dimisión do goberno do liberal García Prieto, enfrontado á presión que representan as Xuntas Militares formadas en diversas gornicións. Ca formación do goberno conservador de Eduardo Dato, a Lliga catalá lanza a campaña pola autonomía e a convocatoria dunha asemblea de parlamentarios para protestar polo peche das Cortes. As folgas continuaron no mes de xullo e agosto, cos metalurxicos de Biscaia e os tranviarios e ferroviarios de Valencia, que se transforma en xeral o 20 do mes.

Diante da situación a UXT convoca unha folga xeral revolucionaria, con apoio da CNT, formándose un comité de folga formado só por uxetistas, Largo Caballero, Saborit, Anguiano e Besteiro. O manifesto era moi pouco revolucionario, contentábase con solicitar un goberno provisorio que asumise os “poderes executivo e moderador” e convocase eleccións libres a Cortes Constituíntes. Este acordo tamén era apoiado polo PSOE e partidos republicanos e, segundo Tuñón, o proxecto era unha “sorte de revolución burguesa e democrática” ca finalidade de acabar co “sistema canovista” instaurado a partires de 1876, que só permitía a alternancia no poder de dous partidos, o conservador e o liberal.

O día 13 a actividade estaba completamente paralizada en Madrid, Biskaia, Asturias, Barcelona, Sabadell, Terrasa, Valencia, Zaragoza, A Coruña, concas mineiras de León, Huelva, Cartaxena...

En Barcelona había un comité de folga dirixido por Pestaña, no que participaban os membros da CNT, Salvador Seguí e Vidiella entre outros.

Pola tarde declárase o estado de guerra e o 14 e 15, prodúcense choques moi violentos entre os folguistas e o exército e a policía; foi perdendo forza durante os días 16, 17 e 18 e o 20 finalizou en todas partes menos en Asturias que seguiu na conca mineira ata o 31.

A lista oficial da represión establecía 71 mortos, 37 en Barcelona e provincia, 150 feridos e máis de 2000 detidos, aínda que as fontes non oficiais, falaban de cifras moito máis elevadas. Pero esta “crise do 17” como se lle coñece na historiografía española, abriu un período de “gobernos de concentración”, pola imposibilidade de gobernos de partido, no que por primeira vez entraron os catalanistas da Lliga.

Esta crise foi un cravo máis no ataúde do sistema canovista, que seguirá funcionando, con grandes dificultades ata a implantación da ditadura do xeral Primo de Rivera

1925. Fundación do Partido Comunista de Cuba. Diversas agrupacións comunistas cubanas xúntanse nunha casa da rúa Calzada no Vedado, e fundan o partido, que se adhire á III ª Internacional. Únense na nova organización, dúas xeracións de revolucionarios, a de Juan Antonio Mella, a dos estudantes e dos sectores máis revolucionarios da mocidade e a de Carlos Baliño, a xeración dos vellos loitadores da clase obreira e o independentismo, que participaran na fundación do Partido Revolucionario Cubano por José Martí.

O primeiro secretario xeral foi José Miguel Pérez, quen anos máis tarde fundará o Partido Comunista de Canarias e será asasinado en Tenerife en 1936.

Día 19.

1936. Asasinato de Federico García Lorca. Non se coñece con certeza se foi na noite do 18 ou na madrugada do 19 cando o mataron xunto ó mestre Dióscoro Galindo e os banderilleiros Francisco Galadí e Joaquín Arcollas, na estrada que une Viznar e Alfacar. Foi un dos máis de cinco mil asasinados pola vesanía fascista na provincia; O xeral Queipo de Llano, xefe Capitanía de Sevilla, impuxo unha tremenda violencia sobre os territorios andaluces onde trunfou a sublevación contra a democracia republicana; en Granada foi fusilado o xeral Campins xefe da Comandancia, por non ser felón, así como o alcalde, o presidente da Deputación, numerosos concellais, o rector da universidade, deputados, sindicalistas e moit@s polo sinxelo feito de ser simpatizantes da república.

