A perspetiva dun enfrontamento das potencias imperialistas tradicionais, a chamada Troika (EE UU, Xapon e a Union Europea) côas novas potencias emerxentes, que algumha como China anuncia que vai resgatar as finanzas europeas, non é descartable a médio/longo prazo, pola decadencia desa Troika e a aparicion de novos competidores polo mercado mundial. Mas un sector da esquerda segue ancorada aos esquemas prévios á crise: un mundo dominado pola CIA e os EE UU, e os demais os seus criados; e umha clase traballadora sumisa e alienada pola derrota da restauracion do capitalismo.
Este esquema morreu côas hipotecas subprime. Nin os EE UU son hoxe a potencia hexemonica (si a dominante), nin as clases populares asisten sumisas á crise. É preciso adecuar os nosos análises á realidade para non cair em maniqueísmo como aconteceu com Libia e a revolucion árabe: hoxe o perigro de colonizacion em Africa non so vem da OTAN, mas tamen vem do capital chinês, dono de media Africa XA!.
Temos que prepararnos para revolucions que non seguen os esquemas fixados polo imperialismo (no mundo árabe non existia sociedade civil so “terroristas” islamistas, dixeron o longo de anos, e este demonstrou o contrario), e para a aparicion de novas potencias imperialistas contra as que loitar
Catro anos despois de que tras as hipotecas subprime, a economía capitalista descubrise que o fin da historia, e das crises, estaba lonxe, o mundo volve á montaña rusa da especulación, agora a conta das “apostas” sobre a débeda e o déficit dos estados, que alcanzou o seu momento máis rechamante coa rebaixa, histórica, da cualificación dos EEUU.
Se non quiser quedar collidos nas saídas socialdemócratas á crise (ou nin tan sequera iso, keynesianas), há que retomar cal é o motor da crise, que non é a débeda nin o déficit, é a caída da taxa de lucro e a crise do modelo de acumulación, o que está a xerar conflitos interburgueses brutais (ha unha viaxe "secreta" de Hillary Clinton á China e Extremo Oriente, pois China vén de constituír un mercado libre por fóra do ASEAN, e sen control ianqui), verdadeiras guerras financeiras onde se xoga o futuro da moeda que vai ser o referente (dólar, euro, yuan, ou a moeda que propón o goberno chines), e pór a que permitirá absorber o plusvalia mundial para a súa burguesía, como sucedeu con líbraa no seu momento ou co dólar agora. A débeda e o déficit son a propaganda para impor algo pior. Son as palabras de orde actuais como foron as hipotecas subprime no seu momento, posto que non son realidades económicas, senón conceptos contables/políticos modificables por lei, como no debate ianqui sobre o "limite" da débeda e o déficit. De feito, para resolver o problema, o Tea Party propón, directamente, o non pago da débeda aos chineses.
Se o problema fose a débeda ou o déficit, chegaria con subir os ingresos; isto chámase keynesianismo. Pero... o problema é máis de fondo, porque na situación actual de caída da taxa de ganancia e de crise do modelo de acumulación (petróleo, etc.) o capitalismo esta atrapado na vella contradición entre os capitalistas e políticos atados aos "vellos" modelos de acumulación de capital, que se concreta nun sistema de produción de mercadorías obsoletas, e a incapacidade para que un novo modelo de acumulación de capital alume, e que xere unha nova onda expansiva da economía: é a concretización da contradición sinalada en Critíca da Economía Política de Marx, cando di que do choque entre o desenvolvemento das forzas produtivas coas relacións sociais de produción, xorde unha "era de revolución social".
Isto é o que significa a destrución masiva de forzas produtivas. Destruír para construír. O capitalismo ten saídas á crise, pero a gravidade da crise imporia unha saída máis dura, pero as contradicións ainda non se desenvolveron até ese punto. Por isto, a débeda/déficit non é máis que unha xustificación para facelo sen tocar aos propietarios dos medios de produción, senón sobre as costas da clase traballadora.
A morte do vello modelo de acumulación
O modelo de acumulación que sentou as bases do capitalismo imperialista ao longo do século XX foi construído sobre o fordismo, o consumo de masas e a industria do petróleo/automóbil. Este modelo, tras as II Guerra Mundial, introduciu novos sectores produtivos baseados no consumo de masas, a industria do cinema (segundo sector industrial que achega ao PIB ianqui) e o espectáculo (TVs). Nos noventa uniuse un novo sector, a informática e no dous mil, a construción. A caída da taxa de ganância en todos eles non é máis que a expresión do seu esgotamento como columnas vertebrais para a acumulación de capital, e é a que esta no fondo da crise da até agora primeira potencia mundial.
