Todas as institucións de
carácter mundial, tanto económicas como políticas, amosan estes
días a grave preocupación que lles produce a esterilidade de todas
cantas medidas foron tomadas para saír da crise. Admítense os
curtos avances e os retrocesos importantes que se producen desde hai
anos. Só no estado español o Partido Popular practica un
avestrucismo suicida.
A pesares de todos os
seus esforzos e recorrendo a todo tipo de argumentos, a mentira o
máis cotiá, para enganar ós distintos pobos que configuran o
estado español nesta precampaña electoral longa, que desembocará
nas eleccións municipais, autonómicas e xerais do ano 2015, sobre a
bondade da súa política económica, as cifras son testanas e
quítanlle a razón ó PP; todo indica que a situación económica
vai a peor e a maioría da sociedade a sofre nas súas carnes.
Como pode o PP tentar
convencernos de que España vai ben nun contexto europeo de Italia
entrando en recesión, a posibilidade de que Francia o faga nun
período curto e o estancamento da economía de Alemaña?. Unha
economía subordinada como a nosa, baseada nos servizos, co sector
industrial maioritariamente en mans foráneas, o automóbil, non pode
ir nunca ben cando no noso entorno, as potencias industriais de
Europa, non van ben. E Francia a quen toda unha serie de
comentaristas consideraban desde hai anos, o “enfermo da UE”, non
vai nada ben. No primeiro semestre do presente ano, o noso veciño
tivo un crecemento do PIB cero, o déficit público atópase polas
nubes, superando con moito o 3'8 prognosticado, o desemprego supera
os 3.500.000 e sumándolle os que teñen traballo temporal, sitúase
por enriba dos cinco millóns; pois ben en vez de estimula-lo
consumo, medida máis na liña dun partido que se chame socialista,
aínda que igualmente ineficaz, optou Hollande polo chamado “Pacto
de Responsabilidade” que lle outorga ó sector privado privilexios
fiscais por máis de 30.000 millóns de euros, para cuxo
financiamento reducirase o gasto público en máis de 50.000 millóns
de euro ata o ano 2017; falando claro, se carga sobre a maioría dos
franceses, os custes deste plano, reducindo orzamentos en servizos
públicos, salarios, prestacións sociais, etc. É polo tanto lóxico
que a popularidade de Hollande atópese polo chan.
No mes de agosto deste ano o índice de confianza na UE baixou ó seu nivel inferior en oito meses e os 18 países do euro asisten estes días á confirmación do estancamento na esperada recuperación económica.
Os números no estado
español tampouco son bos; desde que o PP entrou no goberno
producíronse 700.000 parados máis e reducíronse en 600.000 o
número de afiliados á SS; e un grande número de parados, así
como a redución da masa salarial e a transferencia cada vez maior
das renda do traballo ás do capital, teñen unha influenza decisiva
sobre o consumo o que trae aparellado a queda do IPC e a posibilidade
de deflación, un dos perigos entre outros moitos, que debe sortea-la
economía española.
Ó anterior hai que
unirlle as malas novas sobre o que Rajoy o seu goberno e partido,
consideraban o exemplo máis claro da boa marcha da economía, da
vitalidade da mesma: o aumento das exportacións; pois ben, nos
últimos meses están a caer ata aumentar en 11.000 millóns de euros
o déficit comercial exterior e seguirán a caer de entrar Francia
en recesión, o principal país receptor das mesmas e tamén cas
medidas tomadas por Rusia sobre unha parte importante de produtos
alimenticios, froitas, verduras e hortalizas, que non sempre se
exportaban directamente, tamén facíase a países que servían de
intermediarios e que si non os poden revender a Rusia tampouco terán
interese en continua-las mercando. O tema da fortaleza do euro, que a
Alemaña non lle importaba, as súas exportacións aumentaron no
segundo trimestre do ano nun 3%, parece que cas medidas tomadas polo
Banco Central Europeo de rebaixar tipos e mercar débeda pódese
solucionar polo momento; polo tanto imos ver, nos próximos meses, se
era o factor determinante para a queda das nosas exportacións ou hai
outros parámetros que si o son.
A débeda pública
española supera por primeira vez, no mes de agosto, o 100% do PIB,
un billón de euros; ó inicio da crise atopábase no 36%. Imposible
de pagar por moito que baixe a prima de risco. Este espectacular
aumento é resultado das políticas fiscais que desde 2006, tiveron
como obxectivo rebaixar as cargas ós máis ricos e as grandes
empresas, a dilapidación do estado e a corrupción, o fraude fiscal
apenas perseguido, a economía mergullada e a asunción das débedas
dos bancos e caixas.