O día 9 Lorca, que estaba na casa de verán da súa familia, a Horta de San Vicente, foi golpeado e humillado cando unha banda de fascistas foi buscar ós irmáns do caseiro; refuxiouse na casa dos Rosales, amigos pero falanxistas, onde o detivo o día 16 o antigo deputado da CEDA, Ruiz Alonso. Nos tres días que pasou detido, nada se fixo por parte das súas amizades que apoiaban a sublevación, para salvarlle a vida.

Día 20.

1940. León Davidovich Bronstein, máis coñecido polo alcume de Trotski, revolucionario bolxevique, creador do Exército Vermello e un dos teóricos marxistas máis importante, é ferido gravemente cun piolet de alpinismo, por Ramón Mercader, comunista catalán, personaxe ó servizo das ideas de Stalin, que lograra introducirse no seu círculo íntimo en Coyoacán, México. Morrerá ó día seguinte.

Día 23.

1917. Sublevación obreira en Turín, Italia; as noticias que chegaban de Rusia, tiveron un grande impacto nos milleiros de obreiros turineses, vangarda do proletariado italiano; durante cinco días os traballadores loitaron cas armas na man contra o imperialismo e o militarismo italiano; chegaron a apoderarse de varios arrabaldes da cidade e tentaron, sen éxito ocupa-lo centro onde se atopaban as institucións de goberno e a comandancia militar. O pobo levantou barricadas, cavou trincheiras, rodeou algúns arrabaldes de aramados electrificados e rexeitou durante cinco días todos os ataques do exército e da policía. Morreron máis de 500 obreiros, máis de 20.000 quedaron feridos e moitos dos dirixentes arrestados e afastados da cidade

1927. Despois dun xuízo amañado, prodúcese o “asasinato legal”, en Denham, Massachusetts, na cadeira eléctrica, dos traballadores revolucionarios anarquistas Nícola Sacco, zapateiro, e Bartolomeo Vanzetti, vendedor de peixe; ámbolos dous emigrantes italianos, acusados de roubo a man armada e asasinato de dúas persoas. Posiblemente foran seguidores do anarquista italiano Luigi Galleani, que era partidario da acción violenta contra o estado e as súas institucións, pero nunca se chegou a demostrar.

A súa condena levantou unha enorme onda de solidariedade e protestas dos traballadores asalariados en todo o mundo e a súa morte, producíronse importantes disturbios desde os EEUU ata Xapón pasando por América Latina e Europa.

En 1977 o Estado da Unión onde foron xulgados e asasinados, proclamou a súa total inocencia e pediu desculpas por como se levou a cabo o proceso.

No xuízo Nícola Sacco afirmou: “Non hai xustiza para os pobres en América!
...¡Oh, compañeiros meus, continuade vosa gran batalla! Loitade pola gran causa da liberdade e da xustiza para todos! Este horror debe rematar! A miña morte axudará á gran causa da humanidade. Morro como morren todos os anarquistas, altivamente, protestando ata o último contra a inxustiza...Por iso morro e estou fachendoso diso! Non palidezo nin me avergoño de nada; o meu espírito é aínda forte. Vou á morte cunha canción nos beizos e unha esperanza no meu corazón, que non será destruída... “

As súas figuras, durante moitos anos foron un símbolo da loita de clases e do que é a democracia burguesa, unha ditadura que utiliza todos os medios, case sempre ilegais, para eliminar os seus adversarios.

Día 25

1935. Finaliza o VII º Congreso da Internacional Comunista. Foi o último congreso celebrado pola IC. Estiveron presente 65 países das 76 seccións cas que contaba a internacional. Celebrouse nun contexto moi difícil para os traballadores, en plena crise económica cas súas secuelas de paro e miseria, o ascenso e consolidación do fascismo en Alemaña e derrota dos traballadores onde tentaban opoñerse ó seu avance, febreiro de 1934 en Viena e outubro do mesmo ano en Asturias, cando entra no goberno a CEDA, co seu programa de reforma da Constitución de 1931, que pon en perigo todas as conquistas sociais e democráticas acadadas.

