<h1>OUTRA INTERPRETACIÓN DA CRISE CHINESA.</h1>

Roberto Laxe

É precisa esta aclaración porque estamos a asistir a unha interpretación da crise chinesa en clave burguesa, que se caen as exportacións, que se o PIB non crece ao ritmo debido (home, dun 7.5% previsto, crecer un 7.4 non é como para facer unha traxedia grega), que se o prezo do petróleo abarátase pola caída da demanda chinesa e o exceso de produción do fraking norteamericano, ao que axudou o agasallo envelenado de Arabia Saudita o negarse a reducir a súa produción, cando a EE UU pedíronllo hai uns meses, posto que o fraking non é rendible por baixo dos 60/ 70 dólares o barril.


Imos, como sempre, os apoloxistas do sistema, xunto con todos os neo keynesianos disfrazados de esquerdistas, botándolle a culpa ás estatísticas e aos datos contables, non á economía real, evitando ir á raíz do problema onde nacen as crises, as estruturas do sistema capitalista: A produción industrial creceu un 8,3 % o ano pasado, mentres que o ano anterior fixérao un 9,7%, este é o dato da "economía real" que determina todos os demais, porque a cuestión é como volven a ese crecemento, ou a taxa de explotación crece de tal maneira que son maiores os beneficios (produtividade).

A crise chinesa detonou, só detonou, non confundamos causas con efectos, cando fai uns 15 días o goberno devalou o yuan, rompendo a súa atadura co dólar, certificando o fin da "chinamerica", nun camiño que lle leva a entrar no saco das moedas refuxio, é dicir, das potencias que se reparten a través das políticas monetarias o saqueo do traballo excedente xerado no mundo. A EE UU levan o 6% do PIB mundial polo control de dólar nos fluxos monetarios, despois van o euro, o yen, líbra,... China, con esa desvalorización, dixo que quería que o yuan entrase nese saco.

China converteuse na fábrica do mundo mentres este debatíase desde os 80 nunha fuxida cara a adiante, co neoliberalismo e a economía de "casino" subseguinte, que xerou a liberalización do sistema financeiro e a desindustrialización, ata que explotou no 2007.

Consciente ou inconscientemente, a burguesía chinesa comprendeu que o capitalismo é, mentres sexa capitalismo, un sistema de produción de mercadorías, non da súa distribución nin do financiamento da súa compra, senón da produción. Tras a represión de Tiananmenn, e sobre unha superexplotación brutal da man de obra, mantida pola ditadura do aparello do PCCh, nun marco de retroceso da capacidade industrial das grandes potencias, a parálise de Xapón desde os 90, a decadencia da EE UU e a división europea, a burguesía chinesa viviu un proceso de acumulación primitiva de capital só comparable á da EE UU a finais do XIX e comezos do século XX, cando Europa empeñábase en destruírse a si mesma con dúas guerras.

Da mesma maneira que a EE UU entraron polos ocos que deixaron esas dúas devastaciones mundiais, pasando de ser a fábrica do mundo a ser o seu banqueiro (en brillante análise de Trotski, cando tras a Iª guerra dilles aos gobernos británico e francés que non alardeen da súa vitoria fronte a Alemaña, porque dela saíron debedores de EE UU), China entrou polos ocos da crise que as potencias euro norteamericanas veñen deixando desde os anos 70. A derrota de Vietnam non só foi política, senón que nela a EE UU enterraron literalmente miles de millóns de dólares, como despois sucedeu en Iraq ou Afganistán.

Esa acumulación de capital nos últimos 24 anos, traduciuse nun PIB sempre de dous díxitos, mentres o resto do mundo a duras penas pasaba do 4/5%. Este diferencial agravouse desde o 2007, cando estala a Gran Recesión, e China mantén os dous díxitos, baixa ao 9% e agora está no 7.4%. O diferencial xa é brutal, posto que as potencias occidentais teñen resultados negativos, co -5% de Alemaña no 2010.

O PIB é un dato contable non moi fiable, posto que inclúe como "produto" o que son gastos da administración, etc... Pero permite facerse unha idea de cales son as diferenzas de acumulación de capital entre un estado e outro.

Pois ben... China, ao acumular un gran capital excedente da superexplotación dunha forza de traballo maioritariamente ex campesiña, e nese marco de decadencia do conxunto do sistema, convértese no acredor/banqueiro do mundo: a débeda pública norteamericana en mans de China é de 3 billóns (europeos) de dólares. Graficamente, tres veces o PIB ou a débeda pública española, como Brasil, Venezuela, etc. Non só iso, China (a súa burguesía) é propietaria do 30% da débeda española, da débeda grega, da portuguesa,... É o principal investidor en América Latina, copando mercados no que antes eran o "patio traseiro" dos EEUU . Financia proxectos "rompedores" como a canle de Nicaragua, alternativo ao de Panamá. En África é o principal comprador de terras, xa enviou soldados a Súan para protexer os seus investimentos e está a aumentar as súas augas territoriais ("espazo vital"?) a base de illas artificiais no Mar de China.