Esta situación de
estancamento xeneralizado da economía española, reflíctese nas
cifras de paro do mes de agosto en que aumentou o número de parados
en 8.070 segundo os datos oficiais, cando o ano pasado todo eran
parabéns pois creáranse no mesmo mes 37 novos postos de traballo,
e para o goberno era indicativo de que nos atopábamos no bo camiño
grazas á reforma laboral..
A UE e o Estado Español,
polo tanto, non van moi ben, e a en outros momentos chamada
“locomotora mundial”, a economía estadounidense tampouco, a
pesares da capacidade que teñen para maquillar malas cifras e
aprobar hai seis anos as medidas que o BCE toma agora, principios de
setembro, como as que nos van a salvar da catástrofe, e que eran
reclamadas sobre todo polos que se seguen a denominar “socialistas”.
Ós preto de 50 millóns
de norteamericanos que viven na pobreza máis absoluta, 13,4 millóns
de nen@s, hai que unir os 110 millóns,
son as últimas cifras publicadas, de persoas que reciben axudas
para alimentos. O 4 '3 % de familias con
nenos/as viven con dous
dólares ou menos ó día.
Un dos homes de negocios
máis coñecido dos EEUU afirmaba nun medio de comunicación, que
EEUU deixara de ser un país rico, pois un país que ten a enorme
débeda, 16 billóns de euros e ten que saír a pedir prestado fora,
non o é; que ten ademais unhas cifras manipuladas sobre o paro, as
cifras oficiais do paro as considera mentira, e afirma que as reais
están entre un 18-21 % e cunha máis que inevitable redución da
cualificación crediticia non pode considerarse rico. Remataba as
súas afirmacións dicindo que EEUU atopábase en recesión e dentro
de pouco, penso que é un pouco esaxerado, será como Grecia ou
España.
A máquina de facer
dólares segue a traballar sen descanso, sen estar apoiadas estas
emisións pola creación de riqueza ou como en tempos, polo ouro da
Reserva Federal, o que a curto e medio prazo vai complicar aínda
máis a saída da crise..
O profesor de economía
Paul Craig Roberts escribía no portal financeiro “Zero Hedge”
que a economía dos EEUU baséase, entre outros parámetros, na
manipulación dos prezos, o control especulativo dos produtos
básicos, o apoio do dólar por parte dos estados monicreques de
Washington e estatísticas oficiais manipuladas e falsificadas.
Algo non debe marchar moi
ben, a pesares da constante propaganda que os neoliberais fan da
economía dos EEUU, cando na xuntanza celebrada en Jackson Hole,
Wyoming, no mes de agosto pasado de Bancos Centrais, xuntanza á que
non acudiu o de China, entre os informes estudados atopábanse os de
dous economistas laborais, Steven Davis da Universidade de Chicago e
Jhon Haltiwarger da de Maryland, nos que se afirma que o mercado
laboral norteamericano é cada vez menos dinámico, menos fluído, o
que se traduce nun maior desemprego, menor produtividade e descenso
dos salarios. Alertan de que os EEUU van camiño de perder unha das
súas “fortalezas económicas”, o sólido fluxo de traballadores
entre postos laborais e a rotación do emprego. A taxa de fluidez do
mercado laboral dos EEUU caeu un 25% desde 1990, o que se traduce en
menores niveis de emprego.
A propia presidenta da
Reserva Federal na mesma xuntanza, a señora Yellen afirmou “que os
mercados laborais dos EEUUU seguen freados polos efectos da grande
recesión e a FED debería moverse con cautela a hora de determinar
cando a economía estará suficientemente forte como para eleva-las
taxas de interese”
Polo tanto as
dificultades son grandes para supera-la situación de crise na que se
segue a considerar, aínda que non sexa certo, primeira economía
mundial.
Do mesmo xeito que no
estado español un índice claro de que a situación económica non
mellora é o aumento do gasto en material antidisturbios, nos EEUU
acontece algo parecido. Nese país existe un programa de
transferencia de equipamento militar, avións, vehículos blindados,
grandes ametralladoras, blindados antiminas, etc, ás policías
locais e estatais, aprobado desde hai anos polo Congreso; pois ben,
se no ano 1990 estas transferencias foron por un valor de 1 millón
de dólares, no 2013 esta cifra ascendeu a 450 millóns, o que pode
querer dicir que as forzas represivas prepáranse para reprimi-lo
pobo norteamericano con armamento de guerra, no caso de que a crise
siga a avanzar e aumente cada vez máis a mobilización social.
Algúns sociólogos xa apuntaron hai tempo, que a brutalidade
practicada polas forzas represivas nas rúas dos EEUU, e maior que a
utilizada en algúns países ocupados.