É de caixón que se a crise xéraa á baixa taxa de ganancia, sexa a burguesía que até o de agora beneficiabase dela quen máis o sufra, aínda que formalmente expórtea polo dominio do dólar. Só puderam superar coa aparición e dominio dun ou uns novos sectores da produción que tiren da economía, é dicir, que se convertan en obxectivo de novos investimentos produtivos xerando unha taxa de ganancia atractiva para os capitalistas.
A crise dos 70 xa anunciou o que esta sucedendo. A ruptura de Bretton Woods a proposta do Pte Nixon e a desaparición da paridade dólar-ouro (o dólar era tan importante que o ouro estaba ligado a el), provocaron un efecto contraditorio, a aparente fortaleza que supuña que o dólar era a moeda referente a nivel internacional, en realidade agochaba unha gran debilidade: o imperialismo ianqui non podía soster os acordos realizados tras a súa vitoria porque comezaban a xurdir competidores, con Xapon á cabeza, e tras el Alemaña.
A medida, de aparente forza, en realidade só apoiábase na superioridade militar esmagadora, no control dos organismos internacionais (FMI, OTAN, ONU) e a súa moeda, o dólar. Pero o imperialismo ianqui comezaba a ser un xigante con pés de barro: a causa da caída de todos os imperios comezaba a facer o seu labor de topo, a caída da produtividade do traballo fronte aos seus competidores.
O desenvolvemento das forzas destrutivas é dicer, a produción de mercadorías que non achegan riqueza á sociedade, senón que o seu uso só vai destinado ou ao gasto suntuario ou á destrución, o armamento (o que se coñece como o complexo militar industrial), convértese en case o 50% da economía norteamericana. Hoxe a economía norteamericana esta, nun 70%, orientada a este tipo de desenvolvemento ou ao sector servizos. Só o 30% dedícase á produción de mercadorías.
Este PIB improductivo, e por tanto especulativo, non pode soster un dólar como moeda referente da economía mundial. Tarde ou cedo esta contradición explodira, e vaino a facer na nación máis poderosa militarmente falando do mundo.
De banqueiro e fábrica do mundo a endebedado e consumidor
A EE UU saíron da II Guerra como os acredores de todos co Plan Marshall, e como a fábrica do mundo, era a única nación industrializada co seu aparello produtivo a pleno rendemento. Os produtos norteamericanos alagaron o mundo, desde Hollywood até os automóbiles. Todas as grandes marcas eran ianquis.
Hoxe a EE UU son a nación máis endebedada do mundo e ten que importar a maioría dos produtos. Seguen sendo a primeira potencia mundial, si; pero xa non son a hexemónica. Parafraseando a Trotski no Programa de Transición, de últimas a crise económica redúcese á crise de dirección da burguesía imperialista.
Da mesma maneira que o Imperio Británico comezou a súa decadencia cando Liverpool e Manchester deixaron de ser a fábrica do mundo, para que esta comezase a ser Detroit, Pittsburg e as cidades do Medio Oeste Yanki, os EE UU están no mesmo proceso. E da mesma maneira que esta decadencia alongouse perante 20 ou 30 anos, agora estamos no mesmo proceso nos EE UU.
E tamén da mesma maneira que mentres os británicos entraban en decadencia, pero a súa moeda seguía sendo a dominante e a súa Armada a máis poderosa do mundo, o dólar e o exército ianqui son os que, aínda, mantén a ficción do poderío norteamericano (coa axuda da fábrica de “soños” que se chama Hollywood).
Tendencia á nivelación (perecuación) da taxa de ganancia
A crise actual basease na caída tendencial da taxa de ganancia, ese é o motor de fondo da situación. Pero ligada a esta caída hai outra lei tendencial no capitalismo, que é a nivelación (perecuación) da taxa de beneficio.