China converteuse nunha potencia imperialista e a súa crise ten todas as semellanzas coa que sufriu a EE UU no 29; é unha crise de crecemento, non froito da súa decadencia, senón de "madurez". Non é que China entre en recesión cun 7.4% de crecemento!; a ninguén no seu san xuízo ocorreríaselle dicir iso (se no Estado Español falan de recuperación cun 2/3%, de que falarían o seu tivésemos o 7%); non, o problema é que a previsión é que tenda á baixa, á "estandarización cos crecementos" co resto do mundo, como afirmou un economista hai pouco.

E isto que significa. Marx sinalo que a lei fundamental da economía capitalista é a Tendencia decrecente da taxa de ganancia; a que pon en relación inversa o aumento da produtividade froito dunha maior formación bruta de capital (investimento en maquinaria que permite a cada traballador producir máis que sen ela), é dicir, un aumento da composición orgánica de capital.

O capital chinés, tras o pau dos anos 2008/2009, cando as caídas das exportacións a consecuencia da crise financeira mundial, provocáronlle unha caída do PIB, fixo unha política de New Deal... Investiron miles de millóns en autoestradas (até o Tíbet), sistemas ferroviarios de Alta Velocidade, eléctricos, etc.; modernizáronse, imos, e iso aumento a composición orgánica do capital, a súa produtividade o que, inevitablemente, traduciuse a unha tendencia á baixa dos beneficios empresariais. A tendencia á baixa do seu PIB é a manifestación contable desa tendencia.

Ademais China está a sufrir os efectos doutra das leis da economía descubertas por Marx, a tendencia á igualación das taxas de beneficios (a "estandarización dos crecementos").

"As empresas que operen con produtividade media do traballo no ramo (que será a regra xeral) recibirán a taxa media de ganancia. Empresas que operen por baixo da produtividade media do traballo recibirán menos que a taxa media de ganancia e correrán o risco de verse empuxadas ao peche en casos de crises e depresión. As empresas que fixesen avances tecnolóxicos, que operen a un nivel de produtividade do traballo superior á media, gozarán dunha plusganancia transitoria, é dicir, dunha ganancia por encima da ganancia media resultante da diferenza entre os seus custos de produción individuais e os custos de produción medios do ramo. Pero esa plusganancia desaparecerá xeralmente en períodos de crises e depresión, cando a nova tecnoloxía xeneralícese no ramo e a produtividade media do traballo (o valor da mercadoría) adáptese a esa produtividade inicialmente elevada?. (E. Mandel, Cen Anos de Controversias sobre O Capital).

A crise chinesa é produto dos efectos combinados de ambas leis do capitalismo. Pero é unha crise de "madurez", porque China non é un país endebedado, cunha industria laminada polas deslocalizacións, e unha clase media, incluídos sectores da clase obreira, en decadencia. Ao revés, China é o banqueiro do mundo, segue sendo a súa fábrica e a clase obreira chinesa esixe o seu parte do pastel en salarios e condicións de traballo acordes coa súa produtividade (as 200 mil folgas do pasado ano tiñan ese sentido).

China ten ferramentas financeiras e tecnolóxicas para desenvolver até o final as forzas contrarrestantes que Marx sinalaba como freos á tendencia decrecente da taxa de ganancia, sen necesidade de tocar á clase obreira. O aumento da explotación da clase obreira, sobre a base da intensificación de traballo, é dicir, mecanizando máis as empresas e fábricas; o abaratamento dos elementos do capital constante, para iso conta co monopolio estatal da industria pesada; e o aumento do comercio exterior, o que reforzaría o seu papel como potencia imperialista, posto que é tenedor da débeda de países como a EE UU ou o Estado Español, o que lle dá unha marxe de manobra financeiro e monetario moi grande.

A burguesía chinesa atópase, desta maneira, nunha disxuntiva, se quere seguir crecendo como en anos anteriores, xa non lle basta co vello modelo de superexplotación feroz da súa forza de traballo, ten que complementar o seu crecemento co saqueo das riquezas humanas e materiais dos países onde inviste, que lle permitan "complementar" a decaída taxa de ganancia. Pero isto lévalle, queira ou non, ao choque cun mundo xa repartido, onde a EE UU seguen levando a duras penas a voz cantante.

Quererá a burguesía chinesa dar ese paso...? A súa crise económica obrígalle a facelo, que o faga ou non, non vai depender da economía, senón de decisións políticas con todas as súas consecuencias. A este reto hai que responder, posto que son palabras maiores as que os pobos do mundo enfrontan hoxe en día.

En Galiza no mes de setembro de 2015