E nos BRICS tampouco as
economías poden ir moi ben, por estar inseridas no mercado mundial e
a principal economía dos mesmos, China, se nos atemos ó índice
adiantado de “Xerentes de Compra”, composto a súa vez por doce
subíndices, referido ó sector manufactureiro, caeu ó nivel máis
baixo dos últimos tres meses, ata o 50'3, caída que se ven
producindo desde hai preto dun ano, aínda que en xullo acadara o
51'7. Hai que dicir que de chegar a 50 estaríamos nunha situación
de claro estancamento.
Caeu tamén o crecemento
no investimento en infraestruturas e o inmobiliario nun 11'9 %, así
como desacelerouse o de produción de aceiro, un 4'4 % respecto o
mesmo mes do ano anterior e o industrial no seu conxunto. Outro
subíndice o de novos pedidos, que no mes de maio atopábase no 52'8,
tamén descendeu.
E si a economía de China
non vai ben, tampouco marchará ben a dos BRICS nin a mundial, a non
ser que a de España faga de “locomotora mundial” co Rajoy de
“fogueiro maior” e Montoro e Guindos de axudantes; non esquezamos
as verbas do segundo, moi parecidas ás do presidente Rodríguez Z.,
nos momentos de delirio, “a economía española é o asombro do
mundo”.
Existe polo tanto un
risco inminente dunha nova recesión a nivel mundial, tan brutal como
a que comezou nos anos 2007-08 e a pregunta pertinente desde o meu
punto de vista é, que esta a fallar se todo indica que a taxa de
ganancia se ten recuperado?
Eu sempre fun partidario
de analizar o proceso capitalista como un proceso contrario ós
ciclos, teoría exposta xa hai moitos anos por Kondratieff, que
afirmaba que, mecanicamente, cada 20 ou 30 anos producíanse fases
expansivas e recesivas. Creo que a historia nunca se repite.
Considero que as elaboracións de Mandel no capítulo cuarto da súa
obra “O Capitalismo serodio” no que fala das ondas longa,
corrixiu estas afirmacións e sinalou que esta alternancia non é
mecánica, que se producen fases expansivas e represivas, marcadas
por características moi específicas. O paso da fase expansiva á
depresiva é endóxeno, é dicir resultado dos mecanismos internos
do sistema, pero o paso da fase
depresiva á expansiva é esóxeno, non automático, e debe
supor unha reconfiguración do entorno social e institucional.
Pasar á fase expansiva require pois, reconstituír unha nova orde
produtiva. Non se pode asociar ó tempo de vida do capital fixo. Polo
tanto o enfoque de Mandel non atribúe moita importancia ás
innovacións tecnolóxicas na definición desa nova orde produtiva, o
papel esencial o van xoga-las transformacións sociais.
Mandel
consideraba, e mantívose firme na súa posición ata finais da súa
vida, a existencia de “ondas longas do desenvolvemento
capitalista, que implican ondas
longas de produción, emprego, ingresos, investimentos, acumulación
capitalista e da taxa de beneficio”.
Pois
ben, como afirma Husson, unha das características da fase neoliberal
na que nos atopamos é precisamente a de desconectar as diferentes
variables que Mandel utilizaba; cuestión que queda moi clara se
analizamos os datos e gráficos da Comisión Europea referidos á
Triada, UE, Xapón e
EEUU, onde se pode
apreciar como Taxa de Beneficio e Acumulación
se desaxustan a partires de mediados da década dos anos oitenta e o
mesmo acontece o analizar conxuntamente a de Beneficio
e a de Produtividade,
desaxustes que coinciden xusto cando as políticas de corte
neoliberal para recupera-la queda da taxa de beneficio, son máis
agresivas.
Saíremos
da crise cando axusten o ritmo estas tres taxas? É posible cas
deslocalizacións e a competencia intercapitalista baseada na baixada
dos salarios e o aumento das horas traballadas, aumenta-la
produtividade? Unha nova perspectiva tecnolóxica e o aumento da
composición orgánica do capital, non levaría de novo á queda da
taxa de ganancia e reinicia-lo proceso de crise?. No capitalismo non
hai saída.
Os
traballadores, ademais de cavilar sobre todas estas cuestións para
non deixarse enganar pola propaganda cotiá do poder e dos seus
representante nas institucións, que ó tempo que falan de estar no
camiño de saída da crise seguen dispostos a tomar máis medidas
contra d@s asalariad@s,
deben tamén preocuparse por abrir dunha vez por todas a perspectiva
do socialismo, do cambio de sociedade e de modo de produción.
En
Galicia no mes de setembro de 2014.
No hay comentarios:
Publicar un comentario