A convicción profunda da actualidade da revolución, fai necesaria a organización política da clase obreira.

G. Lukács
 

viernes, 26 de junio de 2020

COMO VAN FINANCIAR A SAÍDA DA CRISE?

Roberto Laxe.
Na “cume” que a CEOE está a facer entre os grandes empresarios españois escoitáronse tres eixos, un, en boca do representante de Inditex, “a reforma laboral non se toca”, dous, en boca de Botin e outros, os dereitos dos traballadores e traballadoras, cotizan á baixa, hai que controlar os salarios e as vacacións, “teranas se se pode e o que poida” dixo un, e tres, o representante de Ebro Foods, ademais de cargar contra a “paguita” do IVM, afirmou que “os impostos non deben ter un carácter distributivo” e que “non se poden subir aos empresários”.
Este millonario, fillo de millonarios, que fixeron a súa fortuna con centos de presos políticos do franquismo, puxo branco sobre negro como eles ven que se debe financiar a saída da crise: menos “ociosidade” e que os impostos o paguen os de sempre, os traballadores e as traballadoras.


A débeda que se vai a xerar
A Unión Europea vai emitir débeda por valor de 750 mil millóns de euros para financiar o “plan Marshall” que están a negociar, dado que manexan datos de que a caída do PIB na Unión vai ser do 12% e iso supoñen perdas millonarias en todos os sectores: por primeira vez na súa historia Inditex pechou o primeiro trimestre con máis de 200 millóns de perdas netas.
Unha emisión que como impón o Tratado de Maastricht, vai servir para que os bancos e as entidades financeiras, fondos de investimento e demais fagan o seu agosto, comprándoa. Tendo en conta que todas as constitucións europeas teñen a “prioridade absoluta” do pagamento dos intereses da débeda, está claro que, de novo, nesta crise “a banca gaña”.

A repartición dos millóns: a banca gaña
Se chegan a bo porto as negociacións entre os diferentes estados da Unión, encarriladas polo acordo entre as dúas grandes potencias europeas, Alemaña e Francia, e o “club dos frugales” (os “nórdicos”, Holanda, Austria, Dinamarca,...) non o impiden, ao estado español “corresponden-lle” 140 mil millóns; o segundo tras Italia, por ser os dous lugares onde a pandemia golpeo máis forte.
Segundo negociaron, 77 mil millóns serían en subvencións a fondo perdido, e o 63 mil restantes en forma de préstamos suxeitos ás condicións de devolución do artigo 135 da Constitución. A parte que se asignaría a fondo perdido tería condicións desde Comisión Europea: “non reverter a reforma laboral senón profundala para reducir a temporalidade e adoptar novas medidas para garantir a sustentabilidade das Pensións” (Invertia, 27/05/20), ademais da adopción de “reformas estruturais”.
Antes de entrar a ver como van financiar esta débeda, propor que non se reverta a reforma laboral “senón profundala para reducir a temporalidade”, soa a chiste de mal gusto. A reforma laboral converteu o traballo fixo en precario, que é outra maneira de chamar á temporalidade. Ou en Europa non saben que unha mesma cousa pódese dicir de distintas maneiras, “traballo precario=temporalidade”?
Sobre a segunda condición, “garantir a sustentabilidade” das pensións. Xa é de todos coñecido como o fan no famoso “club dos frugales”, privatizándoas a través da “mochila Austriaca” ou calquera outro mecanismo ligados a fondos privados de pensións, para logo capitalizalas a base de investimentos en débeda dos estados europeos.
Vaia, que casualidade, atopamos aos do “club dos frugales” negándose a que a débeda vaia a subvencións a fondo perdido, se non a préstamos aos estados que comprarán entre outros, eses fondos de privados de pensións. Este mecanismo fai que as pensións de holandeses, austriacos, suecos, etc., dependan directamente do saqueo dos traballadores e traballadoras de toda a UE; de todos e todas. Non só os traballadores e traballadoras do sur son os que van pagar os intereses desa débeda cos seus impostos e os recortes nos servizos públicos, senón tamén os mesmos que viven no “club dos frugales” e os seus xefes, Alemaña.
Unha débeda convértese nun problema cando non hai ingresos para cubrila; se um percebe 3000 euros mensuais e ten unha débeda de 1000, non hai problema, ten unha liquidez de 2000 euros. Pero se dos 3000 se baixa a mil e mantense a débeda, o problema é gordo.
O “club dos frugales” son os países máis endebedados de Europa que teñen que financiar, pero a Unión Europea fai unha trampa contable, non conta a débeda privada creada ao privatizar os fondos de pensións, senón só a débeda publica; de aí o seu interese por manter a presión sobre os estados do sur para manter os ingresos dos seus fondos de pensións. Se estes ingresos non seguen entrando, todo o seu armazón contable explotaría, con consecuencias terribles sobre os seus pensionistas, que viven desa capitalización dos fondos de pensións privados.
Por iso os dirixentes políticos destes países apelan constantemente á xenofobia, a chamar “vagos” aos do sur; teñen que tapar que son unhas samesugas que viven do aforro dos “vagos do sur”. E por iso o non pago da Débeda é unha medida que dinamitaría a súa estabilidade social.
Así, nun movemento circular, o 140 mil millóns, como o conxunto do 750 mil millóns de débeda que vai emitir a Unión Europea, teñen que volver ás entidades financeiras que a comprasen, incrementadas cos tipos de interese que os mercados financeiros impoñan.
É o soño de todo financeiro e especulador; por seguir formúlaa que Marx utilizaba para expresar a circulación do capital: D (diñeiro) -  M (mercadoría) - D' (incremento de diñeiro) será substituído polo D - D'. O diñeiro produce diñeiro, sen pasar polo aparello produtivo. E despois falan da especulación no Estado Español; polo menos construíase algo (aeroportos ou autoestradas), aínda que non servise para nada.
O drama é que o diñeiro como forma monetaria do capital, teno que xerar algunha relación comercial; non crece nas árbores da nada, senón que sae do traballo humano, da produción de bens e servizos; e aínda que durante algún tempo poida parecer que non é así, tarde ou cedo a caída dos beneficios dunha empresa ou banco (as hipotecas subprime que eran froito da venda a crédito dun ben necesario, a vivenda, a xente que se sabia que non a podía pagar) ou un virus como agora, desmorona todo o edificio, e comezan os problemas.
Pero en curto prazo, e isto é o que aos capitalistas interésalles, as empresas subvencionadas, os bancos prestamistas e os fondos de pensións / investimento interesados reparten beneficios. O que poida pasar no futuro non é do seu incumbencia: tras de min, o diluvio. “A banca gaña” é a lema de todo neoliberal que se prece.