O Congreso aprobou o informe elaborado por Jorge Dimitrov, onde se plasmaba a idea da unidade d@s traballador@s e a creación de Frontes Populares Antifascistas. No informe afirmábase “o fascismo non é un mero cambio de goberno, senón a substitución oficial dunha forma da soberanía da clase burguesa -a democracia burguesa- por outra forma desta soberanía: a ditadura terrorista declarada” e tamén “a grande burguesía necesita o fascismo para poder descargar a crise económica sobre os traballadores, buscar un novo reparto do mundo por medio da guerra e ataca-la URSS”.

Día 28.

1920. Comeza a ocupación de fábricas en Turín, movemento que se vai estender por toda Italia, iniciando o que se coñece como “Biennio rosso”. O motor deste movemento é a creación dos “consellos de fábrica”, organismos sobre o que non vamos debater quen os pulou e teorizou; para moitos historiadores son de carácter anarquistas para outros moitos, ten bastante que ver ca á esquerdista do PSI, futuros dirixentes do Partido Comunista, na que se atopaban Antonio Gramsci, Palmiro Togliatti, Ángelo Tasca e Terracini, que fundan o periódico “L'Ordine Novo” en Turín é, despois da experiencia dos soviets na revolución rusa, inician a discusión sobre a tradición “soviética” na clase obreira italiana e chegan a conclusión que as “comisións técnicas” existentes podían se-lo xermolo do órgano de poder proletario. A idea de Gramsci era que, ó contrario desta comisión, todos os obreiros, todos os técnicos, todos os empregados, todos os campesiños e en curto tempo, todos os elementos activos da sociedade, tanto estiveran sindicados como non, pertenceran ou non a un partido, só polo feito de ser obreiro, campesiño, etc, tiñan que converterse de sinxelos executores, en dirixentes do proceso produtivo. Ó contrario que a “comisión técnica”, que era elixida polos traballadores afiliados a un sindicato, para discutir co empresario, os consellos, elixidos desde abaixo nas fábricas, nos talleres, nos barrios, etc, non tiña que discutir co capitalista, senón substituílo para regular de arriba a baixo a vida da fábrica, taller, etc e substituír tamén a quen o capitalista poñía nas institucións.

Esta discusión non foi “académica”, levárona ás fábricas, a maioría das veces a petición dos propios traballadores e tivo unha ampla repercusión na cidade de Turin e concretouse no artigo de “L'Ordine Novo” do 21 de xuño de 1919, titulado Democracia Operaia; desde o mes de maio do ano 1919, iníciase a eleccións de consellos que se consolidan en setembro, co da Fiat- Brevetti; os da Fiat-Centro os imitaron despois dunha grande campaña publicitaria. Seguíronse formando nas fábricas da Fiat, da Lancia, etc, a pesares da indiferenza do congreso do PSI que non lle adicou o movemento ningunha sesión. A primeira acción coordinada dos Consellos lévase a cabo o 3 de decembro de 1919, cando en menos dunha hora mobilizan a máis de 120.000 traballadores en Turin. Pero un movemento tan importante tiña que chocar cos industriais e se vai producir a finais de marzo de 1920 a causa da introdución en Italia da “hora legal”. Moitos traballadores solicitaron que o horario laboral fora pola hora solar; o non ser aceptado estalou a folga e os empresarios responderon co peche das fábricas e a toma das mesmas polo exército. A partires dese momento se van producir en Italia folgas constantes e mobilizacións, posto que os empresarios, na negociación manteñen unha postura moi dura e introducen o tema dos consellos, esixindo poñer fin ó proceso; no mes de agosto néganse a discuti-la suba salarial. En todo o país iníciase unha etapa de mobilizacións proletarias que consistía en entrar nas fábricas e non traballar ou facelo a un ritmo baixo, para que se producira o arbitraxe do goberno; pero esta acción puramente demostrativa, enmarcada dentro do que pode ser unha política sindical reformista, se convirte en revolucionaria, sobre todo en Turín, cando os obreiros entran nas fábricas e os consellos asumen todos os poderes, iniciándose a ocupación das mesmas.

A creación dos consellos de fábrica, vai aguza-las contradicións no seo do PSI e tamén no grupo de L'Ordine Novo, que se dividirá pola cuestión das relacións consellos-sindicatos.