“As empresas que operen con produtividade media do traballo no ramo (que será a regra xeral) recibirán a taxa media de ganancia. Empresas que operen por baixo da produtividade media do traballo recibirán menos que a taxa media de ganancia e correrán o risco de verse empuxadas ao peche en casos de crises e depresión. As empresas que fixesen avances tecnolóxicos, que operen a un nivel de produtividade do traballo superior á media, gozarán dunha plusganancia transitoria, é dicir, dunha ganancia por encima da ganancia media resultante da diferenza entre os seus custos de produción individuais e os custos de produción medios do ramo. Pero esa plusganancia desaparecerá xeralmente en períodos de crises e depresión, cando a nova tecnoloxía xeneralícese no ramo e a produtividade media do traballo (o valor da mercadoría) adáptese a esa produtividade inicialmente elevada”. (E. Mandel, Cen Anos de Controversias sobre O Capital).
Esta lei explica as contradicións internas do capitalismo, a aparicion de novos sectores que dominan os anteriores, e de como este é capaz de superar as crises, aínda que coma se fosen areas movedizas, para preparar outra pior. E na fase actual de sistema, onde o desenvolvemento das forzas produtivas transformouse no que Marx cualificou como forzas destrutivas (aquelas que producen mercadorías cuxo valor de uso non aumenta a riqueza da sociedade, senón destrución), esta sucesión de crise ameazan cada vez máis a pervivencia da humanidade.A situación actual.
Lenin definiu unha situacion revolucionaria co aserto: cando os de arriba xá non podem gobernar como ate do de agora e os de abaixo non queren.
É evidente que a crise capitalista e a súa crise de dirección política demostran que os de arriba xa non poden seguir gobernando como até agora, que están a buscar unha saída. Na política burguesa, “procurar” significa pelexar, loitar, armar guerras comerciais, financeiras, monetarias, ou guerras parciais para determinar quen queda coa parte do león do mercado mundial
De feito, por referirme todo o máis recente desde o 11 S: todas as guerras desde aquel momento tiveron dúas frontes para o imperialismo ianqui, un, o de dominar os pobos e saquear as súas materias primas, dúas, demostrar aos seus competidores (Europa até agora) quen manda. De feito, todos os países incluídos no “eixo do mal”, desde o Iraq até a Venezuela, había ou anunciaron que ían pasar parte importante dos seus reservas e das súas operacións comerciais ao euro. E isto é un desastre para o dono da “máquina de facer dólares”.
“O característico do imperialismo é precisamente a tendencia á anexión non só das rexións agrarias, senón mesmo das máis industriais (apetitos alemáns respecto de Bélxica, dos franceses en canto a Lorena), pois, en primeiro lugar, a división xa terminada do globo obriga, ao proceder a unha nova repartición, a estender a man cara a toda clase de territorios; en segundo lugar, para o imperialismo é substancial a rivalidade de varias grandes potencias nas súas aspiracións á hexemonía, isto é, a apoderarse de territorios non tanto directamente para si, como para debilitar ao adversario e quebrantar a súa hexemonía (para Alemaña, Bélxica ten unha especial importancia como punto de apoio contra Inglaterra; para Inglaterra tena Bagdad como punto de apoio contra Alemaña, etc.”. (Lenin, O Imperialismo Fase Superior do Capitalismo, o subliñado é meu).
Agora os inimigos a bater son as novas fábricas e acredores do mundo, os BRICs. Especialmente China, que non só é fábrica senón banqueiro da EE UU. É histórica a visita de J Biden, Vicepresidente de ÚSAOS, a China tras a rebaixa da cualificación da débeda norteamericana a “tranquilizar” aos investidores chineses, quen posúen 1.2 billóns europeos (12 ceros) de reservas en dólares, e a súa esixencia aos USA de “seriedade e rigor” nas súas políticas económicas. O gato visitando a cova do rato, a darlle explicacións. Iso non o fai unha potencia hexemónica, faino o cliente ante o banqueiro.
E os de abaixo, côas revolucions árabes, as mobilizacions nos EE UU o ano pasado em Wisconsin, as ocupacions de parlamentos estatais, e o Ocupa Wall Street em centos de cidades ianquis, coas folgas xerais gregas e as grandes mobilizacions do 15 Outubro em médio mundo, ... pondo todos no centro o rexeitamento á crise capitalista (“o problema non son as persoas é o sistema”, berrase nas manifestacions do 15M), demonstran que tamen nesto o mundo esta nunha profunda mudanza, que a clase traballadora e os pobos do mundo comezar a despertar e a respostar ás clases dominantes, ao capitalismo e os seus gobernos.
Galiza, 1 de novembro de 2011
No hay comentarios:
Publicar un comentario