Outras maneiras de financiar a saída da crise
Desde as forzas progresistas insístese que “non hai que recortar e aplicar o control de déficit” (Alberto Garzón dixit), que só redunda en desmantelamento de servizos públicos, e que o que se impón ante estas crises é aprender do pasado -os recortes foron a causa do desborde e en casos colapso dos servizos sociosanitarios na pandemia- e “aumentar os ingresos” para sufragar os custos da débeda. Dito doutra forma, establecer unha nova política fiscal.
Rexorde así a “taxa Tobin” aos movementos de capital financeiros, coma se fose unha medida revolucionaria; falan dunha taxa “google” para as industrias tecnolóxicas, impostos verdes para tamén combater o cambio climático. Nun revival das políticas fiscais que sustentaron o estado do benestar, proponse todo tipo de impostos aparentemente progresivos, como os citados.
Pero é pura aparencia, posto que non se tocan as fibras fundamentais que se introduciron nos 80, cando a contra revolución neoliberal derrubou todos os sistemas impositivos progresivos e liberalizou os fluxos financeiros: os paraísos fiscais, os internos na UE (Holanda, Luxemburgo, as SICAVs no estado español,...) e os externos (Panamá, Illa Caimán, Bermudas, etc.), e o fomento da utilización dos impostos indiretos; especialmente o IVE, cuxo monto recadatorio creceu exponencialmente na vía de substituir como medio de financiamento aos impostos diretos (IRPF), ou sobre as sucesións e o patrimonio. Neste sentido Madrid, e agora Andalucía, son verdadeiros paraísos fiscais dentro do estado, pois aboliron a cota autonómica de ambos os impostos, co que os ricos tenden a trasladar o seu domicilio a Madrid.
Por iso, sen acabar cos paraísos fiscais internos e externos calquera subida de impostos aos máis ricos e as grandes empresas só será un saúdo á bandeira, posto que coa liberalización no movemento de capitais non hai maneira de facer que eses impostos sexan pagados realmente; sempre atoparán un lugar libre de impostos onde asentar-se.
En segundo lugar, o IVE, como o resto dos impostos indirectos entran en contradición flagrante con calquera proposta de política fiscal progresiva. O IVE é un imposto ao consumo que paga a cidadanía en última instancia. As compravendas entre empresas e autónomos desgravan o IVE pagado en cada fatura, mentres que o consumidor final non pode desconta-lo para desagrava-lo.
É un imposto que só paga a clase obreira, posto que é o único sector social que non ten facturas que lle permitan desgravarlo, se non só nomeas; e contra as nóminas non se pode repercutir ningún gasto en IVE. Por iso, calquera política fiscal progresiva pasa, primeiro, pola súa desaparición e a de todos os impostos indirectos que paga por igual calquera persoa, teña o nivel de renda que teña.
Sen estas dúas precondiciones, a desaparición dos paraísos fiscais e os impostos indiretos, todo o que se faga en cuestión fiscal é un saúdo á bandeira; se ademais exponse, como se está expondo desde o goberno, que serían figuras impositivas temporais, mentres durase o período de crise para financiar ao estado, o saúdo á bandeira pasa a ser un insulto a toda a clase obreira.
Dentro do marco burgués existen outras maneiras de financiar ao estado a partir destas dúas precondiciones, e é recuperar a vella proposta dunha política fiscal progresiva, “que pague máis quen máis tem”, sen ningún tipo de imposto indirecto que saquee desde o estado as nóminas dos traballadores e traballadoras.

O carácter retrogrado do réxime do 78
A política fiscal no estado español parte dunha mentalidade cristiá, de que a fiscalidade só serve para axudar aos “máis débiles”, como fai Felipe VIN “convencendo” aos seus pares de sangue azul, a “nobreza”, para que “repartan leite e aceite” entre os e as “máis desfavorecidas”. É unha concepción caritativa da política fiscal non moi diferente do que fai Amancio Ortega coas doazóns ou ao pór os avións de Inditex ao servizo do Estado, cando este o precisa, mentres ten a súa fortuna en SICAVs ou paraísos fiscais. A política fiscal non pode partir desta concepción, que é a expresada polo representante de Ebro Foods no cume da CEOE, pois limitaria-se a ser “assistencial”, non de xustiza social; que é ben distinto.
A política fiscal ou ten un obxectivo redistributivo da riqueza xerada polo conxunto da sociedade, ou só é asistencial. É o recoñecemento de que esa riqueza non xorde da nada ou da herdanza de sangue, como o diñeiro non sae dos caixeiros se uno non ten saldo; senón do traballo humano; así se estableceu cando a burguesía fixo a súa revolución. No mundo burgués “avanzado” a política fiscal baséase en que o traballo humano, sexa do capitalista como do traballador, é a fonte desa riqueza; no mundo burgués “medievalizado” como o español, que non fixo a súa revolución burguesa, non existe esta concepción; para eles son os orzamentos xerais do Estado os xeradores de riqueza, porque son os que financian ao núcleo duro do capital español, o turismo e a construción: Madrid é a capital onde se aproban eses orzamentos, reparte o diñeiro a todos e todas as habitantes do estado coma se este brotase do Manzanares e non dos seus petos.
Unha política fiscal progresiva debe ter ese carácter e baixo o principio de que “paga máis quen máis tem”, e non dunha forma temporal como avanzan algúns membros do goberno co “imposto do Covid-19”; senón permanente. Os ricos pagan máis porque acumulan máis riqueza froito do traballo humano, e punto. E se non queren, exprópiaselles pois se algo demostrou estas crises é que a pandemia non a frearon os Ortegas, Florentinos, Roigs, Botíns, e demais capitalistas, pequenos, medianos ou grandes, que rapidamente se apuntaron aos ERTEs ou aos despedimentos masivos; senón a clase obreira, cos sanitarios e sanitarias á cabeza.
Obviamente, como o réxime do 78 ten como alicerces xusto esa concepción cristiá da fiscalidade, herdeira da que aplicou o franquismo ao longo de 40 anos con base nas “irmas da caridade”, agora “ongs”, é que ou rompe co réxime, ou é imposible impulsar unha verdadeira fiscalidade progresiva e democrática.

Fiscalidade e transformación socialista da sociedade
O financiamento do estado a través da política fiscal, incluso a máis progresiva, baséase na existencia da propiedade privada dos medios de produción, distribución e financeiros; e facer que “pague o que máis tem” é estirar ao máximo o seu carácter democrático que, tarde ou cedo, termina chocando con esa propiedade privada, como sucedeu desde os anos 80 co triunfo do neoliberalismo.
A caída da taxa de ganancia que reduciu os beneficios dos capitalistas está na base da crise dos 70 e para sufraga-lo liberalizaron os fluxos financeiros; abriron as fronteiras para que o capital puidese mover-se libremente por todo o mundo á vez que modificaban a política fiscal, adquirindo un carácter máis regresivo; a recadación por impostos diretos e indiretos recae cada vez máis sobre as rendas de traballo e non as rendas de capital e así substituíron a taxa de ganancia por exención de impostos.
Sen entrar na análise marxista de que todo o diñeiro que existe nun estado é froito do traballo obreiro, posto que só o traballo asalariado xera riqueza e por tanto o 100% da recadación xéraa a clase obreira, e admitindo a diferenza entre as rendas de capital (beneficios de empresarios e autónomos que basean-se na facturación que eles declaran) e as rendas de traballo (que basea-se en criterios obxetivos, as nominas que se cobran); hoxe no estado español o 70% da presión dos impostos recae sobre estes últimos.
Até aquí conduciu a contra revolución neoliberal dos 80; e agora os capitalistas, en palabras do representante de Ebro Foods, non só non admiten ningunha modificación así sexa temporal do mecanismo fiscal do estado, senón que queren profundar na liña de que sexan os traballadores e as traballadoras as que sigan soportando todo o peso do financiamento do estado. Para despois pedir “axudas e subvencións” polas perdas!.
O soño dos “progressistas” de volver á fiscalidade progresiva dos anos do Estado de Benestar é iso, un “soño”, unha “ilusión” que morreu co estado do benestar, e que esta pandemia só cravou o último cravo.
A caída abrupta da economía, que vai provocar unha caída de máis do 10% do PIB, unha taxa de ganancia en decadencia desde hai anos que cara a que os capitalistas buscasen outras vías para manter os beneficios como a especulación con bens e servizos, coa débeda dos estados, cunha política fiscal que os eximia do pago de impostos, etc., baixa á realidade esas “ilusións” dunha volta aos “bos vellos tempos” do Estado do Benestar
Iso acabou-se; a agresividade xenófoba do “club dos frugales”, aliados ao PP, as declaracións no Cume da CEOE, a política da UE de “dar diñeiro con condicións”, apunta no sentido contrario a esas “ilusións” reformistas. Apunta a unha agudización durísima das políticas da burguesía: teñen moito que perder.
O camiño que hai que construír é o oposto a fomentar esas “ilusións”. Certo é que non pagar a débeda ou establecer unha política fiscal progresiva serian pasos importantes nese camiño, pero non podemos esquecer que nas condicións actuais de decadencia do capitalismo, esas medidas son imposibles de adoptar se non é a través da loita da clase obreira pola transformación socialista da sociedade.
O capital e a sua personificación, os burgueses, falan claro: ningún goberno vai deixar de pagar a débeda e, menos que menos, vai facer unha política fiscal que toque nin un euro dos seus beneficios; ao revés, tentarán socializar as perdas aumentando os impostos indiretos, en especial o IVE, e eximirán aos capitalistas do pago de cotas da Seguridade Social, etc.
Fronte a iso, crear a menor ilusión de que desde o goberno pódense crear “escudos sociais” sen dicirlle á poboación de que a minoría explotadora esixe xusto o contrario, e que só loitando por expropria-la poderanse conquistar, é enganar á poboación e desarma-la contra as políticas que con toda claridade están a pór sobre a mesa.

Un apuntamento final
No socialismo os impostos non existen, porque non existirá propiedade privada dos medios de produción, distribución e financeiros; a sustentabilidade da sociedade farase diretamente desde o traballo humano verdadeiramente libre da explotación asalariada, direto e asociado na súa administración. Non haberia que financiar, porque ao desaparecer a propiedade privada e as clases sociais non será necesario ningunha ferramenta de opresión dun parte da sociedade sobre outra.
Ao non haber intercambio de mercadorías que necesite diñeiro como cuantificación do valor do traballo, o mercado, desaparecería “o goberno sobre as persoas” a través do estado, sendo substituído “pola administración das cousas” sobre o traballo asociado. Os impostos só existen nas sociedades que basean no diñeiro como forma de cuantificar ese traballo humano; sen o diñeiro, os impostos desaparecen. A transformación socialista da sociedade é o seu último acto.
Galiza, 19/06/2020

No hay comentarios:

Publicar un